گیاه ژینکو برای نرم کننده سینه

مینا تقی زاده- منصوره شمیلی  1- هیئت علمی بورسیه دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک 2- هیئت علمی دانشکده

نام فارسی: ژینکو

نام انگلیسی: Ginkgo

نام علمی: Ginkgo biloba L 

خانواده: Ginkgoaceae 

ویژگی‌های عمومی: ژینکو بومی چین و به عنوان درخت مقدس معابد شناخته می‌شود. درختی است دو پایه، پر شاخه و خزان کننده که بلندی آن تا 30 متر نیز می‌‌رسد.

2 نوع شاخه دارد شاخه‌های کوتاه که دارای برگ‌های کوچک، فشرده و قلوه مانند است و شاخه های دراز آن که دارای برگ هایی با پهنک مشخص و منقسم به 2 لوب و بادبزنی شکل است که توسط دمبرگ درازی به ساقه متصل می‌شوند.

شکوفه ها به رنگ سبز روشن و شب ها باز می‌شود که پس از باز شدن می افتد و به این دلیل گل‌های آن به ندرت روی درخت دیده می‌شوند. میوه ژینکو گوجه مانند و بد بو می‌باشد و تکثیرآن توسط کاشت بذر یا قلمه چوب نرم صورت می‌گیرد.

موارد استفاده زینتی: این درخت در باغات مختلف به عنوان درخت زینتی کاشته می‌شود و پایه نر آن به دلیل مقاومت در برابر آلودگی هوا مناسب ایجاد فضای سبز در حاشیه خیابان‌های شهرهای بزرگ می‌باشد.

موارد استفاده درمانی: مهمترین اندام دارویی این گیاه برگ های آن است که حاوی فلاونوئیدهای گوناگون kaempferol, quercetin, isorhamnetin، سسکوئی ترپن‌ها و دی ترپن‌ها (ginkgolides A, B, C, J, & bilobalide) ، هتروزیدهایی همچون ایزورامنتول، هیدروکربورها، استرها، اسیدهای آلی، پلی فنلها، سیتوسترول، پینتول، کاتکول، کارتنوئید ها،bilbetin isoginkgetin, sciadopitysin  می‌باشد. همچنین در برگ‌های زرد نوعی بی فلاونوئید خاص به نام ginkgetin وجود دارد.

در فضای گوشتی و ضخیم دانه نشاسته، قند، کینگول، ژینول، آسپاراژین، کینگولیک اسید و نایلوبول اسید یافت می‌شود. دو ماده آخر تشکیل یک ماده چسبناک  و بدبو را می‌دهند که ممکن است پوست را تحریک و ملتهب کند.

میوه کامل خلط آور و مسکن است. شیره میوه برای معالجه و کنترل آسم، تسکین سرفه، رفع ناراحتی های کلیه، ادرار دردناک، کم ادراری، انواع ناراحتی‌های مثانه، سرطان، سوزاک  و بیماری‌های پوست به کار می رود.

مغز دانه قابض، مسکن، تب بر ، نرم کننده سینه، تصفیه کننده خون، کمک کننده هاضمه، ضد کرم و آنتی بیوتیک است. برگهای آن به عنوان محرک گردش خون شناخته شده، همچنین برگ‌های آن دارای خاصیت ضد اسپاسم، متسع کننده عروق، ضد التهاب و از بین برنده رادیکال‌های آزاد می‌باشد.

عصاره خالص برگ گیاه همراه با استون به صورت قرص و تحت نام تجارتی روکان در بازار عرضه می‌شود که جهت رفع عوارض ناشی از نارسایی مزمن اعمال مغز از قبیل کم شدن قوای عضلانی و کهولت، اختلال در نفوذ پذیری مویرگ‌ها، التهاب رگ‌ها، خونریزی زیر جلدی و کاهش گردش خون سرخرگ‌های مغزی استفاده می‌شود.

 مصرف زیاد مغز دانه باعث مسمومیت به صورت تشنج، تب بالا، نگرانی، اسهال، استفراغ، تورم توام با قرمزی و خارش پوست می‌شود. علاوه بر آن عصاره مغز دانه دارای اثر آنتی ویتامین B6 می‌باشد. مصرف آن به غیر از زنان بار دار، مادران شیرده و کودکان زیر 2 سال در بقیه افرادی که اختلالات لخته شدن خون ندارند، بی ضرر است.