اعظم اسلامی مجد
حالت تهوع در دوران بارداری امری شایع و عادی است و از هر 10 خانم باردار حداقل 7 نفر به این وضعیت دچارند. گاهی اوقات حالت تهوع داشتن این دوران فقط به وقت بیدار شدن از خواب در صبح محدود نمی‌شود و تقریباً تمام طول روز مادر را درگیر می‌کند. علائم بارداری و حالت تهوع گاهی اوقات آنقدر شدید می‌شود که حتی انجام کارهای روزمره و همیشگی را نیز مختل می‌کند ولی چیزی که مسلم است بی‌خطر بودن این حالت است و اینکه هیچ آسیبی به جنین وارد نخواهد شد.
چه چیزی باعث بروز حالت تهوع می‌شود؟
تقریبا هیچ‌کس نمی‌داند که چرا خانم‌ها در این دوران دچار حالت تهوع می‌شوند. در واقع علت اصلی آن را به تغییراتی که در بدن مادر به خاطر به وجود آمدن جنین رخ می‌دهد، نسبت می‌دهند مثل افزایش میزان هورمون‌ها در خون ولی گاهی اوقات حالت تهوع در اثر وجود یک بیماری نیز می‌تواند رخ دهد و هیچ ارتباطی با بارداری نیز نداشته باشد.
این علائم تا چه زمانی ادامه دارند؟
معمولا حالت تهوع از اوایل هفته ششم شروع می‌شود و تا اواخر هفته دوازدهم نیز ادامه دارد. ولی ممکن است تا اواخر هفته بیستم نیز گاهی دچار آن شوید و حتی برخی از خانم‌های باردار تا آخر دوران بارداری با آن درگیر هستند.
آیا مسئله نگران کننده‌ای وجود دارد؟
حالت تهوع دوران بارداری معمولا برای مادر و جنین خطرساز نیست، برخی مواقع مادر تمام طول روز حالت تهوع دارد. گاهی دچار گرسنگی می‌شود و اگر غذایی بخورد آن را بلافاصله بالا می‌آورد. اما به هر حال در موارد شدید، مواد مغذی و مایعات به اندازة کافی به مادر و جنین نمی‌رسد و نیاز آنها را برطرف نمی‌کند. در چنین مواردی باید هر چه سریع‌تر موضوع را با پزشک معالج در میان گذاشت و از او راهنمایی گرفت.
اگر مادر بعد از هر بار غذا خوردن استفراغ می‌کند چه باید کرد؟
تقریباً 1 درصد از خانم‌های باردار دچار این وضعیت می‌شوند یعنی هر چه می‌خورند بلافاصله بالا می‌آورند. در چنین حالتی مادر دچار کم آبی بدن شده و مواد مغذی مورد نیاز بدنش را دریافت نمی‌کند و ممکن است جنین در معرض خطر قرار بگیرد. بزرگترین نگرانی کم آبی بدن است. اگر چنانچه رنگ ادرار مادر خیلی تیره و پررنگ شود و اگر چنانچه نتواند آب و مایعات دیگر بنوشد چرا که دچار حالت تهوع می‌شود، حتماً باید تحت مراقبت جدی پزشک قرار بگیرد.
اگر مادر دچار کاهش وزن شود و تقریباً هر روز احساس مریضی کند نیز در وضعیت اضطراری است و باید تحت نظر پزشک باشد. حالت تهوع و استفراغ به سختی قابل کنترل کردن است. وضعیت حاد و جدی هر چه سریع‌تر شناسایی شده و تشخیص داده شود، راحت‌تر نیز مورد درمان قرار می‌گیرد و از بروز علائم حاد و جدی‌تر جلوگیری می‌شود.
برخی نکات برای کنترل حالت تهوع بارداری
چه چیزی را در چه زمانی بخورید؟
صبح‌ها سعی کنید صبحانه آبکی نخورید و بعد از خوردن صبحانه 15 دقیقه استراحت کنید. کلوچه، کراکر و نان قندی انتخاب‌های خوبی هستند.
به هنگام بلند شدن آرام برخیزید و بلافاصله بعد از غذاخوردن دراز نکشید چرا که در این حالت زودتر غذایی را که خورده‌اید، بالا می‌آورید.
سعی کنید با حجم کم غذا بخورید و تعداد وعده‌های غذایی‌تان را بیشتر کنید. به این ترتیب معده‌تان خالی نمی‌ماند و از طرفی آنقدر سنگین نمی‌شود که شما را اذیت کند مثلا هر دو ساعت یکبار غذا بخورید. سعی کنید وعده‌های غذایی را از دست ندهید.
سعی کنید همان چیزی را که دوست دارید بخورید و باز هم سعی کنید وقتی که واقعاً گرسنه شده‌اید بخورید. سعی کنید آشپزی نکنید و از خوردن غذاهای ادویه‌دار، چرب و سرخ شده پرهیز کنید چرا که بوی بیشتر و تندتری دارند.
اگر بوی غذا شما را آزار می‌دهد، پنجره‌ها را باز کنید و هود آشپزخانه را روشن کنید. از اطرافیانتان بخواهید برای شما غذا درست کنند. غذای سرد برای شما بهتر از غذای گرم و داغ است چرا که بوی غذای سرد نیز کمتر شما را آزار می‌دهد.
خوردن لیموترش و زنجبیل البته نه به صورت دائمی بسیار کمک می‌کند و حالت تهوع را نیز تا حدودی رفع می‌کند.
چگونه مایعات کافی و مورد نیاز بدن را تامین کنید؟
در طول روز کم کم ولی در دفعات بیشتر آب بنوشید.
بعد و قبل از هر وعده غذایی آب و مایعات بنوشید.
غذاها و خوراکی‌هایی که به کاهش حالت تهوع کمک می‌کنند
غذاها و نوشیدنی‌های ترش مثل لیموناد
ساقه کرفس، سیب قاچ شده و آجیل
پوره سیب زمینی، ژله و عصاره مرغ
نان و نودل
آب هندوانه و میوه‌های آب‌دار
کراکر
استراحت به اندازه کافی
سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید. خواب‌های نیمروزی را فراموش نکنید. حالت تهوع در زمان خستگی تشدید می‌شود. معمولا بیشتر خانم‌های باردار در سه ماه نخست بارداری دچار خواب‌آلودگی بیشتری می‌شوند. بهتر است کار در خارج از خانه را محدود کنید و به فکر حفظ سلامت خودتان و فرزندتان باشید در کارها از اطرافیان خود کمک بگیرید.
شیوه و سبک زندگی
سعی کنید کمتر به جاهای گرم بروید و هوای تازه استنشاق کنید. احساس گرما و رطوبت حالت تهوع را بیشتر می‌کند.
زنجبیل کمک زیادی به کاهش حالت تهوع می‌کند.
اگر مصرف مولتی ویتامین‌ها نیز باعث حالت تهوع می‌شوند سعی کنید با مشورت پزشک آنها را قبل از خواب شبانه مصرف کنید. قرص‌های کوچک‌تر بهتر از انواع بزرگ‌تر هستند. اگر نمی‌توانید هیچ مولتی‌ویتامینی مصرف کنید، قرص فولیک اسید استفاده کنید، البته تا زمانی که حالتان مساعد شود.