گیاه طاووس برای درمان زخم معده

مینا تقی زاده- منصوره شمیلی  1- هیئت علمی بورسیه دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک 2- هیئت علمی دانشکده

نام فارسی: طاووسی

نام انگلیسی: Spanish broom 

نام علمی: Spartium junceum L

خانواده: Papilionaceae

ویژگی‌های عمومی: درختچه ای چند ساله و بومی مدیترانه دارای ساقه سبز تیره و توخالی به بلندی2-1 متر، تقسیمات شاخه ای باریک شونده، استوانه‌ای شکل و بدون پرز می‌باشد.

تعداد برگ‌های این گیاه کم بیضی شکل و خیلی کوچک است به طوری که ساقه تقریبا لخت به نظر می‌رسد به همین جهت آن را بدون برگ می‌دانند گلهای آن خیلی کوچک شبیه نخود به رنگ زرد و معطر که به صورت خوشه شل و باز که در بهار و تابستان ظاهر می‌‌شود.

میوه غلافی به طول 6 سانتی مترگل دهی در اواخر بهارو تکثیر آن توسط بذرانجام می‌شود.

موارد استفاده زینتی: در گلجای جلو پنجره یا گلدان سنگی بزرگ به همراه بوته های همیشه سبز و یا به عنوان گیاه زینتی در باغ های گیاه شناسی، پارک‌ها و گاهی حیاط منازل به کار می‌رود.

موارد استفاده درمانی: طاووسی گیاهی است با مصرف بسیار قدیمی به طوری که دیوسکورید در اولین قرن میلاد می‌گوید: گل ها مسهلند و شیره ساقه کوبیده شده و خیسانده در آب برای سیاتیک مناسب است.

در طب سنتی از طاووسی جهت رفع دمل، از بین بردن کرم معده، معالجه اسهال خونی استفاده می‌شده مقادیر کم گل طاووسی مسهل است همچنین از آن به منظور درمان زخم معده استفاده می‌شود.

خاصیت مدر این گیاه بسیار قوی است و تاثیر آن در نارسایی های قلبی قطعی است (آریتمی و برادی کاری) همچنین در درمان امراض کبد، کلیه و دردهای روماتیسمی به کار می رود. اسپارتئین موجود در آن علیه سم مارها موثر می‌باشد.

و در زایمان‌های مشکل به انقباض‌های رحم کمک کرده و باعث تسهیل زایمان می‌شود باعث تصفیه خون می‌شود و اشتها را زیاد می‌کند. اعصاب را تقویت می‌کند در تمام اندام‌های این گیاه خصوصا در گل و بذر آن آلکا لوئید cytosine) ulexine)  وجود دارد که در صنعت داروسازی با استفاده از آنها داروهایی مثل اسپارتئین ساخته می‌شود بنابراین گیاهی است سمی و در موارد لازم باید به مقدار کم زیر نظر پزشک و با احتیاط مصرف شود.

گلوکوزید با فعالیت آنتی اکسیدانی موجود در اندام‌های مختلف طاووسی عبارتند از:

quercetin 3β-glucoside -luteolin 4’β-glucoside-quercetin 3, 4-diglucoside 

- quercetin 5-methylether 3β-glucoside - quercetin 4′β-glucoside

اجزای مختلف گیاه به صورت خشک یا تازه قی آور، مسهل، مدر و کاهنده فشار خون می‌باشند.