نگاهی به گردشگری ایران
به گزارش ، فرهیختگان نوشت: مردم سرزمین ایران همیشه در هر صنعتی پیشگامی خود را نشان داده‌اند. در صنعت گردشگری نیز احداث کاروانسراها و مراکز مناسب جهت اقامت مسافران نشان از همین پیشگامی دارد اما سابقه سازمانی این صنعت در ایران به اوایل قرن جاری برمی‌گردد که با شکل‌گیری اولین ارگان رسمی در این حوزه نیز با نام اداره جلب سیاحان خارجی و تبلیغات در سال 1314 زیرنظر وزارت داخله وقت آغاز شد.
در سال 1342 به دلیل سرعت رو به افزایش صنعت گردشگری و روی آوردن گردشگران خارجی برای مسافرت به ایران و توسعه مواصلات و ارتباطات کشور و همچنین برای هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت‌های جهانگردی کشور، «سازمان جلب سیاحان» تاسیس شد و صنعت گردشگری رفته‌رفته جای خود را میان سایر صنایع کشور باز کرد. این سازمان زیرنظر مستقیم نخست‌وزیر بود و دارای شورایی با ترکیب وزارتخانه‌های اقتصاد، کشور، فرهنگ و هنر، سازمان برنامه و بودجه، کانون جهانگردی ایران و سه نفر صاحب‌نظر و مطلع به پیشنهاد سرپرست سازمان و تصویب نخست‌وزیر بود.
مشکلات گردشگری در ایران
از دهه 70 صنعت جهانگردی به‌عنوان یکی از بخش‌های برنامه توسعه‌ای در ذیل سند چشم‌انداز قرار گرفت و جایگاه قابل قبولی در اسناد برنامه‌های اول تا چهارم توسعه پیدا کرد. با این حال هرچند اهمیت دادن به صنعت گردشگری در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور به‌عنوان یک اصل مهم مورد توجه برنامه‌نویسان پس از پایان جنگ تحمیلی قرار گرفت اما این برنامه‌ریزی‌ها نتوانست به رشد و توسعه این صنعت در کشور کمک چندانی کند و رقبای ایران در منطقه توانستند فاصله قابل توجهی را با کشورمان در جذب گردشگر خارجی ایجاد کنند. هرچند در سال‌های اخیر، پس از تواقق هسته‌ای شاهد افزایش قابل توجه گردشگران خارجی بودیم ولی نباید فراموش کرد که گردشگری بدون زیرساخت رونق نمی‌گیرد. سرویس‌های بهداشتی عمومی را می‌توان یکی از این زیرساخت‌ها دانست که در کشور ما در وضعیت نامناسبی قرار دارد. با اینکه در سال‌های اخیر بودجه‌های کلانی جهت احداث سرویس‌های بهداشتی در نقاط مختلف اختصاص یافت ولی از هزار سرویس بهداشتی وعده داده شده کمتر از 10 درصد آن احداث شد و تعداد زیادی از این سرویس‌های بهداشتی احداث شده به دلیل مکان‌یابی نامناسب فاقد امکاناتی نظیر آب و برق هستند.
این در حالی است که کشورهای همسایه نظیر آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس با احداث سرویس‌های بهداشتی کافی و مناسب این مشکل را برطرف کرده‌اند. مشکل دیگر در گردشگری، عدم توازن نهاد متولی گردشگری کشور با نهادهای متولی گردشگری در کشورهای دیگر جهت امضای تفاهمنامه‌هاست. به‌عنوان مثال سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به‌عنوان یک سازمان نمی‌تواند همرده با وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه به‌عنوان یک وزارتخانه قرار بگیرد. همچنین ضعف در ارائه تصویر درست از ایران به‌عنوان کشوری امن در منطقه باعث شده است که هیچ‌گاه ما شاهد توازن در تعداد گردشگران ورودی و خروجی در کشورمان نباشیم. عدم ارائه اطلاعات درست مشکل دیگر گردشگری ایران است؛ همیشه و همه‌جا عنوان شده که سفر به ایران ارزان است، این در حالی است که اگر سفر یک گردشگر از مبدا یک کشور اروپایی را به مصر، ایران و ترکیه مقایسه کنیم، شاهد خواهیم بود که هزینه سفر به ایران دو برابر مصر و ترکیه است. این درحالی است که خدماتی که در تورهای ترکیه و مصر ارائه می‌شود، بسیار بیش از ایران است.
در پایان پیشنهاد می‌شود سازوکاری تعریف شود تا در فصولی مانند بهار و پاییز که شاهد سیل گردشگر خارجی به ایران هستیم، نمایشگاه‌ها و همایش‌های بین‌المللی برگزار نشود تا ظرفیت‌های اقامتی کشور برای جذب هرچه بیشتر گردشگر آماده باشد. در تمام دنیا شاهد هستیم که رویدادهایی نظیر نمایشگاه و همایش‌ها، در فصل زمستان که گردشگر کمتری به کشور می‌آیند و مراکز اقامتی خالی هستند، برگزار می‌شوند.
کارشناس گردشگری
