اگرچه موزه های استان گلستان سال‌ها مانند ساختمان های متروکه ای بودند که کمتر کسی سری به آنها می زد اما در چند سال گذشته سرنوشت دیگری برایشان رقم خورده است. با این همه به نظر می رسد هنوز هم عده بیشتری از شهروندان هستند که کمتر اوقات فراغتشان را در موزه ها سپری می کنند. اگر هنوز هم برای گذراندن اوقات تفریح تابستانی به دنبال مکان های دیدنی هستید، موزه‌های گلستان به ویژه موزه های صنایع دستی می توانند پیشنهاد خوبی برای شما و خانواده‌تان باشند.
موزه فرش گنبدکاووس؛ نخستین موزه تخصصی کشور
موزه فرش ترکمن، سومین موزه فرش در کشور پس از موزه ملی فرش در تهران و موزه آستان قدس رضوی در مشهد مقدس و نخستین موزه تخصصی کشور است.
ساختمان موزه فرش گنبدکاووس در طبقه زیرین پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس و رو به روی این اثر واقع و در زمینی به مساحت 750 مترمربع و زیربنای 350 مترمربع ساخته شده است. برای تعمیر و تجهیز و راه‌اندازی این موزه مبلغ 4 میلیارد و 500 میلیون ریال از منابع ملی و استانی هزینه شده است.
در جلسات متعددی که در سال 90 برگزار شد، طراحی داخلی موزه فرش با توجه به فضای موجود و نوع کاربری آن انجام گرفت. در نهایت برای بافت فرش به منظور قرارگرفتن در موزه به هنرمندان فرشباف گنبدکاووس سفارش داده شد. علاوه بر آن نیز گردآوری تعدادی فرش قدیمی با توجه به اصالت طرح و رنگ به سرپرستی ‘حصل خانجانی’ از هنرمندان بنام فرشباف استان، انجام شد.
تقویت هویت تاریخی و فرهنگی اقوام
راه‌اندازی این موزه در راستای احیا و ترویج فرش ترکمن و با هدف حفظ و تقویت هویت‌های تاریخی و فرهنگی اقوام و ارتقای گردشگری انجام شد. در این موزه 18 تخته قالی و قالیچه که بیشتر آنها از جنس پشم و ابریشم‌اند در معرض نمایش قرارگرفته است. موزه در 2 بخش نمایشگاه اصلی و محوطه سنتی قوم ترکمن (آلاچیق) به معرفی آثار و فرهنگ مادی می‌پردازد. در نمایشگاه اصلی، انواع فرش ایلات مختلف ترکمن و آثار استاد نیازمحمد نیازی پدر فرش ترکمن، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
در محوطه باز موزه، آلاچیق‌هایی که در گویش ترکمنی به (اوی) معروفند برای نمایش مراحل بافت قالی و پخش فیلم در نظر گرفته شده است.
موزه صنایع دستی گرگان
موزه صنایع دستی گرگان به عنوان نخستین موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی استان در خانه تاریخی امیرلطیفی واقع شده است.
گلستان به دلیل تنوع اقوام و موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعی، به عنوان یکی از قطب‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور از دوران کهن تاکنون قلمداد می‌شود. از این رو، موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی با هدف نگهداری و شناساندن صنایع دستی و هنرهای سنتی این استان راه اندازی شده است.
این موزه علاوه بر آشنا کردن مردم با رشته‌ها و محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی استان، پیام‌های آموزشی و فرهنگی و ترغیب مردم به استفاده از این محصولات را نشر و گسترش می دهد و سبب رونق و احیای دوبارهی آنها می شود.
در گلستان به عنوان نگارستان ایران، بیش از 76 رشته بومی و غیر بومی صنایع دستی و محصولات هنرهای سنتی گوناگونی توسط هنرمندان و صنعتگرانی از اقوام مختلف همانند کتولی، ترکمن، سیستانی، قزلباش، بلوچ، مازنی، تاتی، قجری، گرگانی، فندرسکی و… تولید و عرضه می‌شود.
خانه تاریخی امیرلطیفی (ساختمان موزه) به مساحت 956 مترمربع در بافت قدیم گرگان در محله نعلبندان و میان محله‌های پاسرو، نعلبندان، چهارشنبه ای و سرچشمه قرار گرفته است. این بنا در اواخر دوره قاجار توسط مهدی‌خان ملک (ملقب به ساعد لشکر و نایب‌الحکومه استرآباد) به عنوان منزل مسکونی ساخته شده بود که سپس در اختیار آقاسید ابوالقاسم امیرلطیفی، داماد خانواده ملک و فرزند حجّت الاسلام سیدمحمدعلی (معروف به سبط‌الشیخ) قرار گرفت.
بخش‌های نمایشگاهی موزه
1- پهنه‌بندی رشته‌ها: در طبقه اول ساختمان اصلی موزه، محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی مناطق مهم و حائز اهمیت تولیدکننده این گونه محصولات مانند روستاهای زیارت و شاهکوه و محله قزاق‌ها (شهرستان گرگان)، شهرستان رامیان، شهرستان علی‌آبادکتول و ترکمن صحرا معرفی شده‌اند.
2- حیطه‌بندی رشته‌ها: در طبقه دوم همین ساختمان، حیطه‌‌های مهم تولید محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی استان شامل فلزات، منسوجات و چوب به نمایش گذاشته شده‌اند.
3- صنایع دستی و هنرهای سنتی در زندگی: از آن‌جا که نمایش نقش و کاربرد محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی در زندگی مردم استان می‌تواند به درک و آشنایی هرچه بهتر و بیشتر این محصولات کمک کند، نمایی از یک کرسی‌خانه در استان طراحی و به نمایش عمومی گذاشته شده است.
اگر جزو شهروندانی هستید که هنوز موزه ها استان را ندیده اند این فرصت را از دست ندهید، تابستان می تواند فرصتی مناسب برای آشنایی با ریشه های فرهنگی و تاریخی استان گلستان باشد.
