«جامع‌التواریخ» چگونه جهانی شد + تصاویر

به گزارش ایسنا، «جامع‌التواریخ» یا «تاریخ رشیدی» 435 سال پیش با محوریت تاریخ، اسطوره، باور و فرهنگ قبایل ترک و مغول و همچنین تاریخ پیامبران از آدم تا حضرت محمد(ص)، توسط «رشیدالدین فضل‌الله همدانی» نوشته شد و این‌کتاب که امروز در کاخ جهانی گلستان نگه‌داری می‌شود، در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

مسعود نصرتی، مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان درباره‌ی ویژگی‌های این کتاب تاریخی و جهانی به ایسنا گفت: رشیدالدین فضل‌الله همدانی در همدان به دنیا آمد و به واسطه شغل پدر که طبیب بود،‌ او نیز طبابت انجام می‌داد، وی هم‌چنین دانشمند و وزیر نامدار دوره ایلخانی بود که در سال 1004 قمری «جامع‌التواریخ» را کتابت کرد.

وی با بیان این‌که نسخه‌ ثبت جهانی شده‌ی «جامع‌التواریخ» در مخزن نسخ خطی کاخ گلستان نگهداری می‌شود، اظهار کرد: هرچند نسخه‌ی ثبت‌شده قدیمی‌ترین نسخه‌ی کتاب نیست، اما از دید نسخ مصور و کتاب‌آرایی در مکتب هند و ایرانی، می‌توان آن را یکی از قدیمی‌ترین‌ها نسخه‌های این کتاب جهانی دانست.

او با اشاره به این‌که نسخه «جامع‌التواریخ» در دست نگهداری در کاخ گلستان در قطع سلطانی حجیم و به ابعاد 29×39سانتیمتر با خط «نستعلیق نیم دو دانگ» و روی کاغذ کشمیری و در 305 صفحه نوشته شده بیان کرد: این نسخه 98 نگاره نقاشی آب‌ورنگ کار نقاشان وطراحان مختلف و دو سرلوح مذهب مرصع دارد که در زیر هرصفحه‌ی نقاشی شده، نام نقاش و طراح آن نوشته شده است.

«نصرتی» این کتاب را یکی از جلدهای نفیسی دانست که روی آن ضربی طلاپوش با نقش درخت، گل و جانوران گوناگون است و افزود: این کتاب نخستین دوره کامل تاریخ و جغرافیای آسیاست که با استفاده از وسایل و منابعی کتابت شده که تا آن زمان در اختیار هیچ‌کس قرار نگرفته بود.

وی با بیان این‌که هر نگاره‌ی این کتاب موضوع خاص خود را دارد که بالای آن نیز توضیح داده شده، از موضوعات نقاشی شده در این کتاب را «جغتای که بر تخت نشسته»، «ملاقات چنگیز با برخی پادشاهان»، «محاصره برخی ازشهرها و جنگ‌های رخ داده در آن‌ها»، «مناجات‌ها در صحنه جنگ که در پیشگاه آفتاب‌اند»، «شاهزاده‌های مختلف و جشن‌هایی که به مناسبت‌های متفاوت در فضای باز برگزار می‌کنند»، «منجمان ایرانی که در حال رصد هستند» و «برگزاری جشن به دستور پادشاه مغول به مناسبت فتح توران و رم» نام برد.

به گفته‌ی او دیگر نسخه‌های این کتاب تاریخی را می‌توان در کتابخانه «ادمبورگ» در آلمان و یکی از کتابخانه‌های لندن دید.

* عکس‌ها از مخزن نسخ خطی کاخ گلستان گرفته شده است