شهرستان دلیجان، شهری صنعتی در جنوب استان مرکزی است که جمعیتی بالغ بر 45 هزار نفر در آن زندگی می‌کنند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، دلیجان از طرف شمال به استان قم، از جنوب به استان اصفهان، از مشرق به شهرستان کاشان و از جانب شمال به شهرستان آشتیان منتهی می‌شود. همچنین، استان اراک در غرب و شهر گل‌ها محلات در جنوب غربی آن واقع شده‌اند. جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بسیاری در این شهرستان وجود دارد که هرساله میزبان گردشگران بی‌شماری از سراسر ایران هستند. از میان آن‌ها می‌توان به مسجدی قدیمی به نام مسجد به نام مس‌سر اشاره کرد. در این مقاله سعی داریم شما را با این مسجد تاریخی آشنا کنیم.
مسجد مس‌سر یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی واقع در جنوب شهرستان زیبای دلیجان است. راستش را بخواهید، زمان دقیق ساخت این بنا کاملاٌ مشخص نیست. اما با استناد به سخن قدیمی‌ها مبنی بر وجود تاریخ 925 هجری قمری بر روی دیوار مسجد در زمان‌های گذشته و همچنین با در نظر گرفتن سبک معماری این ساختمان به احتمال زیاد قدمت این بنا به دوران سلجوقیان برمی‌گردد. گفتنی است که خشت، گل و در بعضی قسمت‌ها آجر مصالح اصلی این مسجد را تشکیل می‌دهند. مطابق شواهد به جا مانده، مسجد مسر 13 گنبد داشته که متأسفانه به علت غفلت و بی‌توجهی امروزه تنها یک گنبد و عمارت مربوط به آن به جا مانده است.
به دو دلیل این مسجد را مس‌سر می‌نامند. یکی این که گفته شده گنبد آن از بلندترین بناهای دلیجان بوده و در گویش شیرین دلیجانی به جای استفاده از کلمه بزرگ لغت مس‌سر را به کار می‌بردند. دلیل دوم به خاطر پوشیده شدن قسمت فوقانی این مسجد از مس بوده و مردم با دیدن این پوشش مسی واژه مس‌سر را در معنای سر مسی به کار برده‌اند.
پایه‌هایی که گنبد 14 متری مسجد بر روی آن واقع ، پهنایی حدود 5/1 متر داشته و برای ساخت بنا از آجرهای مربعی شکل با اندازه‌های 25×25 سانتی‌متر استفاده شده است. متأسفانه بخش زیادی از مسجد مس‌سر در زمان هجوم افاغنه به دلیجان ویران گردید. اکنون از 500 متر بنای این ساختمان تنها 124 متر باقی مانده است. همچنین، از وجود صحن‌ها، تعدادی ایوان و حیاطی بزرگ با حجره‌هایی دور تا دور آن در گذشته‌های دور خبر داده‌اند.
خوشبختانه این عمارت تاریخی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با تلاش مردم شهر دلیجان و جوانان کوشا و پرشور جهت جلوگیری از آسیب بیشتر مورد بازسازی قرار گرفت. در سال‌های اخیر نیز تعمیراتی بر روی این بنا انجام گرفته و نام آن به مسجد‌النبی(ص) تغییر یافته است. اما همچنان در میان مردم به مسجد مس‌سر شهرت دارد.
