راهنمای سفر به کردستان؛ مردم دیرجوش اما مهربان

ماهنامه آویشن:

 

کردها آریایی هایی هستند که حدود 200 سال قبل از میلاد مسیح به شمال غربی و شمال شرقی دریاچه ارومیه مهاجرت کردند. مذهب کردها چه قبل و چه بعد از اسلامی مشابه دیگر قبایل ایرانی بوده است. آتشکده پاوه، قبل از مسلمان شدن ایرانی ها، شهرت زیادی داشته است.

 

 

امروزه اسلام، دین اصلی کردهاست و اکثریت آنها پیرو عقاید امام شافعی و بقیه، شیعه هستند. گروهی هم هنوز به مذهب اجداد خود در ایران باستان یعنی زرتشتی وفادار مانده اند. شخصیت های تاریخی کردستان هم نقش مهم و اساسی ای را در تاریخ ایران ایفا کرده اند. صلاح الدین ایوبی یکی از کردهای مشهور است.

 

مناطق جنگلی، از مهم ترین و زیباترین جلوه های طبیعی و یکی از جاذبه های توریستی مهم کردستان هستند. جنگل های کردستان بخش مهمی از جنگل های قسمت غربی کشور را تشکیل می دهند و از نظر اهمیت پس از جنگل های شمال، در مقام دوم قرار دارند.

•    در محدوده شهرستان بانه، دو دشت با نام های تال و شوی وجود دارد. در تابستان ترکیب رنگ های طبیعی در این منطقه فوق العاده است.

•    دامنه غربی گردنه خان به عنوان مرز شرقی جنگل های حومه شهر بانه به حساب می آید. از این منطقه به طرف غرب، درخت ها مثل جنگل های مریوان، سبز و پرپشت و زیبا هستند.

•    دشت کامیاران (حومه شهر کامیاران) دو قسمت دارد؛ قسمت جنوبی که در استان کرمانشاه و قسمت شمالی در روستای چغابراله (10 کیلومتری شمال مریوان). حرفه ای ها می گویند این دشت یکی از زیباترین و جذاب ترین دشت های ایران است.

 

 

 

فرش، گلیم، جانماز، شال های پشمی، لباس های کتانی، گیوه و محصولات قلمزنی، مرصع کاری، سفالگری، زیورسازی، پولک دوزی، سوزن کاری، ریسندگی، قلاب بافی، گلدوزی، پارچه بافی، سبدبافی، توربافی، کارهای فلزی و وسایل موسیقی همه سوغاتی هایی است که می توانید ضمن سفر در کردستان تهیه کنید.

 

 

فرش: فرش سنندج با توجه به سبک آن، با فرش های دیگر مناطق ایران تفاوت دارد و قدمت، کیفیت و ظرافت آن به سه قرن پیش بر می گردد؛ یعنی وقتی که سنندج مرکز استان شد.

موج بافی: موج یا پوشش رختخواب به شکل فراگیری در مناطق روستایی کردستان وجود دارد. اصلی ترین ماده ای که در موج به کار می رود پشم است. در ازای آن معمولا 2.25 متر است و به صورت چهارگوش بافته می شود.

نمد: می توان از آن برای جلوگیری از رطوبت، حرارت و سردی استفاده کرد. به علت قطر زیاد برای زندگی کوهستانی در مناطق سرد کردستان بسیار مناسب است.

---

لباس سوغاتی بیاورید

لباس یکی از مشخصه های اصلی کردهاست که البته شهرت جهانی هم دارد. برای خرید آن توصیه می کنیم سری به سقز بزنید. بیشتر روستانشینان کردستان هم تولیدکننده کفش هایی هستند که به آنها گیوه یا «کلاش» گفته می شود.

قسمت اصلی لباس مردانه کردی «چوخه» نام دارد. «پانتول» هم نام همان شلوارهای گشاد و معروف کردی است. شال کردی که به آن «پشت ون» و «پشت ینه» هم گفته می شود 3 تا 10 متر طول دارد و به جای کمربند روی لباس ها بسته می شود. البته دستار هم یادتان نرود.

 

 

اما قابل توجه خانم ها: «جافی» شلواری است مثل شلوار مردان که زن های کرد مخصوصا در روستاها هنگام کار می پوشند. در اوقات دیگر زنان شلوارهای گشادی می پوشند که از ابریشم تهیه شده است. «کولنجه» هم تن پوشی است که روی لباس های بلند پوشیده می شود. کولنجه از مخمل یا لباس های ابریشمی ضخیم تهیه می شود اما قسمت مهم «کلاکه» است که تقریبا همان روسری است. کلاکه رشته های بلند سیاه و سفید ابریشمی دارد که روی آن را زردوزی می کنند.

 

سنندج 501 کیلومتر با تهران فاصله دارد و مرکز استان است. این شهر توسط حکمران کردستان در زمان سلطنت شاه صفی (1038 تا 1052 هجری) ایجاد شد. مهم ترین جاهای شهر که ارزش بازدید دارند اینها هستند:

•    عمارت امجدالاشرف
•    عمارت خسروآباد
•    پل قشلاق
•    بازار سنندج و آصف
•    مسجد جامع سنندج
•    سد قشلاق
•    کوه کوچکه سر
•    چشمه آب معدنی گواز

 

 

 

غار کرفتو در دیواندره، در حدود 72 کیلومتری شرق سقز واقع شده است. این غار زمانی زیر آب بوده و در حال حاضر چهار طبقه دارد. درازای آن حدود 750 متر است و گذرگاه های زیادی هم در میان آن قرار دارد. برای هنری ها عرض می  کنیم که این غار دارای چهار بعد معماری است.

 

در این معماری اتاق ها و گذرگاه ها به هم متصل هستند و تعدادی پنجره و سوراخ در نمای بیرونی تعبیه شده است. حکاکی های زیادی هم با موضوع حیوان، انسان و گیاهان روی دیوارهای غار پیدا شده است که مایه های مذهبی دارند.

 

 

آب و هوایش محشر است و در 706 کیلومتری تهران قرار دارد. این شهر که با نام «ایسترا» شناخته می شده اولین پایتخت مادها بوده و بر دامنه کوه قرار دارد و رودخانه ای هم پای آن جاریست؛ از این رویایی تر چه می خواهید؟ اما این ها را هم از دست ندهید:

•    زیویه
•    دشت های سقز
•    جنگل های اطراف سقز
•    کوه چهل چشمه
•    رودخانه سفیدرود
•    رودخانه سیروان

 

 

 

 

بانه که 728 کیلومتر با تهران فاصله دارد، در ناحیه ای جنگلی واقع شده و تا اواسط قرن 13 هجری شهر بهروزه نامیده می شده. در حال حاضر بانه بر اتفاعات واقع شده و چشم اندازی فوق العاده دارد. دیدنی ترین مکان های این ناحیه اینها هستند:

•    آرامگاه سلیمان بگ
•    دشت های بانه
•    جنگل های اطراف بانه
•    رودخانه زرینه رود

 

 

 

کردستان مهد موسیقی ایرانی است. در میان نغمات منحصر به فرد کردی «هوره» و «شمشال» از سنتی ترین موسیقی ها به شمار می روند. قدمت بعضی از این موسیقی ها حتی به 1000 سال می رسد. موسیقی های سنتی، بیشتر بر مبنای شعرهای ده سیلابی هستند، سبک آنها شکوه گری است و داستان های آنها واقعی.

 

 

در کردستان نوع دیگری از موسیقی وجود دارد که به آن «بیت خوانی» می گویند. بیت خوانی بر ایه آوازهای کاملا ساده و بدون ریتم، قافیه و نظم استوار است که توصیف کننده فرماندهان جنگ های مذهبی و همچنین قهرمانان ملی است. «هلپرکه» یا «هلپرین» مشهور هم به معنی حمله کردن است که از روزگاران ستایش و پرستش خدایان در «مهرآباها» در زمان مهرپرستی به ارث رسیده و با حرکات موزون خاصی همراه است.