جشنِ ۳۰۰ میلیون دلاری شاه و فرح

فرادید؛ در 20 مهرماه 1350 محمدرضا پهلوی با هدف بزرگداشت 25 قرن حکومت پادشاهی در ایران جشنی برگزار کرد که با بیش از سیصد میلیون دلار هزینه گرانترین و مجلل ترین جشن زمان خود بود.
 
به گزارش مجله تاریخ فرادید، جشن های 2500 ساله شاهنشاهی در حالی با صرف هزینه های گزاف انجام می شد که در همان تاریخ متجاوز از نیمی از جمعیت کشور در روستاها و حومه شهرهای بزرگ در فقر و فلاکت زندگی می‌کردند و بسیاری در داخل و خارج شاه را به خاطر این ولخرجی بی مورد مورد انتقاد قرار دادند.
 
مراسم با قرائت خطابه محمدرضا پهلوی در برابر مقبره کوروش هخامنشی در پاسارگاد آغاز می‌شد و رؤسای جمهور، پادشاهان‌، نخست وزیران و هیأتهای بلندپایه بیش از یکصد کشور جهان سالگرد حکومت پادشاهی ایران را جشن می گرفتند. صدها نوع غذا و نوشیدنی‌های سفارشی ازخارج کشور وارد شده وخیابان‌های تهران و دیگر شهرها چراغانی شده، رژه نمونه سربازان سواره و پیاده نظام مربوط به دوره‌های مختلف سلسله پادشاهی‌، مهمترین وجه ظاهری این جشن‌ها بود.
 
ویلیام شوکراس نویسنده کتاب «آخرین سفر شاه» در بخشی از کتاب خود پیرامون اقدامات شاه به بیان جزئیاتی از این میهمانی مجلل پرداخته و آن را یکی از عوامل افزایش نارضایتی علیه سلطنت و وقوع انقلاب اسلامی دانسته است.
 
به روایت شوکراس در دشت خاکی خشک و مرتفع تخت جمشید اردوگاهی مرکب از خیمه‌های گران بها به وسیله «ژانسن» دکوراتور فرانسوی برپا شد و آرایشگران طراز اول از سالن‌های کارینا والکساندر پاریس به تخت جمشید پرواز کردند. «الیزابت آردن‌"» یک نوع کرم صورت تولید کرد که نام آن را «فرح‌» گذاشت تا در جعبه‌های مخصوص به میهمانان هدیه شود.
 
«باکارا» گیلاس پایه دار کریستال طراحی کرد، «سرالین‌» جایگاه میهمانان را روی سفال‌های قرن پنجم پیش از میلاد ساخت‌. «رابرت هاویلند» فنجان و نعلبکی‌هایی ساخت که فقط یک بار مورد مصرف میهمانان قرار گرفت‌... «لان ون‌» اونیفورم‌های جدیدی برای کارمندان دربار تهیه کرد که نیم تنه آن به طرز شکیل ولی نه زننده با بیش از یک و نیم کیلو نخ طلا دوخته شده بود. دوختن هر یک از این اونیفورم‌ها، نزدیک به 500ساعت کار لازم داشت‌. غذاهای ضیافت تخت جمشید را نیز رستوران «ماکسیم‌» تهیه می‌کرد.
 
بنا به نوشته شوکراس صورت غذای ضیافت شام جشن با مرکب سیاه روی صفحات پوست آهو نقش شد و با یک ریسمان تابیده طلایی بصورت یک کتاب کوچک باجلد ابریشمی آبی و طلایی صحافی شد. تخم بلدرچین با مروارید دریای خزر، ته دم خرچنگ با سس «نانتوآ»، خوراک پشت بازوی بره سرخ شده همچنین خوراک طاووس به سبک شاهنشاهی با سالاد مخلوط طبق سلیقه «الکساندر دوما» برخی از غذاهایی بود که در این مراسم سرو می شد.
 
میهمانی مجلل شاه از آن جهت که جنبه تبلیغاتی برای سیستم سلطنتی داشت از بازتاب رسانه‌ای قابل توجهی نیز برخوردار بود و به همین خاطر 600 روزنامه نگار و عکاس خبری در آن تاریخ میهمان ایران بودند تا پوشش خبری مراسم را انجام دهند. عکاسان مشهوری چون هوبرت لی کامپیون، الیوت ارویت، برونو باربی، ریموند دی پاردون، ژیل پرس و عباس عطار نام هایی بودند که برای پوشش تصویری مراسم دعوت شدند.
 
تاکنون عکس های بسیاری از این مراسم پر زرق و برق منتشر شده که برخی مربوط به همین عکاسان هستند. در گزارش مصور زیر عکس های دو تن از این عکاسان انتخاب شده است. عکس های رنگی که از برونو باربی است و عکس های سیاه و سفید که توسط عباس عطار عکاسی شده است. عکس ها با کنفرانس خبری محمدرضا شاه درباره برگزاری جشن آغاز می‌شود و در ادامه ورود وی به شیراز، مراسم رژه سربازان با لباس ادوار مختلف تاریخ، ضیافت اصلی و حضور میهمانان از کشورهای مختلف را در بر می گیرد.