تحریریه خدمات شهری
این حشرات که تحت عنوان حشرات مفید نامیده میشوند، در عرصه طبیعت نقش مهمی را در جلوگیری از تکثیر سریع آفات وبرقراری تعادل حیاتی Equilibri biologiquc) ) دارا میباشند .
در ذیل بطور خلاصه به برخی از گونههای حشرات مفید، جهت آشنایی هرچه بیشتر، بطور خلاصه اشاره میکنیم:
1- کفشدوزکها : (Lady beetles)
این حشرات در مراحل رشدی خود، لارو وحشره کامل، شکارچی بوده و با اشتهای فراوان از آفات مخصوصا، شتهها و شپشکهای نباتی تغذیه میکنند.
حشرات فوق در اکثر مواقع، بروی گیاهان مختلف در طبیعت و مزارع وباغات که مورد هجوم آفات مکنده قرارگرفتهاند، به چشم میخورند. نکته مهم در این ارتباط اینست که چنانچه مقدار غذای کافی از میزبانان متفاوت در محل زندگی این حشرات مفید موجود نباشد، جهت بقاء نسل و بطور طبیعی به سایرمناطق مهاجرت مینماید. درحال حاضر در قسمتهای شمالی کشور از کفشدوزکها جهت مبارزه باآفاتی چون: شپشکهای استرالیائی وآردآلودبروی چای ومرکبات ،بطور استفاده مینمایند.
2- شیخکها : (Praying mantids)
حشرات فوق در مراحل پورگی وحشره کامل، بطورمداوم سایرحشرات راشکاروازآنها تغذیه مینماید. شیخکها بطور دسته جمعی، تخمهای خود رادرکیسههای مخصوص وروی شاخهها گیاهان مختلف قرارداده، که دراکثرباغات و درختان به چشم میخورد.
نکته مهم درارتباط با این حشره اینست که گاهی درصورت عدم دسترسی به غذا، اقدام به همنوع خوراکی نموده یا (Cannibalism)
وهمچنین نکته منفی این حشرات نیز اینست که شیخکها خود بدنبال طعمه نرفته ومنتظر طعمه می مانند. میزبانهای این شکارگر شامل: ملخها، سیرسیرکها، زنبورها، پروانهها، مگسها و….
3- آسیابکها : (Drag flies )
حشرات فوق نیزجزء حشرات مفید بوده و شبیه به سنجاقکها میباشند، با این تفاوت که معمولا جثه آنها بزگتر و دارای دوجفت بال میباشند، حال آنکه سنجاقکها ،کوچک و یک جفت بال دارند. این حشرات نیز شکارچی بوده و معمولا درنزدیکی و روی آب استخرها، جویبارها ،با پروازهای بلند وسریع خود قابل تشخیص هستند.
در طبیعت به رنگهای متنوعی دیده میشوند. شکارچی فوق، طعمه خود را درحال پرواز شکار نموده و غذای اصلی آن شامل پشهها و مگسها میباشد.
4- بالتوری سبز : (Green lacewings)
لاروهای بالتوری بعنوان شکارچی محسوب شده و با تغذیه از آفاتی چون: شته، شپشکهای نباتی و سایرحشرات مکنده و تخم شب پرهها، باعث کاهش جمعیت آفات میشوند.
تخم با لتوریها، دارای ساقه ابریشمی نسبتا بلندی است که بوسیله آن روی برگ و ساقه ویا شاخه درختان چسبانده میشود، که بوفور در طبیعت میتوان یافت. حشرات کامل بالتوری، از دانههای گرده، شهدهای نباتی و عسلک دفعی توسط شتهها، تغذیه مینماید .
5- زنبوران شکارچی و انگل : (Common wasps)
زنبورتریکوگراما، از کوچکترین زنبورهای پارازیت بوده که با قراردادن تخم خود در داخل بدن میزبان یا تخم آفت، در طول مراحل تکاملی زندگی خود، با استفاده از محتویات بدن میزبان، سبب مرگ آن میشوند. در گروه دوم نیز، با شکار طعمه خود بطور مستقیم از آن تغذیه میکنند.
6- سنهای شکارگر : True bugs
این حشرات با فعالیت حشره خواری خود،بصورت شکارچی بروی تعداد کثیری از آفات نباتی دیده میشود، مخصوصا: شته، شپشکهای نباتی وبال ریشکداران، سخت بالپوشان، پروانهها، کنهها و…این حشره مفید در مبارزات بیولوژیکی از اهمیت زیادی برخور دار است، به مراحل مختلف رشدی آفت صدمه زده و با تزریق آنزیمهایی محتویات بدن میزبان را ابتدا تخریب و سپس سونداژ میکند.
ارزش این حشرات مفید در تقلیل جمعیت آفات نباتی بعلت تغذیه توام پوره و حشره کامل از یک میزبان، غالبا زیاد و درمقایسه با سایر حشرات بیولوژیک قابل توجه میباشد.
7 شیر مورچه: (Antlions)
درواقع جزء بالتوریهای خانواده Myrmeleonidae بوده وبعنوان شکارچی مخوف خاکهای نرم رودخانه و مزارع و جادههای خاکی مشهور است. این حشرات مفید تخمهای خود را در خاکهای نرم قرار داده و لارو آن درته این گودال تعبیه شده و قیف مانند کمین نموده و منتظر طعمه خود میماند. شیر مورچه بیشتر در نواحی جنوب و جنوب غربی آمریکا یافت شده و از حشراتی چون: مورچه، سوسکها و سایر حشرات رونده تغذیه مینماید .
8- مگسهای شکارچی: (Flies predators)
در راسته دو بالان فعالیت حشره خواری، غالبا منحصر به یکی از مراحل رشدی (لارو یا حشره کامل) میباشد. در این حشرات تعداد گونههای شکارچی بیشتر از گونههای انگلی میباشد. حشرات کامل معمولا از شیره گیاهان و عسلک دفعی حشرات مکنده تغذیه نموده ولاروها شکارچی محسوب می شوند، مانند لاروهای مگس سیرفید(خانواده Syrphidae) . میزبانهای این لاروهای شکارچی شامل: انواعی از شته، موریانه، زنبورها و…. در خانواده مگسهای تاکینیده (خانواده Tachinidae ) در مرحله لارو، بصورت انگل داخلی آفات عمل مینماید. مگسهای مزبور گاهی نیز بصورت شکارچی فعالیت میکنند .