مجموعه تاریخی نیاوران در باغ بزرگی واقع است که مساحت آن 11 هکتار است. این مجموعه در دورههای قاجار و پهلوی ساخته شده است. مجموعه در منطقهای واقع شده که پر از نیزار بوده و مردم برای آوردن نی به این منطقه میآمدهاند. به همین دلیل این منطقه نیآوران یا نیاوران نام گرفته است.
شاهان قاجار به دلیل آب و هوای این منطقه، آن را برای ییلاق خود انتخاب کردند. فتحعلی شاه قاجار دستور میدهد که باغی مصفا برای او در این منطقه بسازند تا او تابستانهایش را در اینجا سپری کند. سپس محمدشاه بنای کوچکی در این باغ بنا نهاد و پس از او هم ناصرالدینشاه کاخ صاحبقرانیه را در این محل بنا کرد. در نهایت احمدشاه هم کوشک احمدشاهی را ساخت.
محمدرضا پهلوی در زمان حکومتش برخی از بناهای کوچک باغ را تخریب کرد و کاخ نیاوران را با سبکی مدرن ساخت.
این مجموعه در وبسایت تریپادوایزر جزو ده محل دیدنی برتر تهران است.
امیل نیستور، گردشگر اهل رومانی در این سایت مینویسد: «این مجموعه از چندین بنا تشکیل شده که در پارک بزرگی واقع هستند. جذابترین آنها کاخ اصلی است. البته زمان خیلی زیادی را در اینجا صرف نکنید و به دیدن کاخ سعدآباد هم بروید.»
لوئن استفان، گردشگر بلژیکی هم مینویسد: «برای رفتن به این مجموعه، از خط 1 مترو استفاده کنید و تا ایستگاه آخر بروید. آنجا تاکسیهایی هست که شما را به مجموعه میبرد. آنجا برای پارک از شما ورودی میگیرند و برای هر کاخی که میروید هم دوباره باید ورودی بدهید. بناهای زیبایی در این مجموعه وجود دارند. هر چیزی که در آنجاست در اروپا ساخته شده است، اما نقاشیهای زیبا و مدرنی (از جمله از مارک شاگال) هم میتوانید آنجا بیابید.»
یک کاربر کانادایی هم نوشته است: «به قدری زیاد است که در یک روز نمیتوانید همهاش را ببینید. با خود ناهار ببرید چون در آنجا غذا نیست). پیادهروی زیادی هم دارد و البته تپههای بزرگی.»