آشکار است که شدت نور بر روی یک شیء باعث آسیب شدید می شود و علت آن هم می تواند مداومت تاثیر نور باشد .
نور به دو صورت طبیعی و مصنوعی موجود است . در این میان نباید اثر فرسایش نور را بر روی اشیاء هنری از نظر دور داشت . اغلب اثر نور را به صورت پریدگی پرده های رنگی که در کنار پنجره اتاق قرار دارند ، را دیده ایم . ما اغلب مشاهده می کنیم رنگ هایی که مدتی طولانی در معرض نور واقع می شوند ، زایل می شوند میتوان این تاثیر را با مقایسه قسمت هایی که در زیر قاب پنهان مانده اند مشاهده کرد ، اشیاء سنگ ، فلزی ، سرامیک معمولاً نسبت به نور حساس نیستند ، اما مواد آلی مثل پارچه ، کاغذهای دستنویس و مشابهات آنها بیشتر دچار آسیب می شوند .
اشیائی که از سوی کلکسیون های هنری برای مدتی طولانی در فضاهای باز به نمایش گذاشته می شوند معمولاً در اثر نور کنترل نشده آسیب می بینند . نور ، نوعی از امواج الکترومغناطیسی با طول موج های خاص است که به دو صورت اساسی منتشر می شود : 1) نور مرئی 2) نور نامرئی پرتوهای نوری که از یک منبع می تابند به صورت طیفی منتشر می شوند که بخش کوچکی از آن مرئی و بقیه برای چشم نامرئی اند . پرتوهای با طول موج کوتاهتر از مرئی ( 400 نانو متر ) بخش بنفش نور و با طول موج بزرگتر از مرئی ( 760 نانو متر ) بخش قرمز را تشکیل می دهند که به وسیله چشم دیده نمی شوند . به عبارتی فوتون های نوری بین این طول موج ها ( 400 تا 760 نانو متر ) بخش مرئی نور را تشکیل می دهند .
طبق مطالعات انجام شده پرتو IR ( مادون قرمز ) به واسطه عکس العمل شیمیایی و بالا بردن سریع درجه حرارت برای اشیاء موزه مضر است ، پرتوهای uv ( ماوراء بنفش ) که هم دارای طول موج کوتاه و انرژی زیاد است اثر فوتوشیمیایی زیادی دارند که باعث فرسودگی مواد آلی می گردد.
منابع نوری
منابع نوری به هر دو صورت طبیعی و مصنوعی وجود دارند ، نمونه های اصلی نورهای مصنوعی عبارتند از : لامپ های تنگستن ، لوله های فلورسنت ، لامپ های هالوژن . معمولی ترین لامپ با نور الکتریکی شناخته شده لامپ تنگستن ( لامپ نور سفید ) است ، زیر فیلامنت استفاده شده در آن تا حدود 2700 درجه سانتی گراد را تحمل و ایجاد روشنایی می کند .
شدت نور
آشکار است که شدت نور بر روی یک شیء باعث آسیب شدید می شود و علت آن هم می تواند مداومت تاثیر نور باشد . ضرر 100 لوکن نور در یک ساعت برابر با 50 لوکن نور در 2 ساعت است . تجربیات وسیع در این زمینه صحت این مدعا را گواهی می کند . بهترین نمونه اثر شدت نور را بر فیلم های حساس عکاسی می توان مشاهده کرد . تاثیر نور بر روی این فیلم ها کاملاً محسوس و قابل رویت اند .
کنترل نور
برای کنترل اثر نور دو روش پیشنهاد می شود :
1- باید بطور کلی اثر نور را خنثی کنیم
2- درصد آن را تنزل دهیم .
مطالعات اثر نور مرئی بر روی یک شیء یک ضرورت است و هنگامی که یک شیء به نمایش گذاشته می شود و درصد میزان آسیب دیدگی نور بر روی آن حتمی است باید بین احتیاج به نمایش اثر و زیان نور بر روی آن هماهنگی به وجود آید که جهت این امر سه مطلب ارائه می گردد :
1- کاستن میزان روشنایی تا حداقلی که برای مطالعه درست کیفیت رنگی شیء ضرورت دارد.
2- جلوگیری از استمرار غیر ضرور تابش نور تا آنجایی که ممکن است .
3- نمایش معقول اثر بر اساس حساسیت آن به نور و تعیین میزان نور مناسب جهت نمایش با توجه به حساسیت اثر .
نور طبیعی
نورگیری طبیعی از طریق دیوارها و سقف صورت می گیرد ، نورگیری سقفی در بناهای یک طبقه بسیار مورد توجهند ، توسط این نوع از نورگیرها میتوان نور یکنواختی را در محیط ایجاد نمود . در ضمن در استفاده از این نوع نور باید توسط کرکره ها یا شیشه های مخصوص اثر اشعه ماوراء بنفش که بسیار مضر است را کاهش داد ، نوری که بطور مستقیم از بالا بتابد سایه های سنگینی به وجود می آورد و ادراک را مشکل می سازد اما نوری که بطور مایل و از بالا پهلوی خط دید بتابد ادراک را تسهیل می نماید . نورگیری های دیواره جانبی باید بالاتر از سطح افق دید قرار گیرند زیرا وجود نورگیر در سطح دید مورد نمایش را به حالت ضدنور در می آورد .
جهت ادراک هر چه بیشتر فضا محیط تاریک و روشن الزامی است لکن این تضاد باید با ظرفیت تنظیم شود .
موزه ها به طور کلی یکسری مشخصات و استانداردها برای طراحی خود دارند . نحوه قرارگیری کاربریها در موزه و ارتباط آنها با یکدیگر ، کارکردهای موزه و مشخصات عملکردی آن ، مسائل مهم آن مانند نور ، امنیت ، حرکت و غیره مسائل تکنیکی و تاسیساتی موزه و بسیاری از مسائل دیگر آن در این فصل مورد توجه و دقت قرار می گیرد .
این فصل به Director موزه کمک می کند تا از چند و چون طراحی یک موزه عام آگاه شود و از طراح معمار آنچه را که لازمه موزه می باشد طلب می کند .
در قسمت بعدی این فصل به نقد و بررسی و شناخت چند موزه مشابه می پردازیم . این نقد و تحلیل به صورت کلی بوده و بیشتر به نکات مهم و برجسته هر یک از موزه ها و احیاناً تنها به شناخت آنها پرداخته می شود .
در این فصل سعی شده تا بهره گیری از تکنولوژیها و تجارب نوین و نیز تجارب دیگر کشورها در زمینه اینگونه موزه ها ممکن گردد.
