شجره طیبه بسیج در طول 38 سال عمر پر برکت خود هرجا که نیاز بود، به امر ولی فقیه زمان قیام کرد و در نوک پیکان نبرد حضور یافت. چه در دوران دفاع مقدس، چه در عرصه سازندگی و چه در مباحث اقتصاد مقاومتی، دفاع از حرم و... هرجا که نیاز به حضور مردم احساس می شد، بسیج به عنوان مردمی ترین نهاد انقلابی، رخ نشان داد و به بسیج اقشار مختلف ملت ایران پرداخت.
امام خمینی(ره) در چهارم آذرماه 1358 فرمان تاریخی تأسیس بسیج مستضعفین را صادر کردند. در این زمان تنها 21 روز از تسخیر لانه جاسوسی امریکا می گذشت و انتظار می رفت شیطان بزرگ اقدام به حمله نظامی کند. اخبار و اظهار نظرهای پس از این واقعه نیاز به تشکیل نیرویی مردمی جهت مقابله با دشمنان فرامنطقه ای را بیش از پیش گوشزد می کرد.
بسیج شجره طیبه
هر چند برخی فکر تشکیل بسیج را به قبل از ماجرای تسخیر سفارت امریکا نسبت می دهند، اما به هر حال اشغال لانه جاسوسی و مسائل متعاقب آن تولد شجره طیبه انقلاب اسلامی را تسریع بخشید.
از همین جاست که حضرت امام خمینی(ره) در پیامشان در خصوص تشکیل بسیج می فرمایند:«شما غافلید که الان با امریکا که مجهز به همه جهاز های درجه اول دنیاست یعنی یک قوه ای است که در دنیا مقابل ندارد روبه رو هستید، اما ما مجهزیم به یک قدرت بالاتر از او و آن توجه به خدا و به اسلام است ولی نباید فراموش کنیم ما مواجهیم با چنین قدرت بزرگ که علاوه بر قدرت تسلیحاتی، قدرت های بزرگ شیطانی هم دارد که الان در همه دنیا فعالیت و تبلیغات می کند و وادار می کند ممالک دیگر را که آنقدر که بتوانند تجهیز کنند. از این جهت من آن چیزی را که به صلاح ملت و به صلاح اسلام است و به صلاح شماست باید عرض کنم و آن اینکه تشنج صحیح نیست. قوای شما باید الان همه مجتمع در یک راه باشد... یک مملکتی بعد از چندسالی که 20 میلیون جوان دارد، 20میلیون تفنگدار داشته باشد و 20 میلیون ارتش داشته باشد و چنین مملکتی آسیب پذیر نیست.»
صدها هزار بسیجی در جبهه های جنگ
جنگ تحمیلی اولین آوردگاهی بود که محکی بر توانایی های بسیج زد. بعد از شروع یک جنگ غافلگیرکننده و نابرابر، در حالی که ارتش به دلیل تسویه سران طاغوتی اش هنوز انسجام لازم را پیدا نکرده بود و سازمان رزم سپاه نیز در حد و اندازه های گردان بود، بسیج با ورود به جبهه ها توانست خلأ کمبود نیرو را پر و کفه ترازو را به نفع ایران اسلامی سنگین تر کند. در دی ماه 1359 که اداره و ساماندهی بسیج در اختیار سپاه قرار گرفت، این نهاد توانست با بهره گیری از اعزام داوطلبانه بسیجیان، به سرعت سازمان رزم خود را تقویت کند و گسترش دهد. در طول جنگ تحمیلی بیش از 800 هزار نفر به صورت بسیجی وارد میادین جنگ شدند که سپاه با این حجم از نیرو توانست گردان های خود را تبدیل به تیپ و تیپ های خود را تبدیل به لشکر کند. اگر در اوایل جنگ عملیات کوچک با حداکثر چند صد نفر صورت می گرفتند، سرازیر شدن امواج بسیج مردمی به جبهه های جنگ این قابلیت را به فرماندهان داد تا عملیات بزرگ سالانه را با 150 گردان تمام عیار طرح ریزی کنند. کما اینکه در عملیات کربلای4 با تجهیز سپاهیان محمدرسول الله(ص) که عمدتاً از نیروی های داوطلب بسیج بودند، 250 گردان رزمی آماده عملیات شدند. بدون شک هشت سال ایستادگی در برابر ارتش بعث که از سوی ابرقدرت ها تجهیز می شد، جز با شجاعت و نیروی ایمان مردم ایران در قالب بسیج مستضعفین میسر نبود.
بسیج پیشرو در اقتصاد مقاومتی
بسیج از بدو تشکیل خود درصدد رفع محرومیت در مناطق محروم بود و اصلاً نطفه تشکیل جهادسازندگی از نیروهای داوطلبی صورت گرفت که بسیجی وار وارد عرصه سازندگی شده بودند، اما بعد از ادغام جهادسازندگی در وزارت کشاورزی و تولد بسیج سازندگی با فرمان تاریخی مقام معظم رهبری، خدمات بسیج در جبهه سازندگی رشد چشمگیری یافت، به طوری که هم اکنون حدود 10 هزار گروه جهادی در اقصی نقاط کشورمان مشغول خدمت هستند. بسیاری از گروه های جهادی ماهیتی بومی دارند و از بسیجیان ساکن در مناطق محروم یا شهرهای پیرامونی خود بهره می برند. همچنین بسیج در موضوع اقتصاد مقاومتی از اولین نهادهایی بود که قدم در عرصه گذاشت و به منویات مقام معظم رهبری جامه عمل پوشاند. حمایت گسترده از تولیدکنندگان کوچک و کم بضاعت، گسترش صنایع بومی و خانگی، ایجاد کارگروه های مشورتی و حمایتی از تولیدکنندگان، تلاش در جهت تأمین امنیت غذایی و... همگی از اقدامات بسیج در عرصه اقتصاد مقاومتی هستند. همچنین در عرصه اشتغال زایی از سال 1392 سازمان بسیج سازندگی فعالیت های خود را آغاز کرد تا به مطالبات رهبری در این خصوص جامه عمل بپوشاند. در همین راستا تنها از سال 1392 تا سال 1395 حدود 134 هزار و 277 کارگاه توسط بسیج سازندگی ایجاد شده است. در سال های بعد نیز این روند با قدرت ادامه یافت و موجب اشتغال صدها جوان ایرانی در اقصی نقاط کشور شد.
بسیج و بلایای طبیعی
پس از وقوع بلایای طبیعی بسیجیان یکی از اولین نفراتی بوده اند که به مناطق آسیب دیده رفته اند و به یاری آسیب دیدگان شتافته اند. بسیجیان در مواقع بحرانی و سخت همواره پیشقدم بوده اند و با روحیه ای جهادی و با سرعتی بالا کارها را انجام داده اند. در جریان زلزله اخیر که در استان کرمانشاه اتفاق افتاد، در همان چند روز اول بیش از 250 گروه جهادی در حوزه تخصصی پزشکی، عمران و... به مناطق زلزله زده اعزام شدند. بسیجیان در چند روز اول بیش از 650 کامیون، تریلر و کامیونت امکانات مورد نیاز از سراسر کشور را جمع کردند و به منطقه رفتند. همچنین بسیج سازندگی کرمانشاه اولین نهادی بود که درگیر موضوع زلزله شد و بسیجیان در یک حضور گسترده برای کمک رسانی و خارج کردن مجروحان و اجساد از زیر آوار وارد عمل شدند. بنیاد تعاون بسیج نیز در همان اولین روزها 100 هزار بطری آب، 50 هزارعدد کنسرو، 100 هزار قرص نان، 200 هزار تخته پتو و 10 هزار متر مربع موکت به این مناطق ارسال کرد.
باید گفت بسیج تجربه بسیار خوبی در زلزله ارسباران در آذربایجان شرقی کسب و در آنجا هزار و700خانه و 7هزار واحد دام و طیور را ظرف دو ماه بازسازی کرد و این تجربه ها را برای بازسازی مناطق زلزله زده غرب کشور نیز منتقل می کند. پس از وقوع حوادث دیگری مثل سیل نیز بسیج حضور تاثیرگذار و پررنگی برای حل مشکلات داشته است. وقوع سیل در استان های آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل در ابتدای امسال یا سیل سال گذشته در مناطق جنوبی و غربی بسیجیان به سرعت وارد عمل شدند تا کشور بر بحران پیش آمده غلبه کند. در این زمان تیم های بهداشتی بسیج جامعه پزشکی برای جلوگیری از انتقال بیماری های عفونی و ارائه خدمات آموزشی به مردم وارد عمل شدند تا مردم آسیب دیده هنگام وقوع سیلاب با بحران بهداشتی مواجه نشوند. سازمان بسیج در حوادث و بلایای طبیعی که تاکنون رخ داده عملکرد مثبتی را در امداد رسانی به آسیب دیدگان داشته است.
بسیج، فعال مایشاء در عرصه فرهنگی
سازمان بسیج مستضعفین با برخورداری از پشتوانه مردمی گسترده فرصت مناسبی برای انجام فعالیت های فرهنگی دارد. هر چند از آغاز پیروزی انقلاب و دفاع مقدس بسیجیان کارهای فرهنگی را متناسب با شرایط روز انجام می دادند ولی با پایان یافتن جنگ و نفوذ دشمن در قالب شبیخون فرهنگی، بسیج با حمایتی همه جانبه از هنرمندان بر شدت فعالیت هایش افزود. ساخت فیلم سینمایی و سریال، نماهنگ، تئاتر و کتاب حوزه های پرمخاطبی هستند که بسیج با تربیت هنرمندان متعهد، آثار ارزشی و در خور توجهی تولید کرده است. مهم ترین وجه این فعالیت ها به نگارش کتاب هایی در حوزه دفاع مقدس برمی گردد. ادبیات دفاع مقدس در یک دهه اخیر با انتشار کتب خاطره نگاری موج جدیدی در ادبیات دفاع مقدس ایجاد کرده است. نویسندگان بسیجی با مجموعه کتاب هایی همچون «اینک شوکران»، «نیمه پنهان ماه»، «یادگاران»، «مادران»، «مدافعان حرم» و کتاب هایی مثل «محمد؛ مسیح کردستان»، «بچه ها دیرتون نشه» و صدها عنوان دیگر مخاطبان زیادی را جذب این حوزه کرده اند. سریال هال «بال های خیس» و «بیدار باش» نمونه ای از آثار تلویزیونی پرمخاطب هستند که با حمایت سازمان بسیج ساخته شده اند. در زمینه تولید آثار نمایشی و صحنه ای نیز سازمان بسیج با حمایت از نمایشنامه نویسان و کارگردانان تئاترهایی با موضوع زندگی شهدای دفاع مقدس یا با مضمون جنگ و مقاومت اجرا کرده است. با استفاده از هنر می توان نسل های جدید را با مضامین دینی و انقلابی آشنا کرد و بسیج در طول این سال ها در زمینه تولید آثار هنری و فرهنگی مختلف از ظرفیت بالای هنرمندان بسیجی بیشترین بهره را برده است.
هزاران بسیجی در مسیر بهداشت عمومی
یکی از برکاتی که در نفس نهادی چون بسیج وجود دارد، ساماندهی و مهیا سازی جمعی و گروهی مردم و جوانان برای رفع مشکلات گوناگون است. بسیج از بدو پیروزی انقلاب در اموری که انجامش هزینه های بسیاری برای دولت ها در پی دارد ورود کرده و خالصانه خدماتی را به انجام رسانده که شاید جزء وظایف ذاتی این نهاد نبوده است. در بحث انتخابات، دوره های متوالی است که بسیجیان با کمترین توقع پای صندوق های رأی جمع می شوند و در کنار نمایندگان رسمی دولت و شورای نگهبان، به اخذ و حراست از آرای مردمی می پردازند. یا دیگر امور اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی، هرجا که نیاز بود، بسیج سینه ستبر کرده و قدم در عرصه میدان گذاشته است. در اوایل دهه 70 بود که طرح عظیم ریشه کنی فلج اطفال با حضور صدها هزار نفری بسیجیان طی مدت کمی به انجام رسید. این طرح با مشارکت 600 هزار بسیجی انجام پذیرفت. نیروهای اجرایی از بسیج یا وزارت بهداشت به تک تک منازل مردم مراجعه می کردند و به هر کودک زیر پنج سال، واکسن فلج اطفال می خوراندند. به این ترتیب، بیش از 9 میلیون کودک در ظرف کمتر از 12 ساعت در دورترین نقاط کشور واکسن فلج اطفال را دریافت کردند. طی آن برنامه 12ساعته مقدمه ریشه کنی فلج اطفال فراهم شد تا اینکه تدریجاً به طور کلی این بیماری در کشور ما ریشه کن شد.