دکتر حسین علیمددی؛ فوق تخصص گوارش و کبد کودکان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
روز اول مدرسه، روز خاطره‌انگیزی برای همه ما و کودکان است که هرگز فراموش نمی‌شود. سلامتی کودکان در این مقطع سنی بر روی عملکرد‌های تحصیلی و رشد ایده‌آل جسمی و ذهنی‌شان در آینده خیلی موثر است. در این مقاله نکات مهمی را که باید قبل از ورود به دبستان در کودکان مد نظر قرار گیرند مرور می‌کنیم.
کم‌خونی کودک
آخرین منابع علمی بیماری‌های کودکان توصیه می‌کنند همه کودکان در سن یک سالگی و 5 سالگی از نظر کم‌خونی مورد آزمایش قرار بگیرند. در سن 5 سالگی باید بر اهمیت تغذیه غنی از آهن (گوشت قرمز، جگر، حبوبات و غلات) تاکید شود. کمبود آهن می‌تواند باعث تاخیر رشد جسمی، افت بهره هوشی و عملکرد تحصیلی شود.
واکسن سه گانه یادآور
سن 6-4 سالگی سنی است که دوز یادآور واکسن سه‌گانه تجویز می‌شود فراموش نکنیم این واکسن مثل دوزهای قبلی‌اش می‌تواند در این سن هم باعث تب و درد موضعی شود که با اقدامات ساده یا خودبخود رفع می‌شود.
بررسی بینایی و شنوایی
انجمن متخصصین کودکان آمریکا توصیه می‌کنند بررسی وضعیت بینایی در سن سه سالگی برای اولین بار در همه کودکان انجام شود. بررسی شنوایی کودک نیز برای اولین‌بار در روزهای اول تولد انجام می‌شود و نوبت بعدی در 4 سالگی باید انجام شود.
سنجش فشارخون کودک
اولین اندازه‌گیری فشارخون کودک در سن سه سالگی توصیه می‌شود.
معاینه دندانپزشکی
اولین معاینه دندانپزشکی کودک در سن 1 سالگی انجام می‌شود اما این معاینه جزء ضروری معاینات قبل از ورود به دبستان نیز هست زیرا سلامت دندانهای شیری در سلامت دندانهای دائمی موثر است.
معاینه مفاصل و ستون فقرات
به وجود بدشکلی‌های ستون مهره‌ها ( قوز، انحراف ستون مهره‌ها) و مفاصل و اندام‌ها (پا پرانتزی و...) باید در معاینه قبل از مدرسه توجه شود و در صورت وجود اینها کودک به متخصص مربوطه ارجاع گردد.
غربالگری یادگیری و هوشی
بخش مهمی از بخش سلامت کودکان قبل از ورود به مدرسه است که به شناسایی کودکان دارای نیازهای خاص یا نیازمند کمک، یاری می‌کند.
بررسی اختلالات رفتاری (شب ادراری، لکنت زبان و ناخن جویدن)
کودک مبتلا به این اختلالات در صورت عدم رفع مشکل از عزت نفس کافی برای ورود به مدرسه برخوردار نبوده همواره این عدم اعتماد به نفس در همه عملکرد‌هایش از جمله عملکرد تحصیلی وی اثر منفی می‌گذارد، نکته مهم‌تر اینکه اغلب این اختلالات قابل درمان هستند و به راحتی با مشورت با متخصصان، مشکل رفع خواهد شد.
گواتر (کم‌کاری تیروئید)
کم‌کاری غده تیروئید منجر به کاهش بهره هوشی کودک و اختلالات رشد جسمی و ذهنی او می‌شود. گرچه غربالگری تیروئید نوزادی انجام می‌شود اما در صورت وجود علائم کم‌کاری تیروئید در غربالگری قبل از مدرسه، ممکن است آزمایشات مربوطه درخواست شود.
اختلالات رشدی (لاغری، چاقی و کوتاه‌قدی)
یکی از بخش‌های مهم سنجش سلامت کودکان قبل از مدرسه، بررسی وضعیت رشد آنهاست که در صورت اختلال کودک به متخصص ارجاع خواهد شد.
سایر معاینات
معاینه دقیق موهای کودک از نظر ابتلا به شپش سر، توجه به ظاهرکودک و شرح‌حال علائم مربوط به گوش و حلق و بینی (خرخرشبانه و تنفس دهانی در بزرگی لوزه سوم و...)، پرسیدن درباره سابقه خستگی زودرس کودک با فعالیت جسمی و ورزش (شک به بیماری قلبی – تنفسی) هم بخش‌های مهم بررسی سلامت کودکان قبل از ورود به دبستان هستند.
