ساخت «عروس مرده» که بیش از ده سال طول کشید، پیوندی میان تکنیکهای ابداعی انیمیشنسازی قرن 21 با داستانی قدیمی درباره زندگی، مرگ و وفاداری برقرار کرد. شروع فیلمبرداری این فیلم مهیج در یکی از شلوغترین زمانهای کاری تیم برتون Tim Burton بود. بااینحال تمام ستارگان و عروسکهای پیشرفته فیلم باعث شدند موجی از نقدهای مثبت منتقدین و نامزدی اسکار برای آن رقم بخورد. حالا نگاهی به نکتههای جالبتوجه این فیلم که یکی از هیجانانگیزترین فیلمهای چند وقت اخیر بوده میاندازیم.
1. داستان فیلم بر اساس یک افسانه قدیمی یهودی است.
عنوان اصلی این افسانه «انگشت» The Finger است و قدمت آن به قرن 17 میلادی بازمیگردد. داستان «انگشت» در روسیه اتفاق میافتد و روایت تازهداماد جوانی است که هنگام ادای عهدش حلقه ازدواج از دستش سر میخورد و بر انگشت یک جسد مینشیند. ناگهان جسد زنده شده و فریاد میزند: «شوهر من!». مرد جوان که وحشتزده شده نزد یک خاخام میرود و او با گفتن این که مردهها حق هیچ درخواستی از انسانهای زنده ندارند، ازدواج آنها را فسخ میکند. عروس مرده فریاد گوشخراشی زده و هر یک از استخوانهایش به گوشهای میافتند و او برای همیشه از بین میرود. برتون خیلی زود شیفته این داستان میشود و تصمیم به ساخت اقتباس سینمایی آن میگیرد.2. برتون، جانی دپ و چند تن از عوامل دیگر همزمان در پروژه «Charlie and the Chocolate Factory» مشغول به کار بودند.
در اصل فاز تولید هر دو فیلم «عروس مرده» و «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» بهطور همزمان شروع شد. این همزمانی چالش بزرگی برای برتون که میبایست استعداد کارگردانیاش را در هر دو پروژه به کار ببرد، به وجود آورد. خوشبختانه در پروژه «عروس مرده» کارگردانی کار را با مایک جانسون Mike Johnson شریک بود. جانسون میگوید: «من وظیفه داشتم درباره زیرساختهای روزانه با گروه کار کنم و تصاویر را تا جایی که فکر میکردم مورد رضایت برتون خواهد بود ضبط کنم».
مسئله پیچیده دیگر این نکته بود که تعدادی از بازیگران اصلی مثل جانی دپ Johnny Depp، هلنا بونهام کارتر Helena Bonham Carter و کریستوفر لی Christopher Lee که در «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» بازی میکردند برای صداپیشگی در «عروس مرده» نیز انتخابشده بودند.
3. دپ در 15 دقیقه به شخصیتسازی نقشش رسید.
هنگام کار در پروژه «چارلی»، برتون ایده ساخت «عروس مرده» را با جانی دپ مطرح کرد که با استقبال دپ نیز روبرو شد و برتون خاطرنشان کرده بود که چند ماه دیگر ساخت آن را آغاز خواهد کرد؛ اما طبق گفته دپ اتفاق دیگری افتاد: «یک روز که مشغول ضبط «چارلی» بودیم، تیم از من پرسید چطورِ امشب بخشهایی از «عروس مرده» را ضبط کنیم؟». در آن لحظه دپ هیچ ایدهای برای ویژگیهای نقش ویکتور نداشت و در مسیرشان به سمت استودیو ضبط، دپ و برتون حدود 15 دقیقه درباره این نقش بحث کردند و دپ توانست کل ویژگیها و انگیزههای نقش ویکتور را طراحی کند.4. طراحی شخصیتها مبنی بر طرحهای اولیه تیم برتون بود.
در سال 2003، برتون با یک کپی از فیلمنامه «عروس مرده» و تصویرسازی شخصیتهای اصلی که خودش کشیده بود نزد کارلوس خرانخل Carlos Grangel هنرمند اسپانیایی رفت و از او خواست که همه شخصیتها را زیروبالا و کشف کند و بهطور شگفتانگیزی طرحهای نهایی خرانخل با طرحهای اصلی برتون شباهت داشت.
راستی، ممکن است به شباهت بیشازحد شخصیت ویکتور با جانی دپ پی برده باشید، اما جالب است بدانید که برتون قسم خورده که این مسئله اتفاقی پیش آمده است. این کارگردان گفته که طراحی شخصیتها خیلی پیشتر از انتخاب صداپیشگان صورت گرفته بود.
5. هلنا بونهام کارتر برای جواب تایید گرفتن از برتون بیش از دو هفته انتظار کشید.
در میان تمام اعضای اصلی «عروس مرده»، هلنا بونهام کارتر (که آن زمان در رابطهای عاشقانه با تیم برتون به سر میبرد) برای صداپیشگی نقش اصلی پروژه تنها کسی بود که برای گرفتن این نقش تست هنرپیشگی داد. به گفته کارتر، دو هفته طول کشید تا برتون به او اطلاع دهد که برای این نقش انتخابشده، اما جانسون کارگردان دیگر فیلم این مسئله را تکذیب کرد: «فکر میکنم چون او (کارتر) یک بازیگر است، کمی دراماتیک با این قضیه برخورد کرده. شاید کمی تاخیر برای جواب به او پیش آمده باشد، اما آنقدرها که او میگوید بغرنج نبود».6. 30 شخصیت اصلی کار با 300 عروسک ساخته شدند.
این عروسکها را کمپانی عروسکسازی بریتانیایی واقع در منچستر به نام مککینون و ساندرس MacKinnon and Saunders (که آثاری مثل «آقای فکس شگفتانگیز» Fantastic Mr. Fox را نیز در پرونده خود دارند) ساخته است. برای 30 شخصیت اصلی در «عروس مرده»، مجموعه بزرگی متشکل از 300 عروسک ساخته شد که با هزینهای حدود 30 هزار دلار به یکی از گرانترین آثار عروسکی تبدیل شد. این مجموعه حدود 14 عروسک برای شخصیت امیلی و دوجین عروسک شخصیت ویکتور را در خود داشت.
7. سر عروسکها با چرخدندههای بسیار کوچک کنترل میشد.
تا قبل از ساخت این فیلم، حرکات صورت شخصیتها در فیلمهای استاپ موشن معمولا با تعویض سر یا دهان عروسکها شکل میگرفت؛ اما «عروس مرده» به تکنیک جدیدتری روی آورد که پیش از این در تعداد کمی تبلیغات تلویزیونی به کار رفته بود. در این متد سر عروسکها با چرخدندههای بسیار ریزی پر شده بود که برتون این سیستم را مشابه چیزی که در ساعتهای سوئیسی وجود داشت ساخت.8. تور عروس یکی از سختترین اجزا در ساخت انیمیشن بود.
ورود عروس قصه، امیلی، بسیار باشکوه و پرخرج بود. توری که روی صورت امیلی به کار رفته بود، یکی از پیچیدهترین پوششها در کل فیلم بود. اگرچه در بعضی صحنهها این تور را با کامپیوتر و جلوههای ویژه ساختند، عدهای معتقد بودند که باید با تکنیکهای قدیمی و خوب استاپ موشن نیز ارائه شود. پس از حدود چهار ماه تحقیق، آنها موفق به ساخت توری شدند که با سیمهای تقریبا نامرئی میتوانستند حرکات پارچه را به نرمی کنترل کنند.
9. ری هریهاوزن از این فیلم رضایت داشت.
میتوان گفت که ری هریهاوزن Ray Harryhausen پدر استفاده از تکنیک استاپ موشن برای ساخت انیمیشن است که به تعداد بیشماری از شخصیتها و هیولای سینما بین سالهای 1959 تا 1981 جان بخشیده است. آثار او در تمام دنیا دیده شده و الگوی بسیاری از هنرمندان و فیلمسازان، از جمله تیم برتون، بوده است. در یکی از روزهای ساخت «عروس مرده»، این انیمیشنساز معروف به استودیو رفت و مورد استقبال همه عوامل قرار گرفت و کار آنها را پسندید. عوامل فیلم در صحنهای که ویکور قبل از اولین دیدارش با ویکتوریا مشغول نواختن پیانو است، نام هریهاوزن را بالای پیانو حکاکی کردند تا ادای احترامشان به این هنرمند بزرگ را نشان دهند.
دنی الفمن و تیم بتون
10. دنی الفمن نقش بونجانگلز را بازی کرد چون هیچکس مناسب این نقش نبود.
یکی از پرشورترین آهنگهای جاز در «عروس مرده» آهنگی به نام «Remains of the Day» است که بونجانگلز، اسکلت یک چشمی دهنگنده، آن را میخواند. دنی الفمن Danny Elfman هنگام نوشتن این آهنگ، صدایی قوی و گوشخراش را مد نظر داشت که در تستهای صدا از حدود 25 نفر، تیم خلاق کار به صدای دلخواهشان نرسیدند. در آخر، تیم برتون این نقش را به خود الفمن داد که بهخاطر صدای خاص این نقش تا آخر روز گلوی الفمن به خسخس میافتاد.
11. «عروس مرده» اولین استاپموشنی بود که بهصورت دیجیتالی ضبط شد.
دو هفته پیش از آغاز ضبط کار، با پیشنهاد دو نفر از سرپرستهای بخش جلوههای ویژه مبنی بر استفاده از دوربینهای دیجیتال برای ساخت کار، انتخاب تاریخی شکل گرفت. وقتی تیم فیلمسازی متوجه شدند که میتوانند تصاویر روزانه را بلافاصله تماشا کنند، جای هیچ شکی در انتخاب این روش نسبت به روش قدیمی و آنالوگ برای آنها باقی نماند.12. الفمن تک آهنگی برای ویکتور نوشته بود که حذف شد.
در سرزمین مردگان، ویکتور در حسرت رسیدن به ویکتوریا است. شعری که برای این صحنه سروده شده بود «محو شده» Erased نام داشت که البته از خود فیلم هم حذف شد. الفمن گفته به دلیل زمان طولانی فیلم، این شعر از داستان حذف شده است. ظاهرا این مسئله پیش از ضبط کردن صدای دپ برای خواندن این شعر بود که طبق شوخی الفمن شاید تا حد زیادی مایه آرامش دپ نیز شده باشد. در سال 2010، نسخه آزمایشی این آهنگ در نسخه محدود مجموعه سیدی برتون و الفمن ارائه شد.
کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریهها، وبلاگها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.
Post Views:
78