به گزارش خبرنگار مهر، با آغاز فصل دانش آموزی و بازگشایی مدارس، نفس تازه ای از حضور مخاطب در سینمای ایران دمیده می شود؛ دَمی که می توان از دریچه آن به درستی نفس کشید و مخاطب بالقوه سینمای ایران را به حرکت در آورد ولی سینمای ایران در این بخش که یکی از مهمترین دغدغه های سینماگران فعال در این عرصه است، همیشه با اما و اگرهایی مواجه بوده است.
ولی با همه این اما و اگرها نمی توان از داشته های سینمای کودک و نوجوان در بررسی تاریخی سینمای ایران گذشت؛ داشته هایی که بخشی از آن نوستالژی روزگار سپری شده کودکان دیروز است. روزگاری که هنوز با اشتیاق و لبخند از آن یاد می شود و بخشی از این داشته ها که مبین تاریخ سینمای کودک است در موزه سینما به عنوان گنجینه ای ارزشمند نگهداری می شود و بی مناسبت نیست که امروز یکشنبه 16 مهر و در روز جهانی کودک مروری بر داشته های سینمای کودک، پیشکسوتان و پرچمداران این سینما در گذر زمان داشته باشیم.
ورودی موزه سینما در عمارت باغ فردوس نقش بسته با گچبری های کهن روزگاران قدیم است که داشته های سینمای ایران را در بخش های مختلف در خود جای داده است.
تالار نخست از مجموعه موزه سینما، متعلق به پیشگامان سینمای ایران است. در دومین تالار داشته های معاصران سینمای ایران در غرفه هایی مجزا به نمایش گذاشته شده است و سومین تالار نیز به بخش بین الملل سینمای ایران اختصاص دارد. این بخش با نمایش جوایز متعددی که سینماگران کسب کرده اند، نمایانگر جایگاه سینمای ایران در دنیا و البته مایه افتخار اهالی فرهنگ و هنر و سینماگران سینمای ایران بوده است.
حال اینکه سینمای کودک در بخش بین الملل نیز داری جایگاه ویژه ای است. یوزپلنگ برنزی چهل و دومین جشنواره فیلم لوکارنو برای فیلم «خانه دوست کجاست» یکی از داشته های سینمای کودک و نوجوان است که در غرفه عباس کیارستمی و در کنار دیگر جوایز این فیلمساز جا خوش کرده است.
اغلب فیلمسازان ایران در کارنامه کاری خود تجربه ساخت فیلم برای و یا درباره کودک و نوجوان را دارند اما محمدعلی طالبی تنها فیلمساز متعلق به سینمای کودک است که در موزه سینما غرفه ای ویژه برای نگهداری و نمایش جوایزی که در عرصه بین المللی کسب کرده، دارد.
عکس جوانی محمدعلی طالبی در کنار رنگین کمان جوایزش حکایت از عمری است که پای این سینما گذاشته است و همچنان با انگیزه ایستاده و برای کودک و نوجوان ایرانی فیلم می سازد و گواه این تلاش هم اکران فیلم «ویولونیست» ساخته طالبی است که این روزها در گروه سینمایی «هنر و تجربه» نمایش داده می شود و روایت کودکان کار است.
از این کارگردان جوایز بسیاری در غرفه ای ویژه متعلق به طالبی موجود است که به عنوان نمونه می توان به تندیس «فیل نقره ای» که جایزه ویژه هیات داوران نهمین جشنواره فیلم های کودک و نوجوان جشنواره حیدرآباد هند است اشاره کرد. طالبی این تندیس را برای ساخت فیلم «تیک تاک» دریافت کرد و در ادامه حضور بین المللی خود در سی و هفتمین جشنواره فیلم سانفرانسیسکو در آمریکا موفق به دریافت جایزه گلدن گیت شد. طالبی در سال 1381 عنوان بهترین فیلم را برای ساخت «بید و باد» از جشنواره فیلم اُکراین دریافت کرد و توانست تندیس «کشتی طلایی» این جشنواره را دریافت کند و نکته جالب این است که فیملنامه این فیلم را طالبی با همراهی عباس کیارستمی نوشته بود.
محمدعلی طالبی غیر از جوایز بین المللی خود، برخی از گرانبهاترین داشته های شخصی خود را نیز در موزه سینما به امانت گذاشته است. در گوشه چپ غرفه این فیلمساز، دوربینی قدیمی است که به جای نوار کاست، حلقه فیلم در آن جای می گرفته و به گفته کارشناس موزه، محمدعلی طالبی سینما را برای اولین بار از دریچه این دوربین دیده است و از آغاز تا امروز برای کودک و نوجوان داستان نوشته و به تصویر کرده است.
یکی دیگر از فیلمسازان سینمای ایران که فیلم های در ایران کمتر رنگ پرده سینما را دیده و در عین حال جوایز بسیاری از جشنواره های مختلف بین المللی کسب کرده، ابوالفضل جلیلی است. این فیلمساز بیشترین فعالیت حرفه ای خود را ساخت فیلم در حوزه نوجوان داشته است و مضمون اغلب آثار جلیلی تلاش نوجوان برای درک بهتر از زندگی و روبرو شدن با واقعیت است.
ابوالفضل جلیلی نیز برخی از جوایز خود را که در بخش بین الملل دریافت کرده به موزه سینما اهدا کرده است. «نشان طلایی» پنجاه و دومین جشنواره فیلم ونیز ایتالیا برای ساخت فیلم «دت یعنی دختر»، تندیس هجدهمین جشنواره بین المللی سه قاره نانت فرانسه برای ساخت فیلم یک داستان واقعی، جایزه ویژه هیات داوران از چهل و ششمین جشنواره فیلم سن سباستین برای ساخت فیلم «دان» و ... از جمله اهدایی های جلیلی به موزه سینما است.
در مسیر گشت و گذار در موزه سینما به سالن سینمای کودک رسیدیم؛ اتاقی کوچک اما با صفا که پر است از حس های خوب کودکی. در واقع یکی از خاطره انگیز ترین بخش های موزه سینما به خصوص برای کودکان دیروز که تجربه های متفاوت تری از پدیده سینما را نسبت به کودکان امروز کسب کرده اند، نمایشگاه ویژه کودک و نوجوان است.
درگاه کوچک و قدیمی محل نگهداری دارایی سینمای کودک در مسیر تاریخ این سینما است که دوره آغازین حضور سینمای کودک و نوجوان در پیکره سینمای ایران را به نمایش گذاشته است.
ورودی این نمایشگاه تصویری از دست اندکاران، فعالان و افراد تاثیرگذار عرصه هنر تصویرگری و سینما برای کودک و نوجوان است. اسفندیار احمدیه، عبدالله علیمردانی و احمد عربانی انیماتور، مرضیه برومند و ایرج طهماسب کارگردان و فیلمنامه نویس، عادل بزدوده و زنده یاد دنیا فنی زاده، عروسک گردان، فریال بهزاد کارگردان، کامبیز صمیمی مفخم دکوراتور و عروسک ساز، حمید جبلی بازیگر، کارگردان و فیلمنامه نویس، مرضیه محبوب عروسک ساز و عروسک گردان و هوشنگ مرادی کرمانی نویسنده از جمله افرادی هستند که به عنوان دست اندکاران و پیشکسوتان سینمای کودک عکس آنها قاب گرفته و بر دیوار نقش بسته است.
عروسک ها موجوداتی که در واقعیت ساخته دست انسان هستند و اما با جان بخشی همین دست اندرکاران سینمای کودک برای کودکان، دنیایی از حرف و نکاتی پر از واقعیت و خیال در هم آمیخته دارند و تاثیرگذارترین عروسک ها در تاریخ سینمای کودک در غرفه ای شیشه ای به بازدیدکنندگان سلام می کنند و نکته قابل توجه علاقمندی کودکان امروز به عروسک های ویترین شده است عروسک هایی که جز از کلاه قرمزی و پسرخاله از باقی آنها خاطره ای ندارند.
فیلم «گلنار» ساخته کامپوزیا پرتوی از همان آثار خاطره انگیزی است که از یاد نمی رود ماجرای دختری جسور که ماجراجویی می کند و در این ماجراجویی با خاله قورباغه همراه می شود و در جنگلی با خانم خرس و دور از چشم آقا خرس ماجرای فیلم را ادامه می دهد. حال اینکه دیدن خاله قورباغه وعروسک خرس های فیلم «گلنار» بعد از گذشت سالها همچنان خنده و شادی بر لب بازدید کننده می آورد.
کپل خان تنها عروسکی است که از نسخه اولیه «شهر موش ها» که در دهه 60 ساخته شده در ویترین عروسک ها موجود است، سقنقور فیلم «در به درها» به کارگردانی امیر حسین صدیق با نویسندگی هنگامه مفید و مخمل و جوجه فیلم «الو الو من جوجو ام» ساخته مرضیه برومند از دیگر عروسک های موجود در ویترین است.
در این نمایشگاه کوچک فضایی را برای نمایش پوستر فیلم هایی که برای کودکان ساخته شده، نیز در نظر گرفته شده است. ابراهیم فروزش با نمایش پوستر فیلم «زنبق های وحشی»، مسعود کیمیایی با نمایش پوستر فیلم «اسب»، شاپور قریب با نمایش پوستر فیلم های «سه ماه تعطیلی» و «هفت تیرهای چوبی»، اکبر صادقی با نمایش پوستر فیلم هایی چون« زال و سیمرغ» و «ملک خورشید»، عبدالله علیمراد با نمایش پوستر فیلم «کوه جواهر» و ... از جمله فیلمسازانی هستند که پوستر برخی از فیلم های آنها بر روی دیوار رفته است.
بخش پایانی از غرفه نمایشگاه کودک نیز به نمایش عکس هایی از کودکانی که در سینما حضور داشته اند، اختصاص داده شده است. مهدی باقر بیگی، امید آهنگر، پیام آزادی، سیروس حسن پور، شاهد احمدلو از جمله چهره های شاخص سینمای کودک هستند که عکس آنها روی دیوار رفته است.
نمایشگاه سینمای کودک و نوجوان اگرچه کوچک است اما به معنای واقعی خاطره انگیز است و با حس نوستالژی دست و پنجه نرم می کند اما نکته مهم این است که بنابر گزارش هایی که منتشر شده، قرار است طراحی جدید از مجموع تالارهای موزه سینما در محتوا و چیدمان صورت گیرد که به تبع آن، سینمای کودک نیز دستخوش این تغییرات می شود.
