باورهای نادرست در مصرف نوشابه های رژیمی

سید محمد موسوی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران

از زمان عرضه اولین نوشابه‌های رژیمی با هدف ابزاری جهت کمک به کاهش وزن مدت زمان زیادی می‌‌گذرد.

دلیل تولید این نوع نوشابه این طور بیان شد که به دلیل ایجاد شیرینی مشابه با نوشابه‌های معمولی، بدون افزایش در کالری دریافتی می‌‌تواند به کاهش وزن در افراد وابسته به مصرف نوشابه‌ها کمک کند.

اما واقعیت چیست؟

نوشابه رژیمی چیست؟

نوشابه‌های رژیمی نوشیدنی‌های کربناته‌ای هستند که به جای شکر با سایر شیرین کننده‌‌های مصنوعی از قبیل آسپارتام، ساخارین، سیکلامات، سوکرالوز و آسه سولفام پتاسیم شیرین شده‌اند.

نوشابه‌های رژیمی بدون کالری هستند که در این صورت باید سبب کاهش وزن و جلوگیری از بیماری‌‌هایی که به سبب مصرف شکر ایجاد می‌‌شوند مانند دیابت و سندرم متابولیک شوند.

با این حال مطالعات موجود نشان دهنده این مسئله نمی باشد.

عوارض مصرف نوشابه‌های رژیمی

تحقیقات اخیر نشان می‌‌دهند برخی نوشیدنی‌‌های رژیمی با وجود تبلیغات فریب دهنده شان تهدیدی جدی برای سلامت بدن محسوب می‌‌شوند.

محققان در جدیدترین پژوهش‌‌های خود دریافتند که خطر مصرف نوشابه‌های رژیمی کمتر از نوشابه‌های عادی سرشار از قند نیست و می‌‌تواند به همان اندازه باعث ابتلا به انواع بیماری‌‌ها شوند.

- مشکلات کلیوی: محققان در دانشکده پزشکی‌‌هاروارد با انجام یک مطالعه بر روی بیش از 3 هزار زن در طول 11 سال نشان دادند دریافت نوشابه‌های رژیمی با خطر 2 برابری نارسایی کلیه همراه است.

وقتی زنان بیش از 2 بار در روز نوشابه دریافت کنند، عملکرد کلیه‌‌ها شروع به کاهش می‌‌کند. حتی جالب تر اینکه با مصرف نوشابه‌های معمولی این عارضه دیده نمی شود، در نتیجه محققان معتقدند که شیرین کننده‌‌های رژیمی مسئول این عارضه هستند.

- چاقی: علی رغم باور عمومی مبنی بر کاهش وزن در صورت مصرف نوشابه‌های رژیمی، مصرف نوشابه‌های رژیمی 2 برابر بیشتر از نوشابه‌های معمولی سبب افزایش چاقی و اضافه وزن می‌‌شود.

تحقیقات نشان می‌‌دهد شیرین کننده‌‌های مصنوعی با تحریک گیرنده‌های چشایی در زبان و مغز، سبب تحریک سلول‌‌های عصبی و تمایل به خوردن مداوم مواد شیرین می‌‌شوند.

بر اساس مطالعه صورت گرفته توسط مرکز تحقیقات علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس، افرادی که نوشیدنی‌‌های رژیمی مصرف می‌‌کنند در طول سالیان، 70 درصد دور کمر آن‌ها نسبت به کسانی که نوشابه - رژیمی و غیر رژیمی – مصرف نمی کنند، بیشتر خواهد بود.

- پوسیدگی دندان‌ها: با PH 3.2 نوشابه‌های رژیمی بسیار اسیدی هستند (PH اسید باتری 1 و PH آب 7 است).

اسید سیتریک و اسید فسفریک موجود در نوشابه‌های رژیمی باعث فرسایش مینای دندان می‌‌شوند. محققان در دانشگاه میشیگان با بررسی وضعیت دهان و دندان افراد حریص در مصرف نوشابه، دریافتند این افراد دندان‌های پرکرده و از دست رفته بیشتری نسبت به افراد عادی دارند.

- دیابت: به دلیل وجود شیرین کننده‌‌های مصنوعی در این نوع نوشابه‌ها، به طور بالقوه با ترشح غیر ضروری انسولین در هنگامی که هیچ قندی برای هضم شدن وجود ندارد، منجر به افزایش مقاومت به انسولین و در نتیجه با افزایش خطر دیابت نوع دو همراه است.

- مشکلات استخوانی: بر اساس تحقیق پژوهشگران دانشگاه تافتس مصرف نوشابه‌های رژیمی به طور منظم در هفته باعث کاهش تراکم استخوانی در افراد و بروز پوکی استخوان می‌‌شود که این مقدار با بالا رفتن سن بیشتر شده می‌‌تواند شکستگی‌‌های شدید به ویژه درناحیه لگن رادر آنها ایجاد کند، علت پوکی استخوان وجود اسید فسفریک در نوشابه است که تراکم استخوان‌‌ها را از بین می‌‌برد.

- آسیب سلولی: نوشابه‌های رزیمی حاوی ترکیباتی از قبیل سدیم بنزوات و پتاسیم بنزوات هستند که در نوشابه‌های معمولی دیده نمی شود.

این مواد شیمیایی توانایی آسیب جدی به DNA را دارند و می‌‌توانند آن را به طور کامل غیر فعال کنند.

- مشکلات تولید مثل: قوطی‌‌های نوشابه با ترکیباتی به نام بیسفنول A پوشانده شده است که با اختلال عملکرد غدد درون ریز و همچنین اختلالات تولید مثلی همراه است.

- سکته مغزی و زوال عقل: محققان در دانشگاه بوستون با بررسی 10 ساله 3 هزار آمریکایی دریافتند شانس بروز سکته مغزی و زوال عقل (دمانس) در کسانیکه نوشابه‌های رژیمی مصرف می‌‌کنند 3 برابر بیشتر از افرادی است که نوشابه مصرف نمی کنند.

در سال‌‌های اخیر، مصرف نوشیدنی‌‌های گازدار بسیار افزایش یافته و تغییر در ترکیبات سازنده نوشیدنی‌‌های قدیمی، سبب به وجود آمدن محصولاتی جدید و به ظاهر سالم تر شده، اما با توجه به نتایج تحقیقات، در مصرف این نوشیدنی‌‌ها باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.

اغلب مردم مصرف نوشیدنی‌های رژیمی را با اجرای رژیم‌‌های لاغری صحیح اشتباه می‌گیرند، یعنی برای کاهش وزن یا جلوگیری از چاقی به جای نوشابه‌های معمولی، نوشابه‌های رژیمی می‌‌خورند، در حالی که مشکل اصلی چاقی، مصرف نوشابه‌ها نیست، بلکه مقدار و نوع رژیم غذایی است.

اگر شما هیچ کار دیگری برای کاهش وزن انجام ندهید (مثل فعالیت بدنی و اجرای رژیم غذایی لاغری) و فقط برای کاهش وزن به دنبال جایگزین کردن نوشابه‌های رژیمی به جای نوشابه‌های معمولی باشید، نه تن‌ها کاهش وزن نخواهید داشت بلکه در سال‌های آینده با عوارض مصرف این نوشابه‌ها روبرو خواهید شد.

توصیه می‌‌شود افراد به جای مصرف نوشابه‌های شیرین و حتی رژیمی، از آب استفاده کنند و یا آب نوشیدنی خود را با لیمو‌ترش و یا عرقیجات گیاهی طعم‌دار کنند و یا دوغ مصرف کنند.

دوغ حاوی ترکیبات بسیار مفید برای سلامت بدن است و در عین حال به احساس شادابی فرد و هضم مواد غذایی کمک می‌‌کند.