مهندس حسن بنیهاشمی
موطن این گیاه آمریکای مرکزی و جنوبی است.دارای دوواریته میباشد: لوبیای پابلند و لوبیای پا کوتاه که نوع اخیر از نظر اقتصادی و سطح زیرکشت دارای اهمیت بیشتری است.مناطقی که شدت گرمایش در تابستان زیاد نباشد میتوانید تا اواسط تابستان نیز به کشت آن مبادرت نمایید. این گیاه در زمینهای بیش از حد رسی و شنی و در آب و هوای خیلی گرم نیز رشد میکند.
دمای مناسب برای رشد و نمو کافی این گیاه بین 18 تا 25 و برای جوانه زدن 15 درجه سانتیگراد است. در دمای پایینتر از 4 درجه دچار اختلالات میگردد ولی در نواحی معتدل آن را پس از پایان سرمای بهار به طور خطی بکارید. هوای سرد و یا بسیار گرم در زمان گلدهی برای آن زیانآور بوده و عدم تشکیل میوه را به دنبال خواهد داشت.
فاصله خطوط کشت را حدود 35 الی 45 سانتیمتر و فاصله بوتهها را حدود 15 سانتیمتر در نظر بگیرید، مقدار بذر لازم برای هر متر مربع حدود 15 گرم میباشد. پیشنهاد میشود بذر آن را از گونهای انتخاب کنید که غلافهای آن گوشتی و به اصطلاح بدون نخ باشد. برداشت لوبیا سبز هنگامی است که غلافها کاملا سبز و شاداب است و دانههای آن سفت نشده باشد.
شته از آفتهایی است که لوبیا سبز به آن دچار میشود. اگر ابتدای کار متوجه شوید میتوانید با فشار آب شیلنگ شتهها را بشوئید و یا با مخلوطی از آب تنباکو و سیر رنده شده که آن را از صافی عبور دادهاید و چند قطره روغن مایع خوراکی آن را سمپاشی نمایید و حتیالامکان از سم در منزل استفاده نکرده مگر تخصصی در این زمینه داشته باشید.
سیبزمینی
موطن اصلی این گیاه آمریکای مرکزی و جنوبی میباشد و در ارتفاعات آند، بولیوی، پرو و شیلی مشاهده گردیده است. برای اولین بار در زمان فتحعلی شاه قاجار توسط سفیر ایران از آمریکا به ایران آورده شد.سیبزمینی گیاهی است دائمی ولی از نظر ساقههای هوایی و برگها یکساله است. جهت کاشت سیبزمینی از غدههای آن با جوانههای کوتاه و قوی به اندازه 1 تا 2 میلیمتر استفاده نمایید رعایت این نکته سبب خواهد شد که بوتهها قویتر و پربارتر به بار آیند.
در نواحی معتدل زمان کاشت آن نیمه دوم فروردین تا اوائل اردیبهشت ماه است. اصولا نمیتوان سیبزمینی را با دیگر سبزیها در یک مکان کاشت و آبیاری نمود چون سیبزمینی به آب کمتری نیاز دارد. بنابراین در خانه باید محلی جداگانه برای کشت آن در نظر گرفته و اگر زمینی مناسب برای کشت آن دارید بهتر است از کشت آن صرفنظر نمایید.
سیبزمینی نیاز به خاک قوی و سبک دارد و فاصله ردیفهای کاشت آن را حدود 40 سانتیمتر و فاصله بوتهها را از یکدیگر حدود 20 سانتیمتر در نظر بگیرید. فاصله را به این خاطر زیاد در نظر میگیرند که دادن خاک پای بوتهها و ساختن پشته مناسب مقدور باشد.آبیاری مزرعه را به صورت نشتی انجام داده و دقت نمایید آب و رطوبت محل طوقه سیبزمینی را فرا نگرفته و به زیر بوته سیبزمینی نفوذ نماید.
وجین مزرعه و خاک دادن مرتب بوتهها از یک ماه و نیم بعد از کاشت و نیز دادن کود سرک الزامی میباشد.سیبزمینی را از هنگام کاشت که زمین آن کاملا مرطوب است تا زمان گل کردن نباید آبیاری کرد ولی پس از ریختن گلها فقط هر سه روز یک بار باید زمین آن را آبیاری نمود (حداکثر سه بار) و دیگر تا زمان برداشت نیازی به آب ندارد.در سیبزمینی انواع ویتامینهای A,C,B2,B1 و املاح معدنی فسفر و کلسیم وجود دارد.
پیاز
این گیاه را بومی کشورهای فلسطین و هندوستان و چین میدانند که از آنجا به سایر کشورهای جهان راه یافته است. گیاهی دو ساله و دارای ریشههای سطحی است. انتهای ساقه پیاز در خاک به صورت استوانهای به مرور ضخیم شده که برگها و یا لایههای پیاز به طور منظم در اطراف آن قرار میگیرند و مواد مختلف غذایی در آنها ذخیره میگردد.
روزهای بلند و آفتابی باعث تشکیل لایههای قسمت خوراکی شده و رشد برگها کاهش مییابد. مواد غذایی از برگهای هوایی به برگهای زیرزمینی هدایت شده و در آنجا ذخیره میشود. بهترین فصل کشت پیاز و پیازچه در نواحی معتدل، اوائل بهار میباشد. پیاز احتیاج زیادی به نور دارد. بنابراین روزهای آفتابی در رشد و نمو گیاه بسیار موثر است.
پیاز طالب خاکهای نیمه سنگین و در عین حال قوی میباشد. مواد غذایی مورد نیاز گیاه ازت، فسفر، پتاس و کود حیوانی پوسیده میباشد. چنانچه هدف از کشت، استفاده از پیاز و پیازچه با هم باشد بذر را باید با تراکم بیشتری کاشت و کشت آن نیز باید به صورت خطی انجام شود.
فاصله خطوط حدود 20 سانتیمتر و فاصله بذرها 3 سانتیمتر خواهد بود که با کشیدن پیازچهها و تُنک کردن ردیفها، فاصله بوتهها را به 8 تا 10 سانتیمتر برسانید تا فضای کافی برای رشد غدهها و درشت شدن پیازها ایجاد شود و منتظر بمانید تا حدود 40 درصد سبزی بوتههای پژمرده شده و از آب دادن به آن خودداری نموده تا زمین کاملا خشک شود آن وقت اقدام به برداشت آن نمایید.
وجود روغنهای اتری گوگرد دار و مقدار قند موجود در پیاز در موقع خرد کردن آن باعث جاری شدن قطرات اشک از چشم میشود. برای جلوگیری از پیشرفت سرماخوردگی و هضم غذا و خواب راحت توصیه گردیده است.