قاچاق کوسه‌ها از مدت‌ها پیش آغاز شده است. کشورهای جنوب آسیا به‌ویژه چینی‌ها مشتریان پروپا قرص کوسه‌های ایرانی هستند.علاوه براین، بنا به خرافاتی که در جنوب رایج است باله کوسه‌ها داروی بسیاری از دردهاست و همین باعث شده که باله کوسه در بین بومیان جنوب مشتری فراوانی داشته باشد.
به گزارش ، همشهری آنلاین در ادامه نوشت: همین دیروز، مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر، خبر کشف لاشه 900کوسه‌ماهی را از یک خودروی حامل محصولات شیلاتی در عسلویه استان بوشهر رسانه‌ای کرد. بسیاری از این محموله ها البته کشف نمی شود و روز به روز خطر نابودی کوسه‌ها جدی تر می شود. نگرانی از نابودی کوسه ماهی‌های خلیج‌فارس براثر قاچاق به اندازه‌ای شدت گرفت که سازمان حفاظت محیط‌زیست، سال 93طی مصوبه‌ای صید کوسه‌های خلیج‌فارس و دریای عمان را ممنوع اعلام کرد اما نه این مصوبه و نه مأموران حفاظت محیط‌زیست مانع از صید قاچاق کوسه‌ها نشد واکنون کوسه‌ها درآستانه انقراض قرار دارند.
دکتر بهروز دهزاد، متخصص اکولوژی آب(اکوسیستم‌های آبی) با هشدار نسبت به ادامه روند موجود گفت که تداوم صید کوسه‌ها در خلیج‌فارس اثرات بسیار زیانبار و جبران ناپذیری را متوجه این دریا می‌کند. به‌عبارت دیگر سلامت و بهداشت خلیج‌فارس وابسته به حضور کوسه‌هاست. او می‌گوید کوسه‌ها دریا را از آبزیان بیمار و لاشه‌های در حال تجزیه پاکسازی می‌کنند و در نبود کوسه‌ها سلامت دریا و آبزیان با تهدید جدی مواجه می‌شود.این متخصص محیط‌زیست دریایی در ادامه افزود: دلالانی که اغلب ملیت عربی دارند، کوسه‌های صید شده را با قیمت بالا می‌خرند و به کشورهای جنوب آسیا به‌ویژه چین صادر می‌کنند.
آنطور که دهزاد می‌گوید: درنبود نظارت وکنترل جدی و عدم‌هماهنگی میان دستگاه‌های متولی حفاظت از محیط‌زیست و دستگاه‌های قضایی، کوسه‌ها قربانی حرص و طمع قاچاقچیان می‌شوند. به گفته وی، در موارد بسیاری، مأموران محیط‌زیست با به خطر انداختن جان خود قاچاقچیان را دستگیر می‌کنند و به مراجع ذیربط قضایی تحویل می‌دهند اما یک روز بعد همان قاچاقچیان آزادانه در بازار پرسه می‌زنند. او با تأکید براینکه نابودی مرجان‌ها و گونه‌های آبزی نظیر کوسه‌ها قابل جبران نیست و باید فکر بازگشت و احیای آنها را از ذهن دور کرد، تأکید کرد: کوسه‌ها در راس هرم غذایی محیط‌زیست دریایی قرار دارند و سایر گونه‌های جانوری زیرمجموعه کوسه‌ها هستند. مهم‌ترین خدمت کوسه‌ها هم پاکسازی دریاست، به‌عبارت دیگر، کوسه‌ها ماهیان بیمار و غیرطبیعی را صید و با پاکسازی آنها مانع از نابودی این‌گونه‌ها می‌شوند زیرا یک ماهی بیمار یا یک گونه غیرطبیعی می‌تواند یک گله ماهی را بیمار کند و باعث نابودی آن‌گونه شود.
کوسه‌ها باعث سلامت دریا می‌شوند
دکتر اصغر عبدلی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و متخصص اکولوژی ماهی هم در این‌باره به همشهری گفت: کوسه‌ها به‌عنوان یک گوشتخوار در راس هرم غذایی قرار دارند و با صید ماهیان گیاهخوار و همه‌‌چیز خوار جمعیت این‌گونه‌ها را کنترل می‌کنند. درنتیجه حذف کوسه‌ها باعث افزایش بی‌رویه جمعیت ماهیان شده و به زنجیره غذایی آسیب می‌زند. همانطور که در خشکی و در نبود پلنگ، گرازها به آفتی برای مزارع تبدیل می‌شوند کوسه‌ها هم همین نقش را در دریا بازی می‌کنند.
این استاد دانشگاه با تأکید براینکه کوسه‌ها باعث تعادل در اکوسیستم‌های دریایی می‌شوند خاطرنشان کرد: اگر به هر دلیلی جمعیت کوسه‌ها منقرض شود بسیاری از ماهیان که هدف نیستند و از لحاظ اقتصادی ارزشی ندارند جمعیت‌شان به‌شدت زیاد می‌شود.
به گفته این عضو هیأت علمی، با وجود آنکه نقش کوسه‌ها در کنترل جمعیت ماهیان غیراقتصادی و حذف ماهیان بیمار و به‌طور کلی پاکسازی دریا به اثبات رسیده اما هنوز ارزش اکولوژیکی این‌گونه آبزی مشخص نیست و مطالعه در این زمینه ادامه دارد.
عبدلی در پایان گفت که با توجه به ارزش کوسه‌ها، این‌گونه در بسیاری از نقاط جهان در شمار گونه‌های حفاظت شده قرار دارد و با قوانین جدی بر جمعیت این‌گونه نظارت می‌شود اما در کشور ما بی‌توجه به ارزش کوسه‌ها، شمارقابل توجهی از آنها در تورهای صید میگو گرفتار و نابود می‌شوند ؛ بخش عمده‌ای هم براثر قاچاق از بین می‌روند.
مصوبه‌ای که بازدارنده نیست
براساس مصوبه شماره 381/380سال 1393، سازمان حفاظت محیط‌زیست صید کوسه‌ها در خلیج‌فارس و دریای عمان ممنوع اعلام شده و برای صید غیرمجاز هر کوسه ماهی جریمه ٣٠٠میلیون ریالی تعیین شده است و متخلفان به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر با بیان این مطلب گفت: صید کوسه‌ها را به‌دلیل تقاضای بالای گوشت و به‌ویژه باله این نوع آبزی برای تهیه سوپ در کشور چین اعلام کرد و به ایرنا گفت: رایج‌ترین گونه کوسه‌هایی که ماهیگیران صید می‌کنند کوسه‌های دم تیره و شیری است. به گفته حسین دلشب، صید و صیادی بی‌رویه و خارج از ظرفیت، افزایش تلاش صیادی، استفاده از روش‌های مخرب صید مانند تور ترال، گوشگیر کفی(رکسی) و تورهای مونوفلامنت، رعایت نکردن ممنوعیت در مناطق تحت مدیریت و مناطق حساس ازجمله مهم‌ترین تهدید زیست بوم‌های دریایی است.
