اینترنت ثابت «نامحدود» رویا باقی می ماند

اینترنت نامحدود غیرحجمی از رویاهای کاربران اینترنت به ویژه آن‌دسته از افرادی که دانلودهای حجیم و زیادی در طول ماه دارند است. ISPهای ایرانی (شرکت‌های ارائه کننده خدمات اینترنت ثابت) از ارائه چنین سیستمی به کاربرانشان خودداری می‌کنند و تنها در برخی موارد با پسوندی به نام «مصرف منصفانه» طرح‌هایی به این اسم را به کاربران خود به فروش می‌رسانند که عملا نامحدود نیستند و فقط اسم آن را یدک می‌کشند.

بحث تغییر این مدل‌ها از زمان وزارتخانه ارتباطات دولت قبل مطرح شده و بارها به دلایلی همچون عدم استقبال کاربران به تعویق افتاده است ولی حالا به نظر می‌رسد که با توجه به آخرین پست اینستاگرامی وزیر ارتباطات دولت کنونی، پرونده این ماجرا خاتمه یافته است.

«محمدجواد آذری جهرمی»، با انتشار جدول زیر خبر از نهایی شدن فروش اینترنت نامحدود در کشور داده که پیش از این قرار بود وضعیت آن تا اوایل مهر مشخص شود.وی حدود سه ماه پیش هنگامی که به تازگی بر صندلی وزارتخانه نشسته بود در پیامی به مخاطبان اینستاگرامی خود نوشته بود: «موضوعی که در مورد گرانی اینترنت مطرح می شود مربوط به اینترنت ثابت است که کشور ما شاخصی بهتر از رتبه 90 در دنیا ندارد. این غیرطبیعی بودن قیمت سبب شده برنامه اصلاح تعرفه ها را مد نظر قرار دهیم.»

بعد از وعده جهرمی در شهریورماه 96، جدولی در اوایل مهرماه منتشر شد که وزیر ارتباطات از مردم خواست تا درباره آن نظر دهند که با مخالفت شدید کاربران رو به رو شده بود. در این جدول، سقف استفاده از اینترنت بین‌المللی به مقدار بسیار ناچیزی بود و بیشتر اینترنت ملی در نظر گرفته شده بود. در پست نهایی وزیر ارتباطات اما خبری از نظرسنجی مردمی نیست و به نظر می‌رسد که این مدل فروش، حالت نهایی بوده و نکته عجیب ماجرا آنجاست که در طرح نهایی، تصمیم‌گیری اصلی یعنی تعیین میزان سقف حجم اینترنت در ماه، به عنوان «موضوعی رقابتی» به خود ISP ها واگذار شده است.

آنطور که به نظر می‌آید وزارتخانه صرفا حد قیمت‌گذاری اینترنت را برای شرکت‌های ارائه کننده خدمات اینترنت مشخص کرده و مشخص‌ کردن باقی موارد را به خود آنها سپرده است. به عنوان مثال یک شرکت می‌تواند سقف ماهانه را 40 گیگابایت اعلام کند و شرکتی دیگر 30 گیگابایت که در این صورت بنا به تعبیر وزیر ارتباطات این بازار و متقاضیان هستند که برنده رقابت را مشخص می‌کنند. تنها نکته‌ای که وزارتخانه به آن تاکید داشته این است که اگر کاربری حد مجاز مصرف را گذراند، ISP مذکور موظف است تا حداقل سرعت اینترنت را به کاربر (که در ایران 128 کیلوبیت برثانیه تعریف شده) ارائه دهد.

مورد ابهامی که در این جدول وجود دارد تعیین حد و اندازه برای اینترنت ملی است که با وجود تبلیغات فراوان پیرامون آن، به طور شفاف به حد استفاده از این نوع اینترنت اشاره نشده و باید دید که آیا تصمیم گیری در مورد آن هم به دوش ISP ها می‌افتد یا خیر؟ جهرمی در پست اینستاگرامی خود فقط بر این نکته تاکید داشته که مصرف منصفانه ترافیک داخلی باید حداقل دو برابر ترافیک بین‌الملل لحاظ شود.

نامحدود بودن اینترنت  دغدغه بسیاری از کاربران دنیاست و محدود به ایران نمی‌شود. حتی در کشورهایی مثل آمریکا این محدودیت‌ها وجود دارد البته با یک تفاوت بزرگ مثل سقف یک ترابایتی کاربران در ماه و نه حد سی الی چهل گیگابایتی شرکت‌های ایرانی. البته در کشورهای همجوار ایران مثل ترکیه این مقدار به رقمی بسیار پایین‌تر یعنی 50 گیگ در ماه می‌رسد. البته حداقل سرعت اینترنت در این کشور به جای 128 کیلوبیت، 512 کیلوبیت است.

واژه اینترنت نامحدود با محدودیت‌هایی که در ارائه آن نسبت به مشترکین اعمال می‌شود، یک تناقض آشکار دارد و به نظر می‌رسد که لا‌اقل در حال حاضر به آن معنای تحت لفظی اجرایی نمی‌شود. بسیاری از شرکت‌های معروف ISP در ایران هم‌اکنون هم مشغول ارائه سرویس‌های نامحدود با حدمجاز مصرف 30 الی 40 گیگابایت در ماه هستند و جدول ارائه شده صرفا قیمت‌گذاری آنها را تعدیل خواهد کرد که برخی نگرانی‌ها مبنی بر کم کردن حد مجاز مصرف اینترنت در قبال کاهش قیمت در بین کامنت‌های کاربران دیده می‌شود.

آخرین شرکتی که در ایران اینترنت نامحدود به معنای تام خود را به کاربران خود ارائه می‌داد، خود شرکت مخابرات بود که نزدیک به دو سال پیش به علت مصرف بیش‌از اندازه کاربران خود مجبور به اعمال سیاست‌های تازه‌ای مثل تعیین حد اندازه مصرف برای کاربران خود شد. این شرکت هنوز هم بیشترین تعداد مشترکین اینترنت ثابت را در کشور دارد که علت آن انحصاری بودن ارائه اینترنت این سازمان در برخی از روستاها و شهرهای کشور است.