نرخ باروری ۰/۲ درصد افزایش یافته است

از زمانی که سیاست‌های افزایش جمعیت ابلاغ شد تا‌کنون میزان زادآوری و افزایش جمعیت بالا و پایین بسیار داشته است.

به گزارش ، همشهری نوشت: اگرچه به اعتقاد برخی کارشناسان برنامه‌های افزایش جمعیت باید در بازه‌های زمانی طولانی مورد ارزیابی قرار بگیرد اما به اعتقاد عده‌ای دیگر آنچه امروز آمارها نشان می‌دهد، نشان از موفقیت محدود این برنامه‌ها دارد. آخرین آمار رسمی مرکز آمار کشور که در زمینه نرخ باروری سال 90منتشر شد و عدد 1.74را نشان داد ولی دکتر اسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهری نرخ رشد باروری در سال‌های اخیر را براساس داده‌های جمعیت‌شناسان 2 اعلام کرد و گفت که این رقم از 1.8به 2رسیده است. یعنی رشد2٫0 درصدی داشته‌است ضمن اینکه براساس اطلاعات مرکز آمار تعداد متولدان سال 1392حدود 1471800نفر بوده که در سال 1395به حدود 1528000نفر رسیده و این عدد رشد 3.7درصدی تولد نوزادان را نشان می‌دهد.

بند 4سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت که در سال93 ابلاغ شد به حمایت همه‌جانبه از خانواده‌ها برای باروری و افزایش فرزند‌آوری اختصاص داشت. سال گذشته نیز در قالب سیاست‌های کلی خانواده برای افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی (رشد 2.1درصد) دستوراتی به سران قوا ابلاغ شد. برای پیشگیری از منفی شدن رشد جمعیت، میزان باروری کلی باید حداقل 2.1 فرزند (سطح جانشینی) باشد. به گفته دکتر اسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت، میزان باروری کلی در 5سال گذشته، از روند افزایشی برخوردار بوده و نرخ باروری در کشور از 1٫8 به 2 رسیده است. وی گفت: بیش از 13 میلیون نفر از دختران و پسران در کشور در آستانه ازدواج قرار دارند. او با مثبت ارزیابی‌کردن نتیجه اجرای سیاست‌ها درباره برنامه‌های وزارت بهداشت برای افزایش جمعیت گفت: از مهم‌ترین راه‌های افزایش جمعیت، پیشگیری از مرگ‌ومیر نوزادان تا سالمندان است. پس از ابلاغ سیاست‌های نظام، میزان مرگ‌ومیر نوزادان 9.6، کودکان زیر یک‌سال 13.6و زیر 5‌سال به 15.1در هر هزار تولد زنده رسیده است. همچنین مرگ‌ومیر مادران باردار کاهش یافته و به 18.1در صدهزار تولد زنده رسیده است.

رشد جمعیت نوسان دارد

با وجود جدید بودن تغییر سیاست‌های جمعیتی، آمار تولد‌های سال‌های اخیر روند رو به رشدی را نشان می‌دهد. به اعتقاد علیرضا زاهدیان، معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران هنوز برای تحلیل عدد جمعیت زود است؛ چراکه طرح‌های جمعیتی در بازه زمانی طولانی نتایج خود را نشان می‌دهد. وی به همشهری گفت: نتایج سرشماری نفوس و مسکن نشان می‌دهد که متوسط نرخ رشد سالانه جمعیت از 1.29در سال 90به 1.24در سال 95کاهش یافته است ولی اگر روند کلی کاهش جمعیت ادامه می‌یافت در سال95 باید به عددی کمتر از یک درصد رشد جمعیت می‌رسیدیم. به‌عبارت‌دیگر در سال‌های 1385تا 90سالانه 930هزار نفر به جمعیت کشور اضافه شد ولی در فاصله سال‌های 1390تا 1395این رقم به 955هزار نفر افزایش یافت. تعداد موالید کشور نیز تا سال 93به یک میلیون و 570هزار تولد افزایش یافت. این ارقام نشان می‌دهد که شتاب کاهش جمعیت کند‌تر شده است. در 5 سال گذشته رشد جمعیت وضعیت قابل‌قبولی داشته است که بخشی از این موضوع به پتانسیل باروری متولدان دهه 60 مربوط می‌شود و بخشی نیز به تغییر سیاست‌های جمعیتی.

افزایش جمعیت با حمایت از ناباروران

جمعیت حدود 3 میلیون نفری زوج‌های نابارور در کشور، برنامه‌های حمایتی را در فهرست وظایف وزارت بهداشت قرار داد. در این مدت کلینیک‌های درمان ناباروری زیادی در کشور راه‌اندازی شد و در همین میان مشکلات درمان ناباروری خود را نشان داد. دکتر قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت در مورد تعداد این مراکز گفت: مراکز درمان ناباروری پس از ابلاغیه سال 93افزایش داشته است. قبل از شروع طرح تحول سلامت 62مرکز ارائه‌دهنده خدمات درمان ناباروری خصوصی و دولتی وجود داشت و 38مرکز نیز خصوصی بوده‌اند.

دکتر محمد‌مهدی آخوندی، استاد تمام و متخصص جنین‌شناسی بالینی که پیش از این رئیس پژوهشکده ناباروری ابن‌سینا بود، گفت: 2سال پیش وزارت بهداشت اعلام کرد که مراکز درمان ناباروری در بخش خصوصی 37مرکز و در بخش دولتی 24مرکز است. با اینکه 40درصد از مراکز دولتی بودند، فقط 18درصد از فرایند درمان در این بخش انجام شده و بقیه (82درصد) بیماران با وجود گرانی هزینه درمان به بخش خصوصی مراجعه کرده‌اند.

دولت سالانه 650میلیارد تومان صرف مباحث افزایش جمعیت در کشور می‌کند که ظاهرا بخشی از آن به درمان ناباروری و توسعه زایمان‌ طبیعی اختصاص دارد. دکتر آخوندی در مورد مشکلات درمان ناباروری در کشور گفت: درمان ناباروری حدود 30‌سال پیش به ایران وارد شد و از آنجایی که در آن زمان جمعیت در حال افزایش بود، وزارت بهداشت به این مسئله اهمیتی نمی‌داد. با کاهش نرخ رشد جمعیت، روند تغییر کرد ولی نه آنچنان که مطلوب باشد. در سال 88شورای‌عالی بیمه تصمیم گرفت تا بخشی از هزینه‌های تشخیصی و درمان ناباروری تحت پوشش بیمه‌ها قرار گیرد ولی به جهت اینکه استانداردهای خدمات درمان ناباروری براساس کتاب‌های مرجع کالیفرنیا یا CPT وجود نداشت در این مرحله فقط خدمات تشخیصی و آن دسته از خدمات مانند لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی که استاندارد خدمتی داشت و تعرفه برای آن موجود بود، تحت پوشش بیمه قرار گرفت و مابقی آن منوط به تهیه استانداردها توسط وزارت بهداشت شد. از 2سال پیش نیز بخشی از داروها که از سال83 از پوشش بیمه‌ای خارج شده بود، دوباره به فهرست حمایت بیمه‌ها بازگشت.

حدود 2‌ماه پیش، استاندارد‌های خدمات درمان ناباروری براساس کتاب CPT توسط انجمن جنین‌شناسی تدوین و پس از مراحلی در معاونت درمان، از سوی وزیر بهداشت نهایی و ابلاغ شد؛ بنابراین هم‌اکنون شورای‌عالی بیمه که تا پیش از این فقدان این استاندارد‌ها را دلیل عدم‌حمایت می‌دانست، دیگر بهانه‌ای برای حمایت نکردن از درمان‌های ناباروری ندارد. آنچه تا‌کنون رخ داده، این است که در 2سال گذشته به‌صورت کلی برای درمان ناباروری قیمت تعیین و تعرفه‌گذاری شده است. اگر استاندارد‌های بیمه مورد تأیید شورای‌عالی بیمه قرار بگیرد می‌توان امید داشت که به بیمار در این زمینه اجحاف نشود. برنامه‌ریزی برای افزایش حداقل 3میلیون نفر به جمعیت کشور از درمان والدین نابارور در حالی است که رشد جمعیت نوسان زیادی دارد و در دراز‌مدت می‌توان روی آن حساب کرد.

به برنامه‌ها باید فرصت داد

علیرضا زاهدیان، معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران: برنامه‌های افزایش زاد‌آوری را در زمینه آگاه‌سازی جوانان درباره دلایل ناباروری، حمایت از فرزند‌آوری با برنامه، حمایت از حفظ جان مادران، کنترل باروری‌های پرخطر، کاهش سهم سزارین و آموزش‌های بدو ازدواج برای پیشگیری از طلاق و به‌طور خلاصه تغییر سیاست‌ها در جهت افزایش فرزندآوری باید مؤثر دانست. در زمانی که سیاست‌های کشور و نظام، کاهش فرزند‌آوری را هدف گرفته بود، وزارت بهداشت و درمان بسیار خوب عمل کرد و در زمینه کاهش مرگ‌ومیر نوزادان ایران به یک مثال موفق در سطح بین‌الملل معروف شد ولی در مرحله پس از تغییر سیاست‌های جمعیتی برای هماهنگ شدن تمام نخبگان و معتمدان مردم ازجمله کادر وزارت بهداشت باید فرصت بیشتری بدهیم. در مرحله اول انتظار این بود که نرخ باروری که روند کاهشی داشت تثبیت شود که این موضوع اتفاق افتاد و تا پایان برنامه ششم انتظار می‌رود نرخ باروری کل به بیش از 2.1افزایش یابد. افزایش موالید حتی اگر موقتی باشد، باز «فرصت» تلقی می‌شود، در این مرحله باید مشوق‌ها به کاهش سن ازدواج معطوف باشد و در مرحله بعد به افزایش زادآوری پرداخت.