هرگاه و هرجا که نام گیلان برده می شود بیش از هرچیز دیگر عطر شالی در ذهن متبادر می شود و بعد از آن گردشگری و … مزارع شالیکاری و کشاورزی در گیلان که از دیر زمانی با فرهنگ و تمدن مردمان این منطقه گره خورده است و شاید بیشترین خاطرات و عکس های گردشگران و حتی هنرمندان هم به کشتزارها و محصولات و زیبایی های طبیعت آن باشد.
اما در بین شهرهای گیلان ، شهرستان صومعه سرا بخاطر داشتن موقعیت و ظرفیت های موجود به قلب تپنده کشاورزی در گیلان تبدیل شده است.
بسیاری معتقدند صومعه سرا را می توان شهر همیشه بهار گیلان دانست از آن رو که کشاورزی و زراعت در آن مختص به یک فصل نیست بلکه در چهار فصل سال کشاورزان این شهر از تولید محصولات باز نمی ایستند .
مدیر جهاد کشاوزی صومعه سرا در این رابطه می گوید : برنج محصول راهبردی این شهرستان است که سالانه از 128 هزار هکتار سطح زیر کشت ، بطور میانگین ، 135 هزار تن شلتوک و 75 هزار تن برنج سفید بدست می آید .
احمد پایادب ، ارقام بومی برنج چون ، هاشمی ، کاظمی ، را اولویت نخست کاشت توسط کشاورزان می داند و می افزاید: امسال 4 هزار هکتار ارقام پر محصول چون خزر ، فجر و بیش از 14 هزار هکتار هاشمی و 3هزار هکتار کاظمی کشت شد .
به گفته وی باحمایت های چند سال اخیر دولت از کشاورزی ، 20 هزار هکتار از مزارع مستعد طرح تجهیز شناسایی و تاکنون بیش از 13هزار هکتار در این شهرستان طرح تجهیز شده است و 2هزار هکتار نقشه برداری صورت گرفته است .
وی تصریح کرد: این امر سبب تسهیل در امر کشاورزی در مراحل کاشت و داشت و برداشت و در نتیجه کاهش هزینه های کشاورزی شده بطوری که بیش از 50 درصد نشاء و 85درصد برداشت امسال مکانیزه بود .
* مقام نخست تولید صنوبر
پس از برنج که در فصل بهار و تابستان جلوه گری می کند ،صنوبر همان طلای سبز این شهرستان محصولی است که فصل نمی شناسد و جان دیگری به کشاورزی در این منطقه از گیلان می دهد.
بیش از 12هزار هکتار از زمین های این شهرستان بویژه در دهستان ضیابر اختصاص به این درخت یافته است و از آنجا که ظرف مدت حداقل 5سال رشد کافی پیدا می کند به کشاورزان این فرصت را می دهد که تا دو سال اول در میان درختان صنوبر کشت تلفیقی ، همچون ، هندوانه ، کدو ، هویچ و سیر را داشته باشند .
علاوه براینکه کاشت صنوبر قطع درختان جنگلی را کاهش داده و مقام اول تولید صنوبر در کشور را با خود همراه داشته باشد .
*جایگزینی کاشت کدو حلوایی بجای هندوانه در صومعه سرا
مدیر جهاد کشاورزی صومعه سرا اظهار داشت : بیش از یکهزار هکتار از زمین های این شهرستان بویژه روستاهای حاشیه مرداب به کاشت انواع هندوانه اختصاص پیدا می کند که در چند سال اخیر بخاطر مدیریت آب تلاش شده تا کشت کدو را در این شهرستان ترویج دهیم .
وی یاداور شد: تاکنون بخاطر مرقون به صرفه بودن این محصول نسبت به هندوانه و زمان ماندگاری اش بیش از 150 هکتار به کشت کدو اختصاص یافته است که کشاورز می تواند از هر هکتار 15تن محصول کدو برداشت کند تاعلاوه برصرفه جویی آب ، این محصول بخاطر داشتن برگ های پهن از رشد علف های هرز در مزارع جلوگیری می کند .
از دیگر محصولاتی که بصورت تلفیقی کشاورزان صومعه سرا بیش از 250 هکتار از زمین هایشان را به کاشت آن اختصاص می دهند خیار است که بازار پسندی خوبی در گیلان و سایر استان های همجوار دارد .
*کاشت توت فرنگی و ترویج آن به مناطق دیگر
توت فرنگی یکی دیگر از محصولاتی است که به دو شیوه سنتی و گلخانه ای و نوین در این شهرستان کشت می شود که با تلاش های انجام گرفته سطح زیر کشت آن در روستاهای صوفیانده ، سیاه درویشان ، اباتر و طاهرگوراب به 50 هکتار رسیده است .
*کاشت ذرت خوراکی و ترویج زعفران در باغهای صومعه سرا
بیش از 60 هکتار از زمین ها در سطح این شهرستان برای اولین بار به کاشت ذرت خوراکی اختصاص یافته که 40 هکتار آن بصورت مجتمع و مابقی در سطح شهرستان پراکنده بوده است .
*پاییز فصلی با عطر شاه بج ( راتون )
پاییز فصل تازه ای برای بهره برداری از زمین های کشاورزی در صومعه سرا است و هنوز چندی از تابستان و برداشت برنج در تابستان در این شهرستان نگذشته است که عطر شاه بج در مهر ماه به مشام می رسد .
شاه بج یا همان راتون ، رویش مجدد خوشه های شالی از ساقه های برداشت اول است که از کیفیت و مرغوبیت بهتری برخوردار است .
*اختصاص بیش از 8هزارهکتار به کشت دوم
پادیاب با بیان این مطلب اظهار داشت : راتون بیشترین سطح زیر کشت دوم شهرستان را دارد و سایر محصولات برای کشت دوم شامل انواع سبزیجات برگی و غده ای است که از این میان یک هزار هکتار به کاشت پاچ باقلا اختصاص می یابد که در هر هکتار 3و نیم تن محصول می دهد .
وی با اشاره به بارندگی چند روز اخیر اظهار داشت : بیش از 150 هکتار از زمین هایی که در آن پاچ باقلا کاشته شده بود دچار خسارت شده است .
وی افزود : میزان خسارت بارندگی اخیر به کشت دوم 10 میلیارد ریال می شود .
*برداشت بیش از یکهزار تن محصول کیوی
مدیر جهاد کشاورزی صومعه سرا با اشاره به اینکه 85 هکتار از زمین های این شهرستان به کاشت کیوی اختصاص یافته، گفت: 70 باغدارشهرستان صومعه سرا امسال بیش از یک هزار تن کیوی برداشت می کنند .
وی اضافه کرد: پیش بینی می شود امسال بیش از 20 تن ازگیل (محلی – پیوندی) از پنج هکتار باغهای صومعه سرا برداشت شود.
*کاشت طلای سرخ در کنار صنوبر طلای سبز
کاشت زعفران همان طلای سرخ در روستای نفوت صومعه سرا که چند سال پیش آغاز شد امروز با استقبال عموم نزدیک به بیش از یک هکتار ونیم رسیده است که علاوه بر برداشت گل ، پیاز آن پس از کاشت به خاطر حاصلخیزی از رشد بهتری برخوردار می شود .
هر سال دوره کشت این محصول از اواخر شهریور آغاز و برداشت آن در آبان ماه انجام می شود.
مدیر جهاد کشاورزی صومعه سرا روستای نفوت را قطب تولید زعفران در این شهرستان ذکر و اضافه کرد: از قابلیت های مهم تولید زعفران، نیاز به آب کم است، از طرفی شرایط اقلیمی اراضی صومعه سرا نیز برای تولید این محصول مساعد است و به همین منظور امکان توسعه آن وجود دارد.
*تولید روزانه 1500 لیتر شیر
بیش از 20 هزار راس دام سنگین و سبک در دامداری های سنتی و صنعتی صومعه سرا پرورش می یابد که از این میزان علاوه برتولید گوشت بیش از 1500 لیتر شیر بصورت روزانه تولید می شود . پرورش گاومیش در روستاهای باقالاکش و گاز گیشه ترویج می شود که سطح افزایش آن کم است . برای ترویج دامداری سنتی بیش از 500 پروانه صادر شده است .
**سرمای زمستان باطعم شیرین نیشکر
نیشکر محصولی دیگر در این شهرستان است که پس از کاشت آن در اردیبهشت در فصل زمستان برداشت می شود تا با محصولات و فرآورده های خود ، چون دوشاب ، شیره و کف ، طعم شیرینی را برای کشاورزان به ارمغان بیاورد .
با تلاش های انجام گرفته برای احیای این محصول که از کیفیت مرغوب برخوردار بوده و ارگانیک است اکنون به 22 هکتار رسیده است و بیشتر در روتاهای قاضده ، کلسر ، میانده کاشت می شود .
علاوه برمحصولات مذکور کاهو ، هویچ و سیر و برداشت سالانه 30 تن عسل ، و پرورش قارچ و طیور بومی و بلدرچین از دیگر جلوه های تلاش و کوشش کشاورزان و حمایت مسوولان برای ترویج و توسعه کشاورزی و افزایش در آمد کشاورزان در این شهرستان است . گویی که ابرو باد ، مه و خورشید و فلک در کارند تا به سجاده شالیزار شکر گذارند و بوسه بر دستان کشاورز بزنند .
شهرستان صومعه سرا با وسعتی حدود 564 کیلومتر مربع از سه بخش مرکزی ، تولمات و گوراب زرمیخ با دارا بودن بیش از 140 هزار نفر جمعیت در 25 کیلومتری غرب گیلان واقع شده است .