شیرینی گز ؛ مهد صنایع دستی "نصف جهان، اصفهان"

در کنار همۀ گشت و گذار ها و بازدیدهای موجود در طول یک سفر، خرید سوغات اصفهان در مقصد نیز شیرینی خاص خود را دارد که نمی شود از آن چشم پوشی کرد. مخصوصا اگر شیرینی این سوغات به شیرینی گز باشد، به چشم نوازی قلم زنی ها باشد. محال است به نصف جهان رفت و از سوغاتی های بی نظیر و متنوع آن بی بهره ماند. در این فرصت قصد داریم تا شما را با سوغاتی های اصفهان آشنا کنیم. با گشت و گذاری مختصر و بازدید اجمالی از بازار امام و سایر مراکز خرید می توان فهمید که اصفهان از تنوع زیادی در زمینه سوغات برخوردار است. این سوغاتی ها را می توان به دو دسته عمده تقسیم کرد که هر کدام شامل مواردی می شوند کرد در ادامه به تفضیل سوغاتی های اصفهان و شیرینی جات اصفهان خواهیم پرداخت.

صنایع دستی استان اصفهان

از جمله صنایع دستی استان اصفهان می توان به: خاتم کاری، مینا کاری، مینیاتور، پارچه های قلم کاری و قلم زنی، ملیله دوزی، پارچه های زرباف، آثار خوشنویسی، منبت کاری، کاشی کاری، گچ بری و مشبک و گره چینی اشاره کرد و از جمله شیرینی جات اصفهان نیز می توان به محصولاتی مانند: گز، پولکی، شیرین برشتوک، شیرینی برنجی، شیرینی کرکی گریزی مختصر زد. به علاوه در سایر شهرهای این استان هم سوغاتی خودنمایی می کند که از گلاب قمصر کاشان و عسل فریدونشهر نمی توان به سادگی گذر کرد. همین تنوع زیاد آثار هنری و صنایع دستی زیبا و شیرینی های خوشمزه باعث شده است که انتخاب سوغاتی از این میان کار دشواری باشد اما آنچه در این بین از همه بیشتر خودنمایی می کند گز است.

گز

پیشینه شیرینی جات اصفهان به 450 سال پیش یعنی زمان سلطنت صفویان باز می گردد و در ادوار بعد به عنوان هدیه ای گران بها برای پادشاهان ممالک دیگر ارسال می شده است. نام این شیرینی در زمان های دور از درختی به نام انگبین گرفته شده است. علت این نام گذاری این است که شهد این درخت که در دامنۀ کوه های خوانسار و چهار محال بختیاری می رویند. ماده اصلی تولید کننده گز بوده است. این شهد در فصل تابستان به علت گرم شدن هوا از ساقۀ درخت به شکل دانه های ارزن و به رنگ زرد خارج می شود. اما امروزه شیرینی جات اصفهان، محبوب از ترکیب موادی همچون گلاب، سفیده تخم مرغ، خلال بادام، بیدمشک، ترکیب گلوکوز، شکر، مغز پسته و خلال فندق تهیه و تولید می شود. علت حذف شدن شهد انگبین از این محصول، قیمت بالای آن است اما این ماده در تولیدات محدود به ترکیب گز اضافه می شودو به فروش می رسد. از نظر شکل ظاهری و برش می توان گز را به دسته بندی های زیر تقسیم کرد: گز لقمه ای، گز آردی، گز سکه ای، گز برشی، گز با لایۀ شکلاتی، گز انگشت پیچ

پولکی

دومین سوغاتی معروف و محبوب در استان اصفهان پولکی است. مواد مورد نیاز برای تهیه پولکی کنجد، هل و شکر است. این شیرینی از خانواده آب نبات هاست که در گذشته به آب نبات پولکی مشهور بوده است. علت خوانده شدن به نام پولکی این است که این شیرینی ها به صورت یکنواخت و گرد و کوچک همچون سکه های فلزی رنگ برش می خورد و تیهی می شود از همین رو به آن ها پولکی می گویند.

شیرینی برشتوک

از دیگر شیرینی جات اصفهان برشتوک است که به عنوان سوغات اصفهان از آن یاد می شود. مواد اولیه این شیرینی آرد نخودچی و آرد گندم است که با اضافه شدن سفیده تخم مرغ، روغن جامد، خلال پسته و پودر هل و پودر قند این شیرینی را آماده طبخ می کند و از مغز پسته و مغز بادام برای تزیین آن استفاده می شود.این شیرینی در اشکال مستطیلی و لوزی بسته بندی می شود.

شیرینی نان برنجی

شیرینی برنجی نوعی دیگر از سوغات اصفهان و شیرینی جات اصفهان که طعم خوشمزه و لذیذی دارند که از زعفران، تخم مرغ، آرد برنج، گلاب و شکر سابیده شده مواد اولیه آن تهیه می شود.شیرینی جات اصفهان در بسیاری از شهرهای ایران طبخ می شود اما استادان شیرینی پزی استان اصفهان آن را به صورت ماهرانه ای آن را پخت می کنند و یکی از خوشمزه ترین سوغات اصفهان است.

شیرینی کرکی

شیرینی کرکی یکی از معروف ترین و پرطرفدار ترین سوغات اصفهان است که با طعم دلچسب خود به باب میل ذائقه ایرانی است. آرد، آرد جوانه گندم، زعفران، روغن و شکر سابیده شده و هل جزو مواد اولیه ای است که برای پخت شیرینی کرکی مورد نیاز است.

 سوغاتی های اصفهان

حال از تمام این شیرینی جات اصفهان می گذریم و به سایر سوغاتی های اصفهان اشاره می کنیم. این سوغاتی ها بیشتر در زمینه صنایع دستی می باشند که در چشم نواز بودن و بی نظیر بودن هر یک از آن ها یک مقاله ای جدا نیاز است که در این مجال نمی گنجد و ما تنها اشاره مختصری به هر یک از آنان داریم. قلاب دوزی، گل دوزی، سکه دوزی و ملیله دوزی از جمله هنرهای دستی و صنایع دستی استان اصفهان است که توسط بانوان هنرمند اصفهانی تولید و به فروش می رسد. مواد اولیه اینگونه کارهای هنری ابریشم است که با هنرمندی سازندگان و تولیدکنندگان اصفهانی زیبا و چشم نواز می شنود و از زیباترین سوغات اصفهان و پرطرفدارترین سوغاتی های اصفهان است که مخصوصا در بین گردشگران خارجی طرفدارهای زیادی دارد.

قلم زنی

قلم زنی در استان اصفهان از معروفترین صنایع محلی است و اشیاء قلم زنی قدیمی که در اغلب منازل و مغازه های عتیقه فروشی یافت می شود، معرف این هنر محلی اصفهان است. اشیاءِ قلم زنی مانند سینی و گلدان و مجمعه های بزرگ مسی، برنجی، قوطی سیگار، نمکدان، قاب عکس، انواع ظروف و بشقاب به وسیلۀ استادان این فن همه روزه در مغازه های خیابان چهارباغ و اطراف میدان نقش جهان به سیاحان داخلی و خارجی عرضه می گردد.

کاشی سازی

هنر کاشی سازی از دیگر صنایع دستی قابل توجه در استان اصفهان محسوب می شود. قدیمی ترین کاشی های موجود اصفهان، کاشی های فیروز ه رنگی است که کتیبه های تاریخی تارک مناره های دورۀ سلجوقی با آن ها آراسته شده است. در سال های اخیر، کاشی کاری جهت تزئین ساختمان منازل، مغازه ها، میدان ها و مدارس شهر اصفهان به صورت یک سنت محلی درآمده است. در اصفهان علاوه بر کاشی های ساده ی ساختمانی، کاشی های نقش دار مخصوص نمای خارجی بناها و مساجد به صورت هفت رنگ و معرق نیز تولید می شوند و به کار می روند.