۷ راهکار تشخیص دروغ

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

تعریق و استرس 

عرق کردن و استرس از علائم شناخته شده دروغ محسوب می‌شوند. استرس و دگرگونی حالات شخص، مثل تعریق و افزایش ضربان قلب معمولا دست آدم دروغگو را رو می‌کند. می‌پرسید چرا؟ چون کسی که دروغ می‌گوید، همیشه می‌ترسد که لو برود؛ بنابراین هر بار عصبی و نگران می‌شود. از آنجایی که غدد مولد عرق به سیستم عصبی بدن وصل هستند، وقتی شخص دچار استرس می‌شود، عرق بیشتری تولید می‌کند. اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود: استرس همان و افزایش ترشح آدرنالین همان و در پی آن تپش قلب که می‌تواند نقاب از چهره آدم دروغگو برگیرد!

زیر یا بم شدن صدا 

به گفته کلودین میلان، روانشناس، صدا دروغ‌سنج بسیار خوبی است؛ زیرا کنترل صدا در اختیار شخص نیست. این مغز است که با هیجانات و احساسات به طور خودکار صدا را کنترل می‌کند. نتیجه اینکه وقتی کسی زبان به دروغ می‌گشاید، ترس از لو رفتن، تغییر غیرقابل اجتنابی در لحن صدایش ایجاد می‌کند و صدا زیر یا بم می‌شود. 

حرف‌های ضد و نقیض

دروغ با دامن زدن به ترسِ از لو رفتن و شرمِ زیر پا نهادن یک قانون اخلاقی، شخص دروغگو را بهم می‌ریزد و آشفته حال می‌سازد. به این ترتیب دروغگو در هیجانات خود غرق می‌شود و حر‌ف‌های کمابیش ضد و نقیضی بر زبان می‌آورد. برای اینکه مطمئن شوید شخص دروغ می‌گوید، مدام پاپی‌اش شوید و از او بخواهید لحظه به لحظه کارهایی را که انجام داده است، بازگو کند. همچنین می‌توانید برای به هم ریختن تعادل روحی او، چندین سوال پیاپی بپرسید. مطمئن باشید این روش، برای رو کردن دست کسی که به او شک دارید بسیار موثر است. 

تیک‌های غیرعادی در حین صحبت کردن 

پلک زدن پیاپی، گره انداختن در ابروها، دزدیدن نگاه و ... تمام این علائم و حرکات نشانه‌اند. کلودین میلان می‌گوید: «صورت انسان به طور مستقیم با مراکز احساسات در مغز مرتبط است؛ بنابراین به سختی می‌توان حرکاتش را کنترل کرد. اگر حالات و حرکات چهره غیرعادی، ناگهانی و مکرر باشد، این احتمال وجود دارد که طرف دروغ می‌بافد. برای اینکه مطمئن شوید حرفی که می‌شنوید حقیقت دارد یا دروغ محض است، حالات گوینده و زمانی را که دروغ می‌گوید با مواقعی که راست می‌گوید، مقایسه کنید. این بهترین روش برای شناخت حالات مختلف چهره اوست. 

توجه به حرکات آدم دروغگو 

دکتر ژوزف مسنجر، روانشناس می‌گوید: «آدم دروغگو آهسته در مشت‌هایش سرفه می‌کند، بازوها را بالای سر می‌برد یا بدنش را عقب می‌کشد». اینها ژست‌های دروغگوست که حکایت از دلشوره و تشویش او دارد. البته برخی افراد که بهره چندانی از اخلاق و معنویت نبرده‌اند، به ندرت هیجانات درونی‌شان را بروز می‌دهند. اما خوشبختانه سلاح خوبی برای به دام انداختن آنها وجود دارد: احساس گناه! بله به او احساس گناه بدهید. کافی است پافشاری کنید و روی برخی نکات تاکید بیشتری داشته باشید. 

وسواس بیش از حد هنگام حرف زدن 

دروغگو به داستان ساختگی‌اش شاخ و برگ بیشتری می‌دهد؛ زیرا این بهترین شیوه برای لو نرفتن است و او با این روش پیشدستی کرده و به بیشتر سؤالاتی که ممکن است از او بپرسید پاسخ می‌دهد. اما فریب نخورید! در خصوص مواردی که مشکوک به نظر می‌رسد، سؤال‌پیچ‌اش کنید؛ حتی اگر کار به جایی برسد که بخواهد به شما احساس گناه بدهد؛ اهمیتی ندهید، به شمّ‌‌تان اعتماد داشته باشید و همچنان پافشاری کنید. 

بروز احساسات اغراق‌آمیز 

دکتر ژیل آزوپاردی، روانشناس اجتماعی می‌گوید: «کسی که موقع لبخند زدن فقط دهانش باز می‌شود، مودبانه و موزیانه می‌خواهد دروغ بزرگش را لاپوشانی کند». لبخند صادقانه با انقباض گونه‌ها یعنی کشیده شدن گوشه لب‌ها به عقب و چین‌خوردگی پلک‌ها به بیرون ابراز می‌شود. البته فقط لبخند نیست که اعلام خطر می‌کند. وقتی طرف هدیه‌های جورواجور پیشکش می‌کند، در حالی که جو هنوز متشنج است یا شور و هیجان بی‌دلیلی نشان می‌دهد، بدانید و آگاه باشید که دروغی در آن گوشه کنار پنهان است.