عزاداری ها و مراسم بزرگداشت شهیدان کربلا در روزهای محرم یادآور بزرگی قیام سیدوسالار شهیدان اباعبدالله الحسین ع است بزرگمردی که برای حفظ معارف حقیقی اسلامی به همراه 72 تن از یاران باوفایش حماسه ای جاودان را خلق کرد که هرگز در محدوده زمانی و مکانی خاصی محصور نماند و برای حرکت ها و مبارزه های ظلم ستیزانه در تمام جهان و در طول سال ها و سده های متوالی الهام بخش و به الگویی بی نظیر بدل شد.
بازروایی و واکاوی دستاوردها و پیامدهای نهضت بزرگ عاشورا، تاثیری شگرف بر نهادینه سازی فرهنگ مقاومت دارد. رمز ماندگاری قیام سید و سالار شهیدان در اخلاص امام(ع) خلاصه می شد، چراکه وی مخلصانه جان خود را برای اصلاح جامعه و حفظ ارزش های اخلاقی و انسانی اهدا کرد.
عاشورا فرهنگی برخاسته از متن و آموزه های اسلام ناب به شمار می رود و نقشی اثرگذار در استحکام اندیشه ها و باورهای دینی دارد. امام حسین(ع) برای تحقق اسلام راستین و حفظ ارزش ها و معارف آن و همچنین برملا ساختن ظلم و فساد حکومت وقت به مبارزه با یزید و سپاهیانش پرداخت و بنابر رسالت الهی خویش گام در مسیری پرخطر نهاد و با قیام و شهادتش مشعل فروزان هدایت را برای اهل یقین برافروخت.
سومین امام شیعیان(ع) شخصیت ویژه ای داشت، ایشان به لحاظ معنوی در بالاترین سطح از معنویت بود و دعای عرفه وی گوشه کوچکی از معارف معنوی این امام همام(ع) را برای همگان آشکار ساخته و به تصویر می کشد. سید و سالار شهیدان علاوه بر وجه معنوی و روحانی با حضور در جامعه و تعامل با مردم به احیای دین اسلام می پرداخت. البته تمام ائمه اطهار(ع) شخصیت هایی کامل بودند اما امام حسین(ع) به دلیل شرایط خاص اجتماعی، الگویی شایسته از ضرورت مقاومت در برابر ظلم را ترسیم کرد. شماری از افراد بر این باورند که انجام دادن فعالیت های اجتماعی با تعهد و اعتقاد به مسایل عرفانی و معنوی منافات دارد در حالی که برپایه آموزه های اسلام و نهضت سیدالشهدا(ع) می بایست که با ایجاد همگرایی میان این 2 مقوله، در عین عروج عرفانی، حضور اجتماعی و مبارزه با ظالم نیز وجود داشته باشد.
امام خمینی(ره) در میان علمای ما از جمله افرادی بودند که از امام حسین(ع) الگو برداری کردند و در هر 2 زمینه در حد توان خودشان حضور یافتند و اینک بر همگان لازم است تا از شخصیت چند بعدی امام(ع) درس بگیرند.
سومین پیشوای شیعیان(ع) به واسطه علم غیب و نه برپایه محاسبه های مادی از سرنوشت خویش در کربلا آگاه بود و بنا نیست که معصومان(ع) از علم غیب در زندگی دنیوی استفاده کنند مگر در مواردی که خداوند به آنها دستور داده است و در حقیقت امام(ع) با این نهضت خود به رسالت و تکلیف الهی خویش عمل کرد و به لحاظ دین اسلام، شهادت ایشان، مقدمه بیداری بسیاری از جوامع در طول تاریخ شد و قیام عاشورا در زمان خویش نیز ضمن متزلزل کردن پایه های حکومت امویان، بستر فروپاشی آن را فراهم آورد.
اسلام انسان را وظیفه مدار تربیت می کند و به مسلمانان می آموزد که شما باید پیرو وظیفه باشید و در راه انجام دادن مسوولیت اگر شهید و پیروز شوید در هر 2 صورت سعادتمند خواهید بود و بنابراین اگر مسلمانان وظیفه گرا باشند گاهی حفظ اسلام وابسته به حیات آنها است و امام حسین(ع) شهید شدند اما دین را زنده نگاه داشتند، شهادتی که به احیای دین منجر شود ارزشمند به شمار می رود.
قیام عاشورا پیام های فردی و اجتماعی دارد افرادی که خود را با ارزش های متعالی امام(ع) پیوند می زنند این مساله در طول زندگی آنها در بعد عاطفی و روانی تاثیر گذار خواهد بود و یک نوع تحولات روانی را به دنبال می آورد. یکی از بزرگترین کارزارهایی که دشمنان می خواهند به وسیله آن به مسلمانان ضربه بزنند این است که دل جوانان را به طرف ارزش ها و گرایش های مادی و غربی جذب کنند و شهادت امام حسین(ع) سبب شد تا در طول تاریخ جوانان زیادی با توجه به آنچه که برای سید و سالار شهیدان اتفاق افتاد گرایش ها و علاقه هایشان تغییر کند.
آثار اجتماعی نهضت سیدالشهدا(ع) مبنای بسیاری از حرکت های شیعیان بود و امروزه شیعیان را در جهان به عنوان الگویی که در برابر ظلم تسلیم نمی شوند، معرفی می کند و بخشی از آثار اجتماعی قیام عاشورا در انقلاب ایران مشاهده شد. پیروانان حقیقی سومین امام شیعیان(ع) در طول تاریخ با درس گرفتن از قیام وی توانستند تحولات مهم تاریخی را محقق کنند و در طول تاریخ شیعه بسیاری از ایثارگری ها در این ارتباط شکل گرفت. راهپیمایی ها و تجمع های میلیونی در روزهای محرم حسینی از بلوغ سیاسی و فکری رهروان آن حضرت نشات می گیرد و این عزاداری ها به حرکت های آزادی بخش و سرنگونی استبداد و ظلم در جهان می انجامد و سبب به وجود آمدن یک نیروی بزرگ اجتماعی در سرکوب ظالمان می شود و ضمن ضمانت استمرار تفکر شیعه، روح آزادی خواهی را در میان نسل جوان نهادینه می سازد. امروزه روانشناسان و جامعه شناسان فراوانی در دنیا این حادثه و پیامدهای آن را مطالعه و واکاوی می کنند و پیامدهای این قیام برای آنها بسیار عجیب و شگفت آور است. رمز ماندگاری این نهضت و قیام را باید در اخلاص ایشان دانست چراکه وی مخلصانه جان خود را در مسیر حفظ ارزش های اخلاقی و انسانی اهدا و حرکت خویش را به منظور اصلاح جامعه و جلب رضایت الهی آغاز کرد.
افرادی که در نهضت های آزادی بخش شرکت می کنند باید اخلاص و انجام دادن وظیفه الهی را مهمترین شاخص حرکت خود بدانند. آموزه های امام حسین(ع) در نهضت عاشورا، بصیرت و آگاهی لازم را به مسلمانان در حرکت های آزادیبخش می دهد تا دشمنان نتوانند آنها را در انتخاب مسیر صحیح دچار حیرت، سردرگمی و سرگردانی کنند و آنها را منحرف سازند. در مبارزه با ظلم و حکومت استبدادی نباید دچار تسامح و ترس شد. وجود رهبری آگاه و هوشمند در نهضت ها و قیام های آزادی خواهانه می تواند این حرکت ها را از آسیب ها و انحراف ها مصون دارد.
