اشغال ایران در جنگ جهانی اول

فرادید؛ 98 سال پیش در چنین روزهایی یعنی در 11 نوامبر 1918 پس از آنکه آلمان مجبور به پذیرش شرایط متفقین برای ترک مخاصمه شد اولین جنگ ویرانگر جهان به پایان رسید؛ نبردی که با وجود بی طرفی ایران بین هشت تا ده میلیون نفر از مردم سرزمینمان را در خطر مرگ قرار داد.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، در 28 ژوئن 1914 پس از آنکه "آرشیدوک فرانتس فردیناند" ولیعهد امپراتوری اتریش - مجارستان در سارایوو بوسنی ترور شد این کشور به صربستان اعلان جنگ کرد و چیزی نگذشت که صف بندی کشورهای قدرتمند در برابر هم آغاز شد.  

در جریان این جنگ امپراتوری عثمانی و بلغارستان به امپراتوری‌های مرکزی یعنی آلمان، اتریش و مجارستان پیوستند و متفقین شامل بلژیک، انگلیس، فرانسه، مونته نگرو، روسیه و صربستاننیز مورد حمایت ژاپن، ایتالیا، پرتغال، رومانی، ایالت متحد آمریکا، یونان و برزیل قرار گرفتند. به عبارت دیگر، اعضای اتفاق سه گانه انگلیس، فرانسه و روسیه و اتحاد سه گانه آلمان، اتریش و ایتالیا به یکدیگر اعلان جنگ کردند.

اگرچه دولت ضعیف مشروطه در عهد احمد شاه قاجار از ابتدا اعلان بی طرفی کرد اما آتش این جنگ از دامان ایران دور نماند و چندی نگذشت که بی طرفی ایران از سوی کشورهای درگیر نقض شد و کشور از شمال و جنوب تحت اشغال درآمد.

ارتش انگلیس پس از آنکه از جنوب وارد کشور شد اقدام به خرید آذوقهٔ مردم ایران ایران کرد و این آغاز قحطی شد که نزدیک به نیمی از جمعیت 20 میلیونی ایران را در خطر مرگ قرار داد. از سوی دیگر سپاه روسیه نیز پیشروی خود را از شمال آغاز کرد و تا دروازه های تهران پیش رفت اما در نهایت از انقراض سلطنت قاجار منصرف شد. 

اشغال ایران خصوصا در جنوب با مقاومت جنبش های مردمی همراه شد و چهره هایی چون "زایر خضرخان اهرمی (تنگستانی)" ملقب به امیر اسلام حاکم تنگستان، "شیخ حسین خان چاه کوتاهی، "رئیس علی دلواری" و "خالو حسین بردخونی"، "صولت الدوله قشقایی"، "هایناصر دیوان کازرونی" و "آیت الله سید عبدالحسین لاری" علیه قوای اشغالگر قیام کردند. 

 

در سالگرد پایان جنگ جهانی اول فرادید ده عکس نایاب از ایران تحت اشغال را منتشر می کند که عمدتا مربوط به مناطق تحت تصرف قوای انگلیسی "ژنرال دانسترویل" می شود؛ این فرمانده انگلیسی ماموریت داشت پس از عبور نیروها از کرمانشاه، همدان، قزوین و رشت از راه دریای خزر خود را به باکو برساند و جلوی نفوذ آلمان و امپراتوری عثمانی در این منطقه را بگیرد.