در مجموعه کوه های ایران ، رشته کوه های البرز و زاگرس استوار ترین رشته کوه محسوب میشن .کوه هایی هم مثل کوه تفتان استواری این رشته کوه های بزرگ رو ندارن ، اما با این حال جذابیت های بسیاری را دارا هستند .کوه ها در زمان حال ویژگی های زیادی دارند ،که بشر امروزی به خوبی برای تفریح و سرگرمی و همچنین ورزش ازآنها استفاده می کنند انجام ورزش های زمستانی مانند اسکی تنها یکی از این جذابیت ها است که همه ی ما به خوبی از هیجان و لذت های آن مطلع می باشیم. علاوه بر این، پوشش گیاهی بسیار غنی و متنوع، یخچال های تأمین کننده ی آب آشامیدنی و کشاورزی و اکوسیستم خاص جانوری دلیلی ست که کوه ها را بسیار با ارزش کرده قله تفتان یکی از کوه های بلند و زیبا ایران است که چنین ویژگی هایی را نیز دارا می باشد. در همین ابتدا باید بدانید اولین و تنها آتشفشان فعال در ایران کوه تفتان است.کوه تفتان از نظر جغرافیایی در منطقه جنوب شرقی ایران واقع شده در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و با ارتفاع 4042 متر از سطح دریا در رتبه بلندترین کوههای کشور ایران قرار دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا از این قله ی تماشایی و آتشفشان تفتان بیشتر بدانیم
نام کوه تفتان
یک نکته مهم در مورد این کوه تفتان این است تفتان دارای قله های زیادیست .«چهل تن» نام قله آتشفشانی تفتان می باشد که دارای ارتفاعی 4036 متری می باشد. تقریبا در اکثر اوقات از این قله که واقع در 100 کیلومتری زاهدان است غبارهای آتشفشانی که گوگرد هم در خود جای داده به بیرون می آید. در زبان بلوچی«تَپت» به معنای گرما می باشد. نام این کوه تفتان از تپتان ریشه گرفته که خود جمع کلمه تپت می باشد. طبق باور محلی ها، چهل نفر از افراد مذهبی منطقه در این قله تفتان ناپدید شدند به همین دلیل است که این کوه به چهل تن معروف است . کوه تفتان بالغ بر 12 کیلومتر می باشد. چهل تن یا زیارت،مادر کوه،صبح کوه و نر کوه از جمله قله های تفتان و آتشفشان تفتان به حساب می آیند.
پوشش گیاهی
در ارتفاعات قله تفتان و آتشفشان تفتان 3 دریاچه مشهور به «دریاسر» به چشم میخورد که دو دریاچه واقع در بخش شمالی تفتان است و شیرین و کم عمق می باشد و دریاچه دیگر نسبتا بزرگ و آب آن شور می باشد. همچنین رودخانه های مختلفی از جمله «لادیز» و «گزد» از این کوه آبشان تأمین می شود.از گیاهان قابل رویش در قله تفتان میتوان درختانی همچون بنه، بادام کوهی، گز،سیه چوب، درمنه،ارژن و پوشش گیاهی مانند آویشن، پیاز کوهی، خارگلک، گرمونه، کاسنی، ریواس و پونه نام برد.
جانوران تفتان
پوشش های جانوری منطقه نیز از روباه،شغال و گرگ تشکیل شده است.معمولا بارش وذخیره ی برف درقله تفتان نسبت به کوههایی مثل دنا و دماوند کمتر می باشد که این مورد حاصل ویژگی های جغرافیایی منطقه است.نکته مهم و قابل توجه این است که ، ماده ای که از قله های آتشفشان تفتان بیرون می آید در صورتی که با آب مخلوط شود ماده سمی خطرناکی را تولید می کند به نام اسید سولفوریک می شود که مشهور به تیزآب سلطانی هم است.
آدرس کوه تفتان
استان سیستان و بلوچستان، خاش، نزدیک ترین شهر به تفتان می باشد، بنابراین باید ابتدا از این شهر گذر کنید. اگر از جاده خاش به زاهدان به شمال خاش حرکت کنید ،پس از طی کردن مصافت 20 کیلومتر تابلوی بزرگی کوه تفتان به چشم می خورد و مسیر دسترسی به این کوه را نشان می دهد .در حالت معکوس یعنی از جاده زاهدان به سمت خاش،باید حدود 130 کیلومتر مصافت را طی کنید تا به خروجی روستاهای «تمندان» و «کوشه» برسید.پس از آن باید حدود 28 کیلومتر دیگر را طی کنید تا به تفتان دسترسی پیدا کنید.
فصل سفر به تفتان
مجموعه چهار راه اصلی برای صعود به تفتان وجود دارد ، .مسیر پناهگاه در جبهه غربی، روستای ترشاپ از سمت شرقی، روستای تمین در شمال و دو راهی سنگان و روستای خنجک در سمت شمال شرقی. یکی از بهترین مسیر ها ، مسیر پناهگاه در جبهه غربی می باشد که موه نوردان از این مسیر استفاده می کنند .برای استفاده از این مسیر باید با هیئت کوهنوردی استان سیستان و بلوچستان هماهنگ باشید .در چهار فصل سال می توان به تفتان صعود کرد که البته در فصل زمستان به دلیل وزش بادهای سنگین کار بسیار سختی است. اگر کوهنورد حرفه ای نیستید باز هم می توانید با صعود به تفتان تجربه ای جالب و عالی را برای خود رقم بزنید..