عوارض جانبی انتقال خون

انتقال خون باعث بروز عوارض جانبی شده که بسیار به ندرت رخ می‌دهد. با این‌حال، در صورتی‌که از قوانین استاندارد پیروی نشود، عوارض جانبی شدیدی در گیرنده‌ی خون بروز می‌کند.
انتقال خون یک روش رایج پزشکی بوده که در آن خون و یا اجزاء خونی به صورت داخل وریدی از فرد سالم به جریان خون فرد بیمار وارد می‌شود. بر همین اساس، این کار به منظور جایگزینی تلفات شدید خون بعد از عمل جراحی و یا برای آسیب‌های ناشی از تصادف انجام می‌شود. بیمارانی که در معرض درمان‌های ناشی از سرطان و یا پیوند مغز و استخوان قرار دارند، نیاز به انتقال خون دارند. افرادی که مبتلا به اختلالات خونی و یا کم خونی هستند، نیز نیازمند دریافت منظم خون و فراورده های خونی می‌باشند.
فردی که خون اهداء می‌کند، دهنده نامیده می‌شود، در حالی‌که فردی که خون دریافت می‌کند، گیرنده نام دارد. انتقال خون یک روش نسبتا امن می‌باشد، به شرطی‌که دستورالعمل‌های خاصی قبل از شروع این روش به کار گرفته شود. با این‌حال، در صورت غفلت، برخی عوارض جانبی ممکن است بروز کند که باعث بروز علائمی خطرناک برای هر دو فرد گیرنده و دهنده‌ی خون گردد.

روش انتقال خون

یک فرد دهنده‌ی خون باید سالم بوده و هیچ گونه بیماری مسری نداشته باشد. گروه خونی فرد دهنده باید با گروه خونی فرد گیرنده هماهنگی داشته باشد. در این روش، یک لوله‌ی کوچک به نام کانولا به منظور انتقال خون ذخیره شده از کیسه‌ی خون به فرد بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتقال خون طی نیم ساعت بعد از حذف واحد خونی از شرایط کنترل شده شروع می‌شود. به طور کلی، یک واحد خون حاوی 500 میلی لیتر خون در فاصله‌ی زمانی 4 ساعته انتقال داده می‌شود.
بسته به منبع خون، انتقال به دو نوع طبقه بندی می‌شود: انتقال خون اتولوگ و همولوگ. در مورد انتقال خون اتولوگ، بیمار از خون خودش که از قبل ذخیره شده است، استفاده می‌کند، در حالی‌که در انتقال خون همولوگ، بیمار خون ذخیره شده از دهنده‌ی دیگر را دریافت می‌کند. انتقال خون اتولوگ امن‌تر از خون هومولوگ می‌باشد.

عوارض جانبی

در سناریوی کنونی، بیمارستان‌ها و سازمان‌های خصوصی بانک‌های خونی را نگه داری کرده که شما می‌توانید در مواقع اورژانسی خون مورد نیاز خود را از این بانک خریداری کنید. خون اهدا شده به منظور بررسی گروه خونی و وجود هر گونه پاتوژن‌های عفونی به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد. بعد از غربالگری، خون اغلب در شرایط کنترل شده به منظور پیشگیری از عفونت میکروبی ذخیره می‌گردد. همانطور که قبلا ذکر شد، عوارض جانبی این روش بسیار نادر می‌باشد. بسیاری از مردم، هم افراد دهنده و هم گیرنده‌ی خون، هیچ گونه عوارض غیر معمولی را نشان نمی‌دهند. برخی مواقع علائمی خفیف در طی چند روز اول انتقال خون در برخی از افراد مشاهده می‌شود. برخی از عوامل احتمالی خطرساز انتقال خون به شرح زیر می‌باشد:

تب

تب و لرز رایج‌ترین عوارض جانبی گزارش شده ی انتقال خون می‌باشد. این عوارض مشکلات جدی را ایجاد نکرده و می‌تواند با درمان‌های دارویی از بین بروند. با این‌حال، در صورتی‌که دمای بالای بدن برای مدت بیش از 2 روز ادامه داشته باشد، با پزشک متخصص به منظور جلوگیری از بروز عوارض خطرناک بعدی مشورت کنید.

واکنش‌های آلرژیک

اختلالات پوستی، التهاب، کهیر و خس خس برخی از واکنش‌های آلرژیک مشاهده شده توسط فرد گیرنده می‌باشد. واکنش‌های آلرژیک ایجاد شده به واسطه‌ی پاسخ‌های سیستم ایمنی در جهت خون دهنده می‌باشد. جهت درمان چنین واکنش‌هایی مصرف داروهای موثر آنتی هیستامین توصیه می‌گردد.

آلو ایمونیزاسیون

در بیمارانی‌که به صورت مکرر خون دریافت می‌کنند، بدن آنتی بادی‌هایی را به منظور حمله به سلول‌های خونی انتقالی تولید می‌کند که آلو ایمونیزاسیون نامیده می‌شود. به منظور اجتناب از چنین شرایطی، بیمار ممکن است خون را بدون سلول‌ها و یا آنتی ژن‌های سفید خون دریافت کند.

واکنش همولیتیک

در واکنش همولیتیک، آنتی بادی‌های فرد گیرنده بر علیه سلول‌های خون انتقالی به مبارزه می‌پردازند. به طور خلاصه، نوع خون گیرنده با نوع خون دهنده متفاوت می‌باشد. واکنش‌های همولیتیک شامل تب و لرز، حالت تهوع، ضربان قلب سریع و زردی می‌باشد. در صورتی‌که واکنش همولیتیک حاد باشد، این علائم در چند روز و یا چند هفته‌ی اول بعد از انتقال بروز می‌کند.

بیماری‌های عفونی

عفونت‌ها وسیع‌ترین عوارض جانبی ناشی از انتقال خون می‌باشند. به صورت دقیق‌تر، بیماری‌های خاصی وجود دارد که می‌تواند از طریق خون از یک فرد به فرد دیگر انتقال یابد. برای مثال، بیماری‌های جدی ویروسی مانند ویروس نقض سیستم ایمنی انسان یا همان ایدز و هپاتیت از طریق انتقال خون به فرد گیرنده منتقل می‌گردد.

آسیب حاد به ریه

در این شرایط فرد گیرنده تب و در برخی مواقع نیز تنگی نفس را تجربه خواهد کرد. آسیب به ریه ناشی از انتقال خون به ندرت مشاهده می‌شود، اما این عوارض می‌تواند تهدید کننده‌ی زندگی فرد باشد. افرادی که ضعیف‌تر هستند، در مقایسه با بیماران دیگر در معرض خطر بالاتر توسعه‌ی این بیماری هستند.

بیماری‌های میزبان ناشی از پیوند

در بیمارانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، سلول‌های سفید خون موجود در خون فرد دهنده به بافت‌ها حمله کرده و منجر به بروز علائم مختلفی می‌گردد. بیمارانی که خون را از خویشاوندان خود دریافت می‌کنند، به احتمالا زیادی در معرض بروز بیماری‌های ناشی از پیوند نسبت به بیماران دیگر قرار دارند. دلیل این امر این است که نوع بافت فرد دهنده و فرد گیرنده مشابه هم می‌باشد.
به طور خلاصه، تا زمانی‌که دستورالعمل‌های توصیه شده و فرایندهای غربالگری به درستی انجام شود، احتمال بروز این عوارض جانبی به حداقل می‌رسد. تحقیقات پزشکی به منظور یافتن جایگزین‌هایی برای انتقال خون در حال انجام می‌باشد. تا به امروز، هیچ جایگزینی برای خون یافت نشده، اما داروهایی وجود دارد که می‌تواند به تولید سلول‌های خونی بیشتر در بدن کمک کند.