در سال‌های متمادی، داروهای طبیعی خصوصا گیاهان دارویی، اساس و حتی گاه تنهـا طریـق درمان محسوب می‌شد و در عین حال مواد اولیه موجود در آنها در صنعت داروسازی مـورد اسـتفاده قـرار می‌گرفت. امروزه نیز با توجه به اثرات نامطلوب بعضی داروهای شیمیایی و باورهای مردم درخصوص ایمنی بیشتر استفاده از ترکیبات طبیعی، گرایش به مصرف داروهای گیاهی افزایش یافته است.
به گزارش ، جام جم نوشت: یکی از مشکلاتی که امروزه در میان جامعه ما رواج پیدا کرده، بی‌خوابی و تنش عصبی ناشی از مشکلات فردی و اجتماعی است. این موضوع باعث شده، مردم به استفاده از داروهای آرامبخش گرایش پیدا کنند. داروهایی که برای درمان اضطراب و بی‌خوابی مورد استفاده قرار می‌گیرند، کاربرد مشترک دارند، به طوری که در دوزهای پایین‌تر اثرات آرامبخشی و در دوزهای بالاتر اثرات خــــواب‌آوری بر جا می‌گذارند، اما اشکال اساسی بسیاری از این داروها ایجاد اعتیادهای دارویی در مصارف طولانی‌مدت است.
در طرف مقابل، داروهای گیاهی برای درمان مشکل بی‌خوابی به مدت زمان بیشتری نیاز دارند، اما نسبت به داروهای شیمیایی این مزیت را دارند که احتمال اعتیاد و وابستگی به آنها بسیار کمتر است. از مهم‌ترین گیاهانی که واجد اثرات خواب‌آوری و آرامبخشی هستند، می‌توان به گل ساعتی، بادرنجبویه، سنبل‌الطیب، رازک و اسطوخودوس اشاره کرد.
گل ساعتی در سراسر دنیا به عنوان یک داروی ضداضطراب و آرامبخش مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیاه گل ساعتی، گیاهی علفی چند ساله دارای ریزوم است. گل‌های این گیاه درشت و ساعتی شکل است. ساقه آن به درختان مجاور می‌پیچد و بالا می‌رود. به همین دلیل به آن پیچ ساعتی می‌گویند. میوه گل ساعتی اثرات ضددرد، پایین آورنده فشارخون، ضد اضطراب، ضداسپاسمی و اثرات ضدمیکروبی و خواب‌آور دارد.
این گیاه همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی فراوان دارد و باعث کاهش چربی وکلسترول خون میشود. بادرنجبویه یا ملیس نیز گیاه دارویـی اسـت کـه بـه عنوان آرامبخش، ضداسپاسـم، ضـدبـاکتری و ضـدویروس مطرح است. در قدیم از باد رنجبویه به عنوان تقویت‌کننده حواس و ذهن استفاده می‌شد. جوشانده یا شربت این گیاه برای تقویت معده، کبد و ازدیاد هوش و حافظه نیز توصیه شده است. همچنین در بررسی تأثیر این گیاه بر دستگاه عصبی مشخص شده است بادرنجبویه علائم اختلالات عصبی ازجمله استرس، اضطراب و تحریک‌پذیری را کاهش می‌دهد و در درمان بیماری صرع مؤثر است.
از دیگر گیاهان دارویی که در طب سنتی و مدرن، اثرات مختلفی ازجمله ضداضطراب و آرامبخش برای آن ذکر شده، سنبل‌الطیب است. گیاه سنبل‌الطیب یا علف گربه در کشورهای مختلف و ایران به علت داشتن اثرات تسکینی و خواب‌آوری برای درمان بی‌خوابی و اضطراب استفاده شده است. اثرات ضداضطرابی، آرامبخشی و خواب‌آوری این گیاه در مطالعات جانوری و انسانی ثابت شده و استفاده اصلی از سنبل‌الطیب شامل بهبود هیجان عصبی، بی‌خوابی عصبی و تپش قلب است. گیاه دیگر مورد استفاده در درمان اختلالات خواب، رازک است.
اثرات این گیاه دارویی برای مصرف در درمان بی‌خوابی و بی‌قراری پذیرفته شده است. این گیاه زمانی برای آرام کردن جورج سوم شاه انگلستان استفاده شد که بالش وی را پر از رازک کردند و از آن زمان به عنوان درمان بی‌خوابی معروف شد. البته رازک گیاهی است که به عنوان طعم‌دهنده در ماءالشعیر، کاربرد فراوان دارد. اسطوخودوس نیز یکی از گیاهانی است که از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
این گیاه معطر، علفی و همیشه سرسبز است و دارای خـواص ضـدباکتریـایی، ضـدقـارچی، ضـدنفـخ، شل‌کنندگی عضلات و بی‌دردی است. مطالعات متعدد نشان داده، استفاده از اسطوخودوس کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد و اسانس آن، باعث افزایش سرعت زمان به خواب رفتن میشود. نکته مهمی که در باره داروهای گیاهی باید به آن توجه داشت، این است که برخلاف باور عموم مردم مبنی بر بی‌خطر بودن گیاهان و نداشتن عوارض جانبی، این ترکیبات می‌توانند گاه عوارض شدید و خطرناکی نشان دهند.
