تا کمی دستش گزگز می‌کند یا چشم‌هایش سیاهی می‌رود، هول می‌کند و می‌گوید: «حتما ام.اس گرفته‌ام». ضعف و بی‌حسی دست و پاها هم مساوی است با بیماری ام.اس و ام.اس هم یعنی پایان زندگی.
با اینکه بسیاری از مردم این‌چنین فکر می‌کنند، اما پزشکان می‌گویند ام.اس مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و بسیاری از مبتلایان می‌توانند به زندگی عادی‌شان ادامه دهند؛ به این معنی که شاید یکی از عزیزان شما هم ام.اس داشته باشد و شما هرگز متوجه مشکلش نشوید. با این حال امروزه ترس از بیماری ام.اس بیشتر از خود این بیماری در جامعه شیوع دارد. این ترس در جوانان به‌ویژه زنان جوان بیشتر شده است که باید با اطلاع‌رسانی صحیح درباره‌ی بیماری ام.اس، علائم و نحوه‌ی تشخیص آن، از این نگرانی کم کرد.
خیلی از افراد با دیدن علائمی مانند تاری دید، خواب‌رفتن اندام‌ها، گزگز دست و پا، سردرد و سرگیجه، نگران می‌شوند و به پزشکان متعدد مراجعه کرده و بررسی‌های بسیار زیادی را انجام می‌دهند. این افراد گاهی نیز با مراجعه به سایت‌های مختلف، علائم بیماری را با علائم خود مطابقت می‌دهند. بارها بیمار با اضطراب و نگرانی به پزشکان متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و اولین سؤال او این است که آیا من بیمار شده‌ام؟
ترس از ابتلا به ام.اس در کشور ما افزایش پیدا کرده است و هر کس که علائمی مانند گزگز دارد، فکر می‌کند به ام.اس مبتلاست و به پزشک مراجعه می‌کند، این در حالی است که چنین علائمی لزوماً به معنای ابتلا به ام.اس نیست و این در حالی است که تشخیص ابتلا به این بیماری، به این سادگی‌ها نیست.
باورهای غلط درباره‌ی بیماری ام.اس
چون این بیماری ناشناخته است، باورهای نادرستی هم در مورد علل ایجادکننده‌ی آن میان افراد وجود دارد:
- ام.اس یک بیماری ژنتیکی و ارثی است
این گروه از افراد اعتقاد دارند اگر فردی دچار ام.اس شود، حتما بستگان درجه‌اولش نیز به این بیماری مبتلا خواهند شد. مسائل ژنتیکی در ایجاد این بیماری مؤثر است، ولی نقش خیلی زیادی ندارد. یعنی اگر به‌عنوان مثال احتمال ابتلا به ام.اس برای افراد عادی یک‌درصد باشد، برای کسانی که یکی از بستگان درجه اولشان این بیماری را دارد، فقط 3درصد خواهد بود.
- ام.اس یک بیماری قابل سرایت است
معمولا بیماری‌هایی مسری است که عامل ایجاد آن‌ها به شیوه‌ای مانند تماس پوستی، ترشحات یا تنفس بتواند به دیگران منتقل شود، در صورتی‌که در مورد بیماری ام.اس اصلا چنین عاملی وجود ندارد و بیماری به هیچ عنوان قابل سرایت نیست.
- بیشتر افراد مضطرب دچار ام.اس می‌شوند
مسلما استرس نقش مهمی در این بیماری دارد، ولی نمی‌توان آن را به‌عنوان یک عامل اصلی در ایجاد این بیماری به حساب آورد. چون به این معنی است که یک عامل، یک بیماری یا شرایطی استرس‌زا ممکن است برای یک فرد و در جامعه‌ای استرس به حساب بیاید، در‌حالی‌که در جامعه‌ای دیگر ممکن است اصلا موضوع مهمی نباشد. به همین دلیل نمی‌توانیم نقش استرس را در بروز این بیماری تعیین کنیم.
- بیشتر افراد جوان دچار این بیماری می‌شوند
آن‌طور که آمار نشان می‌دهد، ام.اس در جوانان شیوع بیشتری دارد و بروز این بیماری چشمگیرتر است، ولی هیچ عامل خاصی وجود ندارد که بتوانیم بگوییم وجود آن، افراد جوان را مستعد ابتلا به ام.اس خواهد کرد.
ام.اس چیست و چه علائمی دارد؟
ام.اس بیماری التهابی بافت سفید مغز است که هنوز علت اصلی بروز آن مشخص نشده است و عوامل متعددی در این زمینه دخالت دارد. نشانه‌های بیماری ام.اس متنوع و متفاوت است. هیچ‌یک از این نشانه‌ها، در ام.اس موقت و گذرا نیست و حداقل باید یک روز ادامه داشته باشد.
شایع‌ترین حالت درگیری بیماری با علائم حسی نمایان می‌شود، یعنی فرد در قسمت‌های انتهایی هر دو دست و هر دو پا سوزش و گزگز شدیدی را احساس خواهد کرد. در حالت دیگر، نیمی از بدن فرد یا قسمت پایین‌تر از سینه‌ی او در یک طرف بدن بی‌حس می‌شود. تاری دید یکی از علائم شایع این بیماری است؛ البته دقت داشته باشید که همه‌ی افراد سالم و کسانی که هیچ مشکلی ندارند نیز ممکن است گاهی این حالت را تجربه کنند، به‌ویژه زمانی که فرد به صورت ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته برمی‌خیزد، اما دردناک‌شدن یکی از چشم‌ها هنگام حرکت به طرفین و از دست دادن بینایی همان چشم پس از گذشت چند ساعت یا چند روز، یکی از نشانه‌های بیماری ام.اس است.
یکی دیگر از علائم بیماری ام.اس، مشکلات تعادلی است. در این حالت شخص کم‌کم حس می‌کند تعادل ندارد، دائم زمین می‌خورد یا هنگام راه‌رفتن بدنش به یک طرف متمایل می‌شود. هیچ‌یک از علائم ام.اس گذرا و لحظه‌ای نیست؛ به این معنی که تاری دید، نداشتن تعادل، کاهش قدرت و… حتما باید حداقل 24 ساعت ادامه داشته باشد تا بتوان به بروز این بیماری شک کرد، بنابراین افراد نباید با تجربه‌کردن لحظه‌ای چنین علائمی، نگران ابتلا به ام.اس شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تشخیص این بیماری باید بعد از بررسی‌های دقیق پزشک متخصص صورت پذیرد. وجود علائمی مانند خواب‌رفتگی اندام‌ها، تنه، صورت، سرگیجه، دوبینی، کاهش ناگهانی دید یک چشم به‌خصوص در افراد جوان، اختلالات تعادلی و همین‌طور مشکلات ادراری که در جوانان مشاهده می‌شود، می‌تواند نشانه‌ی شروع بیماری ام.اس باشد. بسیاری از این علائم، ممکن است به طور طبیعی برای افراد اتفاق بیفتد و بدون هیچ علت خاصی فرد را درگیر کند. بنابراین وجود این نشانه‌ها به صورت گذرا و موقت جای نگرانی ندارد و همیشه دلیلی برای ابتلا به ام.اس نیست. مثلا ملاک گزگز دست و پا، بی‌حرکت ماندن است؛ یعنی اگر فردی حداقل 24 ساعت به طور مداوم دست یا پایش بی‌حرکت بماند و این روند ادامه یابد، باید به آن توجه و رسیدگی کند. یا تاری دید در مبتلایان به ام.اس به صورت تاری دید یک چشم است که حداقل یک روز طول می‌کشد و با درد و حرکات چشمی همراه است.
ام.اس مانع زندگی عادی نمی‌شود
اغلب افراد فکر می‌کنند ام.اس به معنای ناتوانی کامل فرد است و تنها تصویری که از مبتلایان به ام.اس در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد، فردی است که روی صندلی چرخدار نشسته و توانایی حرکت ندارد، در‌حالی‌که بسیاری از بیماران می‌توانند زندگی عادی خود را بدون هیچ مشکلی ادامه دهند. بیماران مبتلا به ام.اس نیز می‌توانند مانند سایر افراد ازدواج کنند، باردار شوند و زایمان طبیعی داشته باشند و شرایط کاری طبیعی مانند سایر افراد عادی داشته باشند.
چه‌طور از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم؟
یکی از کارهای مهمی که می‌توان انجام داد، اجتناب از مصرف دخانیات است؛ چون عواملی که باعث بروز بیماری می‌شود مانند ژنتیک، جنسیت، منطقه زندگی و… هیچ‌کدام قابل کنترل نیستند. همچنین افراد باید مراقب باشند محیطی آرام و به دور از تشنج برای خود و خانواده‌شان فراهم سازند، چراکه قرار گرفتن در معرض استرس‌های شدید و طولانی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد بیماری باشد. داشتن فعالیت‌های بدنی مناسب و منظم و همچنین حفظ آرامش در محیط کار و زندگی نیز از جمله عواملی است که می‌تواند در این‌باره مؤثر باشد.
