پرورش و مراقبت از گل های سیکلمن و پامچال

مهندس حسن بنی‌هاشمی

سیکلمن

 نام علمی: Cyclamen

 نام فارسی: سیکلمن خانواده: Primulaceae

یکی از زیباترین و محبوب‌ترین گل‌های نوروزی سیکلمن‌ها هستند. تنها گونه سرشناس این گیاه C.Persicum یا سیکلمن ایرانی است. گلبرگ‌‌های 5 تا 7 سانتیمتری گل‌ها و شکوفه‌های قشنگ این گیاه مثل بال پروانه‌ها به طرف بالا کشیده می‌شود.

برگ‌های ضخیم و سرسبز این گیاه اغلب با علامات نقره‌ای رنگی که بالای آن‌ها شکوفه‌هایی با رنگ‌های متنوع صورتی، قرمز مخملی و سفید نمایان می‌شوند آراسته شده است که زیبایی آن را صدچندان می‌نماید.

این گیاه تا ارتفاع 30 سانتیمتر قد کشیده و از اواسط پاییز تا اواسط بهار به طور وافری به شرط مراقبت‌های لازم گل می‌پروراند.

مراقبت

بهترین نور برای سیکلمن نور فیلتر شده یا نور روشن غیرمستقیم آفتاب است. دمای مطلوب روزانه حدود 18 درجه و دمای شبانه 4 تا 13 درجه‌  سانتیگراد دلخواه این گیاه می باشد. «بنابراین گیاه را شب‌ها باید به محل خنک‌تری منتقل کرد». خاک گیاه را همواره مرطوب نگهدارید و در دوران فعالیت رویشی گیاه هر پانزده روز یکبار آن را تقویت کنید.

وقتی دوران گلدهی آن به پایان رسید، رنگ برگ‌های آن به زردی می‌گرایند. در این حالت به تدریج از آب دادن گیاه خودداری کنید تا زمانی که ساقه‌ زیرزمینی آن به کُمون رود.

از اواخر تابستان گلدان را در حالتی که به پهلو قرار داده‌اید برای مدتی در محلی نگهداری کرده سپس آن را جابجا کنید و در ترکیبی از دو پیمانه پیت موس، یک پیمانه خاک برگ بسته‌بندی شده و یک پیمانه ماسه نسبتاً درشت به طوری که نصف ساقه زیرزمینی آن از سطح خاک بیرون بماند، بکارید و پس از آبیاری و مراقبت از آن منتظر شروع فعالیت مجدد گیاه باشید. در هنگام خرید گیاه یا در موقع تعویض گلدان آن دقت کنید که نصف ساقه‌ زیرزمینی آن باید از سطح خاک بیرون باشد و گلدان‌هایی را خریداری کنید که دارای غنچه‌های بیشتری باشد.

پامچال

نام علمی: Primula نام فارسی: پامچال

پامچال سه گونه هستند که فرا رسیدن بهار را در زمستان و در درون آپارتمان‌ها نوید می‌دهند. این گیاه در ایران به گل نوروزی نیز شهرت دارد.

از میان این گونه‌ها پامچال افسونگر، زیباترین و سرشناس‌ترین آن‌هاست.

دو گونه دیگر پامچال به نام‌های P. obconica و P. elatior hybrids نیز شهرت دارند. این گیاه انبوهی از گل‌های صورتی، قرمز و سفید به پهنای حدود 5/2 سانتیمتر به ردیف و منظم بر روی ساقه‌هایی باریک در حدود 20 تا 25 سانتیمتر دارد. سطح برگ‌های پامچال P. obconica پر از پُرز بوده و در پوست دست ایجاد خارش می‌‌کند و رنگ گل‌های آن قرمز، صورتی، ارغوانی روشن سفید است.

اما گونه P. elatior از دیگر گونه‌های کوتاه‌تر بوده و گل‌هایی به صورت تکی یا دو تایی به رنگ‌های سفید، زرد، صورتی و سُرخابی مخملی به بار می‌آورد. (معمولاً هر سه گونه این گیاهان را در زمانی که پر از گل هستند در گل فروشی‌ها آن را معمولا در اسفند ماه به گل می‌نشیند و پس از پایان گلدهی آن را دور می‌ریزند.) البته از پیوند دو گونه P.rulgaris و P.veris نوعی گیاه دو رگه پرورش یافته است که قابل کاشتن در باغچه‌های سایه‌دار بیرون (فضای باز) بوده و یکی دو سال نیز پایدار و مقاوم خواهد ماند.

مراقبت

پامچال‌ها در نور روشن و غیرمستقیم آفتاب یا نور فیلتر شده به خوبی رشد می‌کنند و هر پانزده روز یکبار نیاز به کود دارند. دمای روزانه 20 درجه و دمای شبانه 4 تا 10 درجه سانتیگراد مناسب این گیاه می‌باشد. بنابراین شب‌ها باید آن را به محل خنک‌تری منتقل کنید. خاک آن را تا حدودی مرطوب نگهدارید.

در هنگام خرید دقت کنید که گیاه برگ‌هایی سبز و شق ورق و گل‌هایی شاداب و پر از غنچه داشته باشد.