تصاویر/ معمای مرگ استالین

فرادید؛ 64 سال پیش در چنین روزی استالین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در یکی از ویلاهای دولتی اطراف مسکو از دنیا رفت؛ معمای مرگ او هنوز بر کسی آشکار نیست.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، در تاریخ 5 مارس 1953 میلادی، ژوزف استالین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در یکی از ویلاهای دولتی اطراف مسکو، درسن 74 سالگی به دلیل آنچه سکته مغزی عنوان شد از دنیا رفت. 

با اعلام خبر درگذشت استالین شائبه هایی درباره حضور و دخالت مقامات عالی رتبه دولتی در مرگ وی به گوش رسید. بر اساس برخی گزارشات استالین قربانی توطئه ی سازمان دهی شده "لاورنتی بریا" رئیس کل نیروهای ویژه ی اطلاعاتی شوروی شده بود.

به روایت تاریخ در عصر روز 27 فوریه 1953، استالین از چند تن از اعضای کابینه سیاسی حزب کمونیست شوروی منجمله "خروشف" و "بریا" در خانه ویلایی خود در حومه مسکو دعوت به عمل آورد. کسی نمی داند چه صحبت هایی میان آنها رد و بدل شد ولی گفته می‌شود که این گفتگو تا ساعت 4 بامداد ادامه داشت. پس از اتمام جلسه، مقامات محل را ترک کرده و استالین نیز به اتاق خواب خود رفت. 

در روز بعد یعنی 1 مارس، استالین تا نزدیکای ظهر از اتاقش بیرون نیامد و حتی کسی را نیز صدا نزد. نگهبانان از این قضیه ابراز نگرانی کردند. بر اساس مقررات، نگهبانان بدون اجازه و فراخوان استالین، اجازه ورود به اتاق را نداشتند. سرانجام یکی از نگهبانان در ساعت 23 شب تصمیم گرفت وارد اتاق شود. استالین را دید که نقش زمین شده است. او زنده بود ولی نمی‌توانست سخنی به زبان بیاورد. 

نگهبانان سراسیمه وی را بر روی کاناپه گذاشته و فورا به بریا تلفن کردند. بر اساس مقررات، بدون اجازه ی بریا، کسی اجازه ی تلفن زدن به پزشک را نداشت. مدت زیادی گذشت و از  بریا خبری نشد. دیگر مقامات دفتر استالین نیز از قبول چنین مسئولیت سنگینی وحشت داشتند. بلاخره بریا به ویلای استالین رسید و فورا به اتاقی که وی در آن دراز کشیده بود رفت.

ادامه ماجرا و تمام رویدادهایی که پس از ورود بریا اتفاق افتاد، به طور جزئی و پراکنده از دهان شاهدان عینی ماجرا به ثبت رسیده است ولی بسیاری از آنها با یکدیگر در تناقص هستند. برخی از شاهدان مدتی پس از حادثه، واقعه را بدین گونه تعریف کردند که بریا هنگامی که استالین ناتوان را دید، اجازه ی تلفن به پزشک را نداد و گفت:"چرا این قدر سروصدا می کنید؟ مگر نمی بینید که جناب استالین خوابیده است. زود باشید همگی از جلوی چشمانم دور شوید."

درهرصورت آن شب همه از آنجا بیرون رانده شدند و پیکر رنجور و نیمه فلج استالین، تمام شب بدون کمک باقی ماند. بریا تنها در صبح روز 2 مارس اجازه ی ورود پزشکان به اتاق استالین را داد. بلافاصله جمعی از پزشکان درماندگاه دفتر حزب کمونیست شوروی در اطراف پیکر نیمه جان استالین جمع شدند. بریا بارها به نزد پزشکان رفته و فریاد می زد: "آیا شما بهبود وضعیت استالین را تضمین می کنید؟ آیا می دانید که چه مسئولت سنگینی بر دوش شما قرار دارد؟". 

شاهدان عینی در آن شب اعلام کردند، انگاربریا مطمئن بود که پس از مرگ استالین خود جانشین وی خواهد شد. در آن روز، بریا بارها به سمت استالین آمد به صورت وی خیره شد و از او  پرسید: "جناب استالین، اینجا تمامی اعضای کابینه ی شما قرار دارند. لطفا حرفی بزنید و به ما چیزی بگویید." ولی او نمی توانست هیچ سخنی به زبان بیاورد.

"سویتلانا آللویوا"، دختر استالین آخرین لحظات زندگی پدرش را به خوبی به یاد دارد. در روز 5 مارس استالین ناگهان چشمان خود را گشود و به اطرافیان نگاهی انداخت. سپس دست چپ خود بالا برد. کسی نمی داند که او با این کار می خواست به بالا اشاره کند یا کسی را تهدید کند؟ درست چند لحظه ی بعد، رهبر اتحاد جماهیر شوروی از دنیا رفت.

بریا نه تنها نتوانست به رهبری شوروی برسد و "نیکیتا خروشچف" به قدرت رسید بلکه در روز 26 جولای 1953 دستگیر و به همراه تمامی اطرافیانش تیرباران شد. 

به گزارش تاریخ خروشف پس از صدور دستور تیربار مهمترین رقیب خود برای رهبری شوروی، اعلام کرد که توطئه بریا و همدستانش دلیل اصلی فوت استالین بوده است. با این حال گزارش مرگ استالین که تا مارس 2016 در صندوقخانه آرشیو دولتی تاریخ اجتماعی و سیاسی روسیه نگهداری می‌شد می گوید استالین بر اثر مرگ طبیعی از دنیا رفته است. در این گزارش، آمده که سکته‌ای که منجر به مرگ وی شده بود در روز یک مارس 1953 رخ داده و وی در شب قبل از سکته مواد الکلی مصرف کرد بود. بر این اساس برخی مورخان معتقداند شائبه مرگ او به دست بریا ممکن است ساخته و پرداخته خروشچف برای از صحنه به در کردن رقیب اصلی رهبری شوروی باشد.