باستر کیتون، همیشه «ژنرال»

خبرگزاری ایرنا: جوزف فرانک باستر کیتون چهارم اکتبر سال 1895 میلادی در شهر کانزاس و در خانواده ای اهل نمایش به دنیا آمد.

 

 

پدر و مادرش از بازیگران دوره گرد بوده که نمایش های خود را در شهرهای مختلف اجرا می کرده و کیتون کودک نیز آنها را همراهی می کردد.

 

او در شش ماهگی به شکل معجزه آسایی از حادثه سقوط از صندلی جان سالم بدر برد که به همین خاطر «هودینی» (شعبده باز بزرگ و سرشناس) نام «باستر» به معنی عجیب و شگفت انگیز را برای او انتخاب کرد.

 

باستر کیتون در شش سالگی به شعبده باز و بازیگری ماهر تبدیل شد که شوخی های کلامی را به راحتی به تماشاگران منتقل می کرد و آنها را می خنداند.

 

تا سال 1917 میلادی باستر کیتون با خانواده کار می کرد و نمایش های بسیاری را روی صحنه برد که در این سال گروه به علت مشکلات پدر باستر کیتون از هم پاشید.

 

 

او که پیشنهادهای بسیاری را برای کار در تئاترهای نیویورکی داشت، سینما را به تئاتر ترجیح داد و نقش های کوتاهی را در فیلم های کمدی آن دوران بویژه کارهای «فتی آربوکل» ایفا کرد که نگاتیو بسیاری از آنها مفقود شده است!

 

وی در سال 1920 میلادی با همکاری «جوزف شنک»، استودیویی برای تولید فیلم های سینمایی به راه انداخت.

فیلم هایی اغلب کوتاه که در کنار هم قرار گرفته و به شکل یک فیلم بلند به نمایش در می آمدند.

 

از جمله آنها می توان به پلیس ها اشاره کرد که کاری موفق در آن زمان بود.

 

 

چهره خونسرد و سنگی باستر کیتون را می توان شاخص ترین وجه بازیگری او دانست که جلوه خیره کننده ای به بازی او بخشید و او را از کمدین های دیگر سینما متمایز ساخت.

 

وی بدجنسی های معصومانه «چارلی چاپلین» را نداشت و کمتر به مقابله به مثل دست می زند.

 

این خصوصیات همراه با چهره سنگی و در عین حال معصوم باستر کیتون، شخصیتی را خلق کرد که تا سال ها بعد نیز تازگی و طراوت خود را از دست نداد و در گذر زمان هواداران خاصی برای خود دست و پا کرد.

 

فیلم های بلند سینمایی او در اواخر دهه 20 و 30میلادی اغلب با اقبال عمومی مواجه شد و در زمره بهترین های تاریخ سینما قرار گرفتند.

 

 

البته وی در قیاس با چارلی چاپلین از محبوبیت کمتری در میان توده مخاطبان برخوردار بود که بخش مهمی از آن به نوع بازی و نیز صورت سنگی اش بازمی گشت.

 

«شرلوک جونیور» یکی از بهترین فیلم های اوست که در آن باستر کیتون در نقش یک آپاراتچی سینما ظاهر شد که از سوی پدر نامزدش به دزدی متهم می شود. در همین اثنا وی هنگام نمایش فیلم به خواب رفته و وارد پرده سینما و ماجراهای روی پرده می شود. فیلمی به شدت جذاب با شوخی هایی ناب که کمتر در فیلم های کمدین های دیگر به چشم می خورد.

 

موفقیت «شرلوک جونیور» از جهات مختلف، نیروی تازهای به کیتن بخشیده و بهترین های کارنامه سینمایی اش را در این سال های نه چندان بلند به یادگار گذاشت که از آن میان می توان به فیلم های «دریانورد»، «هفت شانس»، «ژنرال» و «کشتی بخار بیل جونیور» اشاره کرد.

 

«دریانورد» داستان میلیونر تنبلی است که در سفری دریایی گیر آدم بدهای داستان افتاده و ماجراهایی را خلق می کند. باستر کیتون در این فیلم، شوخی های بامزه قبلی را کامل تر کرد و ضعف های آن را نیز پوشانده است.

 

«هفت شانس» داستان مرد جوانیست که به ارث هنگفتی رسیده مشروط بر آنکه تا ساعت 12 یک روز مشخص ازدواج کند.

 
 

 

باستر کیتون در این فیلم که خود کارگردانی را نیز برعهده دارد عالی عمل کرد و یک کمدی ناب سینمایی را از خود به یادگار گذاشت.

 

در سال های بعد فیلمسازان بسیاری سعی در استفاده از سوژه این فیلم داشتنند که هیچیک در این امر موفق نبودند.

 

در سینمای ایران نیز ایرج تهماسب در فیلم «زیر درخت هلو» در بهترین سکانس فیلم خود به بازسازی آن پرداخت و موفق به خنداندن مخاطبان خود شده است.

 

وی در «ژنرال» نیز این سیر صعودی را ادامه داد و با ایفای نقش یک آتشکار لکوموتیو در جریان جنگ های داخلی آمریکا، نقش درخشان دیگری را به کارنامه کاری خود اضافه کرد.

 

 

«ژنرال» سرشار از شوخی های جذابی است که باستر کیتون در مرکز آن قرار دارد که برای مثال می توان به مرد تنبلی اشاره کرد که برای به دست آوردن هیزم مورد نیازش، به سمت قطار سنگ انداخته و کیتون برای مقابله به مثل، چوب های کنار کوره قطار را به سمتش پرتاب می کند!

 

در تمامی این سال ها باستر کیتون نتوانست به شهرت و محبوبیت چارلی چاپلین برسد و اغلب قشر خاص تر سینمارو را به خود جلب می کرد که همین اتفاق وی را پشت سر چارلی چاپلین قرار داد.

 

«کشتی بخار بیل جونیور» و «فیلمبردار» از آخرین کارهای شاخص باستر کیتون در دوره سینمای صامت است که فوق العاده از کار درآمده و طنز هوشمندانه ای دارد.

 

با ورود سینما به دوران ناطق، ستاره بخت و اقبال باستر کیتون نیز رو به افول نهاد و فیلم های وی کیفیت چشمگیر سابق را نداشت.

 

در واقع او نتوانست خود را با شرایط جدید سینما وفق دهد و موفقیت های سابق خود را تکرار کند که در این میان دخالت های مدیران کمپانی «مترو» نیز در کار وی بی تاثیر نبود.

 

در این میان نابسامانی های موجود در زندگی خانوادگی کیتون هم مزید بر علت شد و او را خیلی زود به حاشیه کشاند و پیش از سایر هم دوره های خود به بازنشستگی اجباری تن داد.

 

معدود تلاش های وی در دهه 60 میلادی با موفقیت روبرو نشد تا اینکه سرانجام در یکم فوریه سال 1966 و در سن 71 سالگی بر اثر ابتلا به سرطان ریه درگذشت.