به‌گزارش خبرگزاری مهر به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نرگس افضلی کارشناس مرمت در این نشست گفت: «پیچیدگی ساختاری و ساختار آسیب‌پذیر پروتئینی چرم، روغن موجود در ساختار، ماده و روش‌های دباغی و شیمی مربوط به فرآیند آن، فرآیند رنگ‌رزی و... موجب مکانیسم‌های بسیار پیچیده و متنوعی در فرآیند تخریب می‌شود.»
او افزود: «از این رو شناخت و بررسی ویژگی‌های ساختاری و فن‌شناسی چرم مهم و ضروری است.»
این کارشناس تصریح کرد: «از آنجا که حفاظت از این گونه آثار بر حسب تنوع گونه‌ها، چگونگی تهیه و آماده‌سازی و نوع مواد مصرفی متفاوت خواهد بود حفظ آنها نیاز به بررسی دقیق در تمام جوانب دارد که موجب درک بهتر و کامل‌تری از روند تخریب و آسیب شده و به انتخاب راهکار حفاظتی و نحوه برخورد صحیح و اصولی با اثر منجر می‌شود.»
مرمت چرم، دشوارترین مرمت
فریبا مجیدی کارشناس ارشد حفاظت و استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز دیگر سخنران این نشست با بیان مواردی درخصوص روش‌های درمان آثار چرمی، مزایا و معایب، چرم را دشوارترین شی دانست که می‌توان آن را مرمت کرد و گفت: «لازم است پژوهش‌های گسترده‌ای در این حوزه انجام گیرد تا راهکارهای مناسبی برای حفاظت و مرمت هر چه بهتر چرم‌های تاریخی به‌دست آید.»
او در ادامه آثار چرمی را شامل جلد کتاب، تابلوهای سوخت و نقاشی، غلاف چرمی شمشیر و خنجر، ادوات سوارکاری، کفش، کیف، لباس، آثار هنری و مردم‌شناسی، آثار چرمی تزیین شده با طلاکاری و نقاشی سوخت و معرق و حکاکی و گلدوزی اعلام کرد و افزود: «گرد و غبار، رسوبات ناشی از محیط، قارچ‌ها، باکتری‌ها، حشرات، موش‌ها، خشک شدن، اسیدی شدن، پارگی، خراش و... از آسیب‌های چرم به شمار می‌آیند.»
این کارشناس در ادامه با اشاره به سه راه درمان، مرمت و حفاظت برای نگهداری چرم‌ها به بیان شیوه‌های تشکیل‌دهنده این سه راهکار پرداخت.
بررسی علل بروز افزایش اسیدیته در روند درمان اشیا چرمی
سخنران بعدی این نشست بابک حجتی مرمتگر و استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز بود که با اشاره به تأثیر میزان اسیدیته در روند تخریب چرم‌های تاریخی و درمان آن گفت: «اسیدیته بالا در چرم‌های تاریخی باعث بروز مشکلات فراوان از جمله از دست رفتن خواص فیزیکی و شیمیایی کل اثر می‌شود.»
او افزود: «فرآیند اکسیداسیون و تغییر ماهیت اسیدهای امینه به همراه اکسیداسیون نوری و بود و نبود رطوبت، آلاینده‌های جوی و... همگی می‌توانند باعث افزایش PH در چرم‌های تاریخی شوند.»
این پژوهشگر با بیان اینکه ماهیت یون‌های H مثبت نیز در این میان تأثیرگذار هستند تصریح کرد: «لزوم بررسی علل بروز افزایش اسیدیته در روند درمان اشیای چرمی امری لازم به نظر می‌رسد.»
اکرم‌السادات میرمنتهایی متخصص مرمت آثار آرشیوی و چرمی، دیگر سخنران این نشست با ارائه مقاله‌ای و با مقایسه پلی‌اتیلن 400 و گلیسرول 92 به‌عنوان پوشش حفاظتی‌درمانی چرم‌های تاریخی به کمک آنالیز DSC گفت: «مشخص کردن این مسأله که کدام یک از این دو ماده برای درمان چرم‌های آسیب‌دیده مناسب‌تر است، مواد نرم‌کننده چه تأثیری بر بافت مولکولی چرم می‌تواند داشته باشد و معرفی روش آنالیز دستگاهی DSC اهدافی است که در این مقاله دنبال می‌شود.»
او از بین رفتن مواد محلول در آب چرم مانند تانن‌ها، از دست رفتن محتوای رطوبتی درونی چرم، آلوده کننده‌های محیطی، جنس چرم، نور و ... را عوامل آسیب‌رسان چرم دانست و تصریح کرد: «مهم‌ترین عامل آسیب‌رسان به چرم از دست رفتن محتوای رطوبت آن به وسیله نرم‌کننده‌ها است.»
او گفت: «لزوما نباید برای نرم کردن چرم‌های خشک شده از نرم‌کننده استفاده کرد زیرا که در اغلب موارد نرم کننده‌ها به محتوای چرم آسیب می‌رسانند از این رو باید از طریق شرایط حفاظتی مناسب اشیای چرمی را از نابودی نجات داد و تنها در مواردی خاص از نرم‌کننده‌ها به عنوان درمان استفاده کرد.»
کلوسلG بهترین درمان برای چرم‌های سوزن‌دوزی
فرناز افتخاریان کارشناس رشته مرمت آثار تاریخی سخنران دیگر این نشست با مقایسه روغن سیلیکون و کلوسل Gدر استحکام‌بخشی چرم‌های تاریخی با اشاره به مطالعه موردی یک قطعه چرم سوزن‌دوزی شده دوره صفوی پرداخت.
او گفت: «با توجه به اینکه همه چرم‌های تاریخی ساده نیستند، کارایی مواد مرمتی از جمله استحکام‌بخش‌ها برای هر گونه از آنها متفاوت است.»
او با بیان اینکه ممکن است روی چرم طلاکاری یا سوزن‌دوزی‌شده یا روغن کمان یا در آن لاک‌الکل به‌کار رفته باشد تصریح کرد: «در مورد چرم‌هایی که لاک‌الکل یا روغن کمان دارند با استفاده از پارالویید می‌توان استحکام‌بخشی را انجام داد اما چرم‌هایی که سوزن‌دوزی شده‌اند مثل اثر مورد نظر کلوسل جی بهترین راه برای درمان است.»
این کارشناس افزود: «علاوه بر این از تأثیرات روغن سیلیکون بر روی انواع چرم‌های که دارای الحاقات هستند هیچ‌گونه گزارشی نداشتیم به همین دلیل از روغن سیلیکون درکار مرمت اثر مورد نظر استفاده نشد ولی از این روغن به عنوان نرم کننده در امور مرمتی مورد استفاده قرار گرفته است.»
