اوتیسم و درمان آن (۱)

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

اوتیسم یا «در خود ماندگی» عبارت است از یکسری شرایط و ویژگی‌ها که از کودکی در فرد دیده می‌شود و شامل اختلال در روابط اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای خشونت‌آمیز است که معمولاً قبل از سه سالگی در شخص به وجود می‌آید. اوتیسم، اختلالی پیچیده و پیشرفته با سه ساختار اصلی و ویژه است:
1) مشکل در ارتباطات اجتماعی  2) آسیب و تضعیف روابط شفاهی و غیرشفاهی «فیزیکی»  3) الگوی رفتاری تکراری و یا عجیب 

اغلب افراد به اوتیسم در صحبت کردن و حرکت کردن مشکل دارند و در واقع پاسخ مناسبی به جهان خارجی اطراف خود نمی‌دهند. اوتیسم، اختلال رفتاری پیشرفته‌ای است که در اوایل کودکی آغاز می‌شود. و اگرچه ممکن است تا قبل از اینکه کودک به مهد یا مدرسه برود، تشخیص داده نشود، اما علائم و نشانه‌های آن از 12 تا 18 ماهگی کودک آشکار می‌گردد و ویژگی‌های رفتاری غیرطبیعی او از سه سالگی کاملاً مشهود است. تأخیر در تکلم در کودکان زیر پنج سال به طور معمول در سال‌های مهد کودک مشکل‌ساز می‌شود.

اگرچه بسیاری از مبتلایان قادر به یادگیری و تغییر رفتار و یا کنترل رفتار خود تا حدی هستند، اما این بیماری توسط انجمن روانپزشکی آمریکا در گروه بیماری‌های اختلالات فراگیر رشد طبقه‌بندی شده است. مبتلایان به اوتیسم از انواع دیگر اختلالات نیز رنج می‌برند؛ مثل اختلال شنوایی و یا اختلال در خواندن. این گروه از اختلالات را، طیف اختلالات اوتیسم می‌نامند. در حالی که یک کودک به دلیل دارا بودن سه نشانه اصلی بیماری (اختلال در روابط اجتماعی، ارتباطات، رفتارهای غیرمعمول و تکراری) مبتلا به اوتیسم می‌باشد، کودک دیگری با دارا بودن همین مشخصات اما به دلیل عدم تأخیر در یادگیری و توانایی حرف زدن، مبتلا به اوتیسم نیست.

بیمارانی که نشانه و علائم کمی از این بیماری را دارند، می‌توانند تحت آموزش قرار بگیرند و به صورت مستقل زندگی کنند؛ اما دیگر بیماران، حتماً به مراقبت‌های مادام‌العمر و حمایت اطرافیان نیاز دارند. همان‌طور که آمار زیر نشان می‌دهد، اوتیسم یکی از شایع‌ترین اختلالات پیشرفته است که تعداد مبتلایان به آن روز به روز افزایش می‌یابد.

پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که در سال 1988، 9 نفر از هر 1000 کودک متولد شده به این بیماری مبتلا بودند؛ یعنی از هر 110 نفر، 1 نفر به این بیماری دچار است. اگرچه تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم در حال افزایش است، اما روش‌های تشخیصی این بیماری نیز پیشرفت بسیاری کرده است.

در آمریکا بیش از 1/5 میلیون نفر علائم این بیماری را دارند. اوتیسم می‌تواند در تمامی نژادها و یا گروه‌های قومی و سطوح اجتماعی و اقتصادی وجود داشته باشد. پسرها، 3 تا 4 برابر بیشتر از دخترها دچار این بیماری هستند. تا امروز هیچ درمان قطعی برای اوتیسم پیدا نشده است؛ اما امروزه، کودکان دارای اختلالات روانی با خانواده‌های خود زندگی می‌کنند. بدون توجه به شرایط این بیماری (شدت بیماری، درمان و آموزش مناسب، شرایط محیطی) در نهایت، این جامعه است که می‌تواند با ایجاد مراکز آموزشی و درمانی به این بیماران کمک کند.

علت اوتیسم

اگرچه اوتیسم ناشی از اختلالات عصبی است، اما عامل ایجاد این اختلالات عصبی هنوز شناخته نشده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین علت آن ژنتیکی است؛ اگرچه متابولیک، سیستم عصبی و شرایط محیطی نیز از عوامل تأثیرگذار هستند. احتمالاً تنها یک ژن نمی‌تواند عامل ایجاد این بیماری باشد و معمولاً از ترکیب ژن‌های مختلف به وجود می‌آید.

در خانواده‌هایی که یکی از فرزندان آنان مبتلا به اوتیسم است، امکان اینکه فرزند بعدی نیز به اوتیسم دچار باشد، 3 تا 8 درصد است. همچنین اگر یکی از بستگان درجه اول دارای فرزند اوتیسم باشند، ریسک داشتن فرزندان بیمار افزایش می‌یابد. در دوقلوها نیز اگر یکی از‌ آنها اوتیسم باشد، تا 30 درصد احتمال دارد که کودک دوم نیز مبتلا باشد. اختلالات متابولیکی، اختلالات ژنتیکی (مثل سندرم ایکس) و یا اختلالات عصبی که کودک بعد از تولد به آن دچار می‌شود مثل مننژیت باکتریایی و یا انسفالوپاتی«encephalopatty»، به تنهایی نمی‌توانند عامل ایجاد این بیماری باشند و ممکن است کودکان مبتلا به این اختلالات، اوتیسم نداشته باشند.

عوامل محیطی و عوامل ژنتیکی، به همراه یکدیگر، ممکن است خطر اوتیسم را در کودکان افزایش دهند. نظریه‌های گوناگونی که پژوهشگران سال‌های پیش ارائه داده بودند، امروزه رد شده‌اند؛ مثل ضربه عاطفی (داشتن پدر و مادر بد) در سنین پایین یا تزریق واکسن اشتباه و ... که هیچ ارتباطی میان اوتیسم و واکسن وجود ندارد.

علائم اوتیسم

 افراد مبتلا به اوتیسم هرگز ابراز احساسات نمی‌کنند، نمی‌خندند، تماس چشمی برقرار نمی‌کنند و حتی صحبت نمی‌کنند. همان‌گونه که افراد عادی دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را منحصر به فرد می‌کند، افراد مبتلا به اوتیسم نیز هر یک ویژگی‌های و علائم رفتاری خاص خود را دارند؛ اما همه آنها در یک مشخصه مشترکند و آن عملکرد غیرطبیعی‌شان در سه ساختار اصلی تعاملات اجتماعی، کلامی و غیرکلامی، رفتارهای تکراری، علایق و فعالیت‌هاست...

برای خواندن بخش دوم -اوتیسم و درمان آن- اینجا کلیک کنید.