از آوریل سال 2012، «شبکه‌ی راه‌حل‌های توسعه‌ی پایدار سازمان ملل متحد» (SDSN) گزارش‌های سالانه‌ی خود را در رابطه با احساس شادی و خوشبختی در بین شهروندان جهان منتشر میکند. این گزارش که به سادگی «گزارش احساس شادی در جهان» نامیده می‌شود به‌عنوان معیاری برای سنجش پیشرفت اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته و بیش از پیش بر سیاست‌گذاری‌های عمومی تاثیرگذار است.
هم‌چنین یافته‌های این گزارش مانند هر پژوهش دیگری در رابطه با احساس شادی و خوشبختی می‌تواند برای هر یک از ما در سطح فردی نیز مفید باشد؛ دانستن این‌که به‌طور کلی چه عواملی بر شادی ما تاثیرگذار است می‌تواند برای رسیدن به زندگی شادتر و سالم‌تر به ما کمک کند.
روندکار
این گزارش میزان احساس خوشبختی ذهنی نزدیک به 1000 نفر از مردم را در بیش از 150 کشور در سراسر دنیا اندازه‌گیری میکند. «احساس خوشبختی ذهنی»، ارزیابی شخص از سطح خوشبختی خود است که بر خلاف سنجشی بیرونی، تحت تاثیر ارزیابی شخصی مردم از خوشبختی آن شخص قرار ندارد.
سنجش شادی و خوشبختی افراد با پرسیدن موضوعات زیر ارزیابی می‌شود: «نردبانی را تصور کنید که پله‌هایش از پایین تا بالا به ترتیب از صفر تا ده شماره‌گذاری شده است. بالای نردبان نشان‌دهنده‌ی بهترین زندگی ممکن و پایین نردبان نشان‌دهنده‌ی بدترین شرایط ممکن برای زندگی شماست. شخصا احساس می‌کنید که الان در کجای این نردبان ایستاده‌اید؟»
محققان اطلاعات دیگری را نیز در رابطه با این موضوع جمع‌آوری کرده و بررسی می‌کنند که چگونه 6 عامل مختلف در یک کشور می‌تواند بر میانگین احساس خوشبختی در میان شهروندان آن تاثیرگذار باشد. این عوامل کلیدی سرانه‌ی تولید ناخالص، حمایت اجتماعی، امید به زندگی سالم، آزادی اجتماعی، خیرخواهی و عدم وجود فساد هستند.
یافته‌ها
طی سال‌های انتشار این گزارش‌ها، «گزارش احساس شادی در جهان» اطلاعات ارزش‌مندی را در اختیار ما قرار داده‌است. به‌عنوان مثال، از گزارش اخیر و نیز گزارش‌های پیشین دریافته‌ایم که عوامل اجتماعی به شدت بر شادی و احساس خوشبختی افراد موثر هستند. هم‌چنین می‌دانیم که 5 عامل دیگر نیز تاثیر عمیقی بر شادی مردم در هر یک از این کشورها دارد و کشورهایی با شرایط اقتصادی پایدارتر، شهروندانی شادتر دارند.
شاید یکی از مهم‌ترین نتایج در سال‌های اخیر آن است که سرانه‌ی تولید ناخالص و امید به زندگی سالم، نیمی از سطح شادی را تشکیل می‌دهد، در حالی که 4 عامل باقی‌مانده‌ی دیگر روی هم رفته نیمی از شادی را سبب می‌شوند. به‌طور قابل توجهی، تمامی این 4 عامل وابسته به مشخصه‌های اجتماعی زندگی هستند.
یکی دیگر از جنبه‌های ارزشمند این گزارش، امکان مقایسه‌ی سطح شادی مردم در داخل یک کشور و نیز مقایسه‌ی آن در بین مردمان کشورهای مختلف است. به‌عنوان مثال، شادی در بین مردم برخی کشورها تا 80 درصد متغیر است، یعنی در عین حال که میانگین احساس شادی مردم در برخی کشورها بالاتر و در برخی کشورها پایین‌تر است، میزان شادی در بین مردمان یک کشور نیز متغیر و متفاوت است. این امر، مشخصا در کشورهای ثروتمندتر، اشاره به عواملی دارد که کنترل آن‌ها به‌صورت فردی راحت‌تر است از جمله سلامت روان، سلامت جسم و عوامل ارتباطی.
هم‌چنین مشاهده‌ی این که چطور برخی کشورها سطح احساس شادی خود را ثابت نگه می‌دارند و برخی دیگر از کشورها دچار نوسان در این زمینه هستند، مهم است. به‌عنوان مثال مقایسه‌ی سطح شادی در ایالات متحده امریکا به ما کمک میکند تا تاثیر تغییرات مختلف را مشاهده کرده و نیز اهمیت سایر عواملی که ثابت مانده‌اند را نیز درک کنیم.
این امر به ما کمک خواهد کرد بفهمیم که چه چیز می‌تواند ثبات در شادی پدید آورده و مهم‌ترین چیزی که باید در زندگی به دنبال آن باشیم چیست.
روابط شخصی و احساس شادی
روابط سالم چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیر مستقیم تاثیر زیادی بر سطح شادی افراد دارد. روابط ما واقعا بر تمامی بخش‌های زندگی ما موثر است و این مساله در گزارش امسال و گزارش‌های قبلی به خوبی نشان داده شده‌است.
وضعیت اجتماعی ما بر درآمد، سلامت، امکان حمایت، احساس آزادی، تجربه‌ی خیرخواهی، مقاومت و هر مسیر دیگری که در زندگی انتخاب کنیم، تاثیرگذار است. به‌همین سبب، سرمایه‌کذاری در روابطمان، به هر طریقی که می‌توانیم، ارزشمند خواهد بود.
خوشحال‌ترین ها چه کسانی هستند؟
در خصوص رده بندی کشورها، کشورهایی که شادترین مردمان را دارند به ترتیب نروژ، دانمارک، ایسلند و سوئیس هستند. این کشورها، همان‌هایی هستند که سطح عوامل موثر بر احساس شادی افراد نیز در آن‌ها بسیار بالاست: حمایت، آزادی، خیرخواهی، سلامت، درآمد، صداقت و حاکمیتی که از مردم پشتیبانی میکند.
مقایسه‌ی نتایح امسال با نتایج سال‌های قبل نشان می‌دهد که سطح شادی در این کشورها پایدار بوده و رتبه‌ی آن‌ها از سالی به سال دیگر نوسان تغییر بسیار اندکی دارد، به شکلی که همین کشورها به فاصله‌ی اندکی از هم در ابتدای فهرست قرار دارند. این امر نشان می‌دهد عواملی که موجب ایجاد شادی در این کشورها می‌شوند، عواملی هستند که شادی پایدار را در افراد به‌وجود می‌آورند.
شادی فردی تا حد زیادی تحت تاثیر سلامت روانی، سلامت جسمی و سلامت روابط است. یکی از جنبه‌های اصلی سلامت روابط که بیشتر از بقیه موجب شادی می‌شود، داشتن کسی است که به شما احساس امنیت بدهد.
نتیجه‌ی دیگری که برآمده از پژوهشی دیگر در رابطه با شادی است نشان می‌دهد که تجربه‌ی مثبت، منجر به ایجاد معیارهای دیگری خواهد شد که در رابطه با احساس شادی و خوشبختی افراد خواهد بود، بدان معنا که داشتن تجربیات مثبت بیشتر و زندگی اجتماعی سالم‌تر، افراد را به سمت تجربیاتی سوق می‌دهد که بر احساس خوشبختی ایشان موثر هستند. کسانی که وضعیت ذهنی مثبتی دارند، در مواجهه با چالش‌ها استرس کمتری دارند و از منابعی که برای حل مشکلات در دسترس دارند، آگاه‌تر هستند و این امر موجب ایجاد مقاومت فردی بیشتری برای آن‌ها خواهد شد. بدان معنا که شادترین افراد کسانی هستند که روابط سالمی داشته و تجربیات مثبت بیشتری برای خود ایجاد می‌کنند.
آمریکا: شادی یا ناراحتی؟
ایالات متحده‌ی امریکا کشوری است که طی سال‌های اخیر دچار کاهش سطح شادی شده است. در حقیقت، نه تنها طی 10 سال گذشته در گزارشی که خود ارائه داده است حدود نیم نمره در مقیاس 1 تا 10 افت داشته است، بلکه از رتبه‌ی سوم در بین کشورهای سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی، به رتبه‌ی نوزدهم در گزارش اخیر رسیده است.
از آن‌جا که 4 فاکتور از 6 فاکتور مورد مطالعه کاهش یافته‌است و آن 4 فاکتور نیز ماهیت اجتماعی دارند (احساس حمایت اجتماعی، آزادی فردی، کمک به افراد و دوری از فساد)، این تصور به‌وجود آمده که بر اهمیت تاثیرات اجتماعی بر شادی، تاکید بسیاری شده‌است. در حالی‌که راه‌کارهای متعددی وجود دارد که باید توسط سیاست‌گذاران ایجاد شده و این انگیزه را در فرد فرد ما ایجاد کند تا در روابط خود سرمایه‌گذاری نموده و حمایت‌های اجتماعی بیشتری برای خود و عزیزان‌مان خلق نموده، اجتماعات بهتری ساخته و بر ساختن روابط سالم با دیگران، متمرکز شویم.
عوامل مهم ناراحتی
یافته‌ها نشان می‌دهد که مشکلات روحی می‌توانند بر احساس شادی فردی و خوشبختی افراد تاثیرگذار باشد. به‌عنوان مثال، در جوامع غربی بیماری روانی شناخته شده به نسبت درآمد، اشتغال یا حتی سلامت جسمی، تاثیر بیشتری بر شادی فرد دارد. در حقیقت، سلامت جسمی در تمامی کشورها مهم بوده‌است. اما اهمیت آن در مقایسه با سلامت روانی به‌عنوان یک عامل تعیین کننده در موضوع شادی و خوشبختی، کمتر است. افسردگی و اضطراب، شایع‌ترین انواع بیماری‌های روانی هستند و برطرف کردن آن‌ها در تمامی کشورها بیشترین تاثیر مثبت را به ارمغان خواهد آورد.
این امر، ایده‌ی خوبی است برای آن‌چه که باید برای ایجاد مقاومت شخصی در برابر استرس و چالش‌هایی که با آن‌ها رو‌به‌رو می‌شویم، انجام دهیم. برای تقویت مقاومت، کارهای بسیاری می‌توان انجام داد که از آن‌ها می‌توان به تغییر در سبک زندگی، تغییر چشم انداز و ایجاد شبکه‌های حمایتی اشاره کرد. هم‌چنین اهمیت جلب حمایت از سوی دوستان یا مددکاران حرفه‌ای را برای کسب سلامت روانی (به همان ترتیبی که از جسم خود محافظت می‌کنیم) نشان می‌دهد.
سایر عواملی که بر شادی اثرگذار هستند.
تحصیلات
در تمامی بیشتر کشورها، سطح تحصیلات تاثیر مثبتی بر شادی افراد دارد. با این وجود، تحصیلات به خودی خود عاملی است که شاید از عواملی دیگر هم‌چون درآمد تاثیر کمتری داشته باشد. هم‌چنین، اثر تحصیلات به نظر نسبی است. بدان معنا که افراد با سطح تحصیلات بالاتر، شادتر از کسانی هستند که در همان کشور، سطح تحصیلات پایین‌تری دارند. اما مردم کشورهایی که سطح تحصیلات در آن‌ها بالاتر است، خوشحال‌تر از مردم کشورهایی نیستند که سطح تحصیلات در آن‌ها پایین‌تر است. در نهایت، مهم است بدانید که در کودکان، سلامت عاطفی برای احساس خوشبختی مهم‌تر از سطح تحصیلات است.
درآمد
سطح درآمد افراد نقش مهم‌تری نسبت به تحصیلات بازی میکند، اما باز هم تنها 2 درصد در میزان تغییرات شادی در بین افراد یک کشور موثر است. یعنی درآمد هم مثل تحصیلات، شادی نسبی به همراه دارد. هم‌چنین سلامت عاطفی به نسبت درآمد، تاثیر بیشتری بر شادی افراد دارد. در کودکان، سطح درآمد به نسبت سلامت عاطفی مادر، نقش کمتری در سلامت عاطقی و رفتاری آن‌ها دارد.
داشتن رابطه عاطفی
یکی از مسائلی که در بسیاری از کشورها در ارتباط تنگاتنگ با احساس شادی در افراد است، «داشتن کسی است که به شما احساس امنیت بدهد». داشتن یک یار و همراه در کشورهای غربی تاثیر بیشتری بر شادی افراد دارد. البته در اندونزی، این مساله اهمیت زیادی ندارد و شاید به سبب اهمیت داشتن خانواده ای بزرگ باشد.
نتیجه‌ی مهم
عوامل زیادی در احساس شادی و خوشبختی موثر هستند و بسیاری از مهم‌ترین این عوامل، تحت تاثیر خود ما هستند. به عنوان مثال روابط عاطفی، به شکلی اساسی در زندگی ما تاثیر می‌گذارد و سرمایه گذاری بر روی ایجاد روابط عاطفی سالم، ارزشمند خواهد بود. سلامت عاطفی یکی از بزرگ‌ترین عوامل در ایجاد احساس شادی و خوشبختی است. در نتیجه توانایی کنترل عصبانیت و افسردگی می‌تواند بسیار سودمند باشد.
منبع: Verywell