تو این قسمت از مجله همگردی سفری داریم به استان زیبا و کویریه کرمان و شهر تاریخی و مهم بم که در دل خودش بزرگترین سازه ی خشتی جهان رو که به ارگ بم شهرت داره جای داده...
درست تو قسمت شمال شرقیه شهر بم، روی صخره ای عظیم، یه قلعه فوق العاده زیبا و عظیم خودنمایی می کنه که به ارگ بم معروفه.
این ارگ از جمله قلعه های نظامی بسیار مهم و تاریخی کشورِ و هر ساله توریست ها و گردشگرهای زیادی رو برای بازدید به سمت خودش می کشونه. تو این ارگ نمونه کاملی از شیوه های معماری ایران به چشم می خوره که به شکل قلعه های پرشکوه برفراز تپه ای به ارتفاع 61 متر مثل تاجی گرون قیمت بر سر بناهای تاریخی ایران، درخشش جاودانه داره.
اما متاسفانه در تاریخ 5 دی 1382 بر اثر زلزلهٔ شدیدی که شهر بم رو تحت تاثیر قرار داد، ارگ بم تقریباً به طور کامل از بین رفت. چند روز پس از رخ دادن زمین‌لرزه، آقای محمد خاتمی اعلام کرد که ارگ بازسازی خواهد شد. ولی امروزه و در حال حاضر ارگ بم بزرگترین ویرانه خشتی جهان به حساب میاد و شناخته شده.
این ارگ عظیم که تو مسیر جاده ابریشم قرار داره که سده 5 پیش از میلاد ساخته شده و تا سال 1850 پس از میلاد مورد استفاده قرار می گرفته.
ارگ بم در واقع، یک دژ بزرگه که در قلبش، ارگ واقع شده. اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ که مرتفع ترین قسمت مجموعه نیز به حساب میاد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم شناخته شده.
ارگ بم با این سابقه طولانی تا حدود 180 سال پیش محل سکونت عده ای از اهالی بم بوده و بعد از ترک و نقل مکان مردم، به دست فراموشی سپرده شده. تو این مدت که بیش از 150 سال به طول انجامیده خرابی های جبران ناپذیری توسط عوامل انسانی و عوامل طبیعی بر پیکره ساختمان ها وارد شده.
مجموعه قلعه که شامل شهر قدیم و قلعه است 20 هکتار (طول ضلع غربی ارگ 520 و عرض آن 430 متر) وسعت داره.
این شهر قدیمی از چهار قسمت تشکیل شده شامل خندق گرداگرد حصـار، برج های دیده بانی، مدخل قدیمی، کوچه ها و خانه ها.
میان این شهر، عمارت یا قلعه حاکم نشین بر روی صخره ای طبیعی بنا شده. این عمارت پنج طبقه است که از خشت خام ساخته شده.
ورودی و محله عام نشین، دروازه دوم و اصطبل، دوازه سوم، سربازخانه و تشکیلات مربوطه، ساختمان مرکزی یا حاکم نشین هم جز بقیه واحدهای این قلعه هستن.
مصالح عمده بناهای ارگ، خشت خام، ملات، گل رس و کاه و به ندرت سنگ لاشه، آجر و تنه درخت خرما هستن. قلعه بم تنها یک ورودی داره که طاق ورودیشون قابل مقایسه با قوس های دوره ساسانیه و دو برج طرفین و هشتیش احتمالا در دوره صفویه به ورودی اضافه شده. آثار دروازه دیگه ای تو ضلع شمالی ارگ در محلی موسوم به "کت کدم" به چشم می خوره که به ظاهر استفاده چندانی نشده و یا بعد از ایجاد حصار مسدود شده. بم از یک راه اصلی از جنوب به طرف حاکم نشین و دو گذر به موازات و چند راسته شرقی و غربی تشکیل شده. 60 متر از راه اصلی بازار سرپوشیده بوده و آثار سنگفرش در قسمتهایی از راسته ها به چشم می خوره.
چون قلعه بم تو مسیر جاده شرق به غرب قرار گرفته، همیشه در طول تاریخ مورد توجه بوده و از اهمیت خاصی برخورداره. آخرین حادثه تاریخی (غیر از زلزله ) که در ذهن مردم از قلعه بم به یادگار مونده، دستگیری لطفعلیخان زند بوسیله محمدعلی خان زابلی حاکم ارگ بم بوده.
قلعه بم تا سال 1254 هـجری قمری مسکونی بوده و تا هشتاد سال قبل، از حاکم نشین به عنوان ژندارمری و مرکز قشون نظامی استفاده شده و به عبارتی زندگی در ارگ از تاریخ ایجاد قلعه تا اواسط دوره قاجار به طور مدوام جریان داشته.
