گیاه اقاقیا ضد اسپاسم و صفرا

مینا تقی زاده- منصوره شمیلی  1- هیئت علمی بورسیه دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک 2- هیئت علمی دانشکده

نام فارسی: اقاقیا

نام انگلیسی: Locust tree

نام علمی:Robinia pseudoacacia L. 

خانواده: Papilionaceae 

ویژگیهای عمومی: درخت یا درختچه ای خزان کننده که بومی شمال امریکا و مکزیک می‌باشد. بلندی درخت 20-10 متر وخار دار، برگها متناوب، دیر خزان و متشکل از برگچه‌های کوچک مقابل شانه ای فرد که سطح زیر آن سبز خاکستری و روی آن سبز تیره است.

میوه اقاقیا غلافی به رنگ قهوه ای و گل ها ی آن سفید،  معطر و زیبا می‌باشند. تکثیر آن از طریق کشت بذر، پیوند، پاجوش و قلمه ریشه امکان پذیر می‌باشد. موارد استفاده زینتی: اقاقیا از قدیم برای تزئین باغ‌ها به ایران وارد شده است.

برگ‌های درشت و لطیف آن در اوایل بهار و گل‌های سرخ رنگ، درشت و معطرآن در اردیبهشت ماه بسیار دل انگیز می‌باشد. علاوه بر آن به کار بردن اقاقیا در یک گلدان بزرگ موجب روشنی پاسیو می‌شود و به سبب برگ های تقسیم شده‌اش سایه سنگینی ایجاد نمی‌کند همچنین می‌توان آن را به همراه گیاهان بالارونده همیشه سبز کاشت.

موارد استفاده داروئی: در ریشه، پوست درخت و دانه ها نوعی  toxalbumine به نام robine وجود دارد، برگ و گل نیز دارای ماده سمی robinine می‌باشند. روبینین دارای اثر منعقد کننده شیر و آگلوتینه کردن گلبول‌های خون می‌باشد گل‌های اقاقیا علاوه بر روبینیین حاوی اینوزیتول، آسپاراژین، اسانس‌های مرکب از اتر های متیلیک، ترپنئون، لینالول، اندول، نرول و هلیوتروپین‌ها می‌باشند.

به غیر از ناحیه سطحی چوب و منطقه آبکش اطراف آن همه قسمت‌های درخت دارای تاننی است که بیشتر به صورت گلیکوتانوئید‌ها است،همچنین انواع صمغ‌ها، کورتین و فسفات کلسیم در اندام‌های مختلف موجود می‌باشد.

گل اقاقیا دارای اثرات خفیف آرام کننده، مقوی، قابض، ملین، نرم کننده، ضد اسپاسم و صفرا بر است. گل‌ها با گوشت پخته و سوپ به منظور معالجه بیماری‌های چشم مصرف می شود. همچنین دم کرده گل اقاقیا نوعی نوشابه تونیک است که برای رفع کم خونی و تشنجات عصبی و عضلانی مصرف می‌شود.

برگ درخت، صفرا بر و ملین است و دمکرده آن تسکین دهنده سردرد‌های مزمن می‌باشد.البته مصرف زیاد باعث بروز مسمومیت می‌شود. پوست ریشه درخت به مقدار کم مخلوط با قند ملین است ولی مقدار زیاد آن قی آور و مسهل است.