کندوان ؛ تنها روستای صخره ای ایران

حتما در مورد روستایی در دل صخره ها و خانه های سنگیه همانند کندوی عسل که چشمان را محسور می کند شنیده اید؟ روستای کندوان واقع در استان آذربایجان شرقی و 60 کیلومتری جنوب غرب تبریز، یکی از سه روستای صخره ای جهان محسوب می شود. این روستا یکی از جاذبه های گردشگری آذربایجان شرقی است و در اصل از روستای دهستان سهند به شمار می رود. بزرگ ترین جاذبه شناخته شده این روستا به وجود آمدن این روستا توسط فعالیت های کوه های اتشفشانی منطقه از جمله کوه سهند است؛ آن هم در یکی از بهترین و خوش آب و هوا ترین بخش های استان آذربایجان شرقی. پرتاب شدن مواد مذاب و گدازه های آتشفشانی و انباشته شدن آنها طی سالها، سپس شکل گرفتنشان بر اثر باد وباران و دیگر عوامل طبیعی شبیه کندوی عسل و کرانه هایی که در جای جای روستا مشاهده می شوند. گفته می شود که حمله مغول ها باعث هجوم مردم و سکونتشان در میان صخره ها شده است.

معماری روستا

این روستا بدلیل بافت ومعماری خاص صخره ای خود مورد توجه است و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. روش معماری بومی خاصی که در آن از هیچ گونه مواری مثل گچ، ماسه، آجر و ... استفاده نشده و تنها چیزی که به چشم می خورد حکاکی روی صخره هاست. این شیوه معماری و جاری بودن زندگی در این دنیا نوعی استثنا در این دنیاست؛ زیرا در دو روستای صخره ای در ترکیه و آمریکا کسی سکونت ندارد و در خانه های کندویی این روستا بر خلاف ظاهر نااشناش، از بخش های معمولی مانند: آشپرخانه، اتاق، اتاق نشیمن و.. هستند و از آب و گاز به صورت لوله کشی و سیم کشی برخوردارند. این خانه ها اکثرا به سیستم های گرمایشی و سرمایشی مجهز نیستند زیرا به دلیل قطر 2 متری آنها به صورت طبیعی در زمستان گرم و تابستان خنک خواهد بود. اما حقیقت جو باستانی و چشم گیر روستای کندوان، وجود 117 خانوار درون خانه های کندویی شکل است که زندگی خود را از راه دامپروری و کشاورزی و همچنین صنعت صنایع دستی می گذارنند. همچنان که خانه هایشان را مانند کندوی عسل توصیف کردیم؛ عسل یکی از مهم ترین و بهترین محصولات این روستاست. گردو، بادام،گیاهان دارویی و.. از محصولات غذایی این روستا و از صنایع دستی آن می توان گلیم و جاجیم را نام برد. ارتفاع این خانه های زیبای کندویی شکل تا حدود40 متر میرسید که از پایین تا بالا ضخامت دیواره هم کمتر میشود.و به همین دلیل طبقه های پایین به دلیل مشکل نورگیر اکثرا به عنوان اسطبل و نظیرش کارایی دارد و طبقه های بالاتر به عنوان مکان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد .به علاوه، کران ها بدلیل ساختار صخره ایشان از داخل ارتباطی بهم ندارند، به همین جهت، برای امکان دسترسی به طبقه های بالایی و ول کردنشان به یکدیگر، پله های از جنس خود صخره ها تراشیده می شود و به زیبایی تمام روستا اضافه می کنند.
در طبقه های بالایی بدلیل ضخامت کمتر دیواره ها ایجاد پنجره و نورگیر راحت تر بوده و اکثر انها از جنس چوب و به صورت شطرنجی و در محیطی مربعی و مستطیل هستند. همچنین روستای کندوان دارای امکانات و بخش هایی همچون مسجد، مدرسه و.. است. جالب است بدانید کران مسجد یکی از بزرگترین کران های داخل روستا را به خود اختصاص داده است. در کنار معبر ها و با توجه به شیب زمین آبریز ها و نشیمن ها و انباره هایشان قرار دارند و چند خانواده به صورت مشترک از یک آبریز استفاده می کنند.

پیشینه باستانی و تاریخی

برخی باستان شناسان قدمت این روستا را به پیش از اسلام نسبت می دهند و برخی دیگر معتقدند که به علت حمله مغول ها، مردمی که در ابتدا در روستایی به نام حیله ور و در نزدیکی غرب کندوان زندگی می کردند، در قرن هفتم هجری برای نجات جان خود به این روستا مهاجرت کردند و برای تامین پناهگاهی برای خود به حفر درون این کران ها مشغول شدند.

آب وهوا

کندوان به دلیل آب و هوای بسیار خوش و مناسب و دارا بودن مراتع سرسبز وهمچنان منطقه ییلاقی اش، عشایر زیادی به آن مهاجرت می کنند.

کندوان در جهان

در حال حاضر تنها سه روستای صخره ای همانند کندوان در جهان وجود دارد؛ کاپادوکیه در ترکیه، داکوتا در آمریکا و کندوان در ایران که همانطور که ذکر شد تنها در روستای ایران زندگی جریان دارد و دو روستای ذکر شده قبل خالی از سکنه هستند. اثر تاریی دره گورمه در ترکیه نیز با وسعت 15 تا 20 برابر روستای کندوان، از جهات بسیاری شبیه این روستا است.

سوغات

همانطور که ذکر شد، عسل مهم ترین سوغات این روستا می باشد و این در حالی است که اولین چیزی که با دیدن روستا و کران ها در ذهن شما نقش میبندد ندوی عسل است! پس از آن خشکباری همانند زرد آلو، آلبالو... موادی هستند که به دلیل آب و هوای این بخش آذربایجان می توان در فصول مختلف من جمله تابستان از میوه های این درختان نهایت لذت را برد. از دیگر جاذبه های کندوان چشمه های آب معدنی موجود در تمام روستاست که به علت وجود سختی و سنگینی بسیار کم در آن برای درمان بیماری های کلیوی بسیار مناسب است. در آخر نیز صنایع دستی و بافتنی های نایاب این روستاست که در جای جای روستا دسترنج زنان ندوانی را به نمایش می گذارند.

امکانات رفاهی و جاذبه ها

با توجه به موقعیت کندوان به عنوان یکی از سه روستای صخره ای جهان، هتل صخره ای لاله برای راحتی و رفاه گردشگرانی که تعداد آنها سالانه بالغ بر 300 هزار نفر است تاسیس شده است. روستای کندوان توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است و از این رو یکی از اهداف گردشگری استان آذربایجان قرار گرفته.