باغ فین و حمام فین کاشان٬ یکی از آثار تاریخی ارزشمند کاشان می باشد که در 6 کیلومتری جنوب شهر کاشان در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم واقع شده است. باغ فین و حمام فین از مجموعه جاهای دیدنی کاشان ، مجموعه بناهایی هستند که در تاریخ 15 آذر 1314 با شمارهٔ ثبت 238 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند. ثبت جهانی این اثر از سال 2007 میلادی آغاز شد و چندین سال به طول انجامید و سرانجام در زمستان 1389، مرحله اول ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به انجام رسید. وسعت باغ بالغ بر 23 هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که توسط دیوار، بارو و برج های استوانه شکل محصور شده است. باغ فین با آب قابل توجهی نسبت به سایر باغ های ایرانی مشابه مشروب می شود. در جنوب باغ چشمه آبی به نام چشمه سلیمانیه، با حدود دوازده سنگ آب وجود دارد. آب این چشمه صاف است به دلیل وجود برخی املاح در آن٬ قابل آشامیدن نیست. چشمه فین ٬ آبی بسیار صاف و زلال دارد که کیفیت ثابت و بی همتای آن٬ این چشمه را زبانزد همگان کرده است. در ادامه حمام فین کاشان را در مجموعه جاهای دیدنی کاشان بیشتر برای شما توضیح خواهیم داد.
تاریخچه باغ و حمام فین کاشان
کارشناسان معتقدند که سابقه و قدمت این باغ از جاهای دیدنی کاشان به دوره صفویه بازمی گردد . . در حالی که برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت آل بویه نسبت می دهند. بر طبق این اسناد، زلزله مهیب سال 1573 میلادی باعث تخریب کلی باغ شد. بقایای باغی در چند صد متری باغ فین (باغ نو) موجود است که به باغ کهنه معروف است. باغ کهنه در دوره ایلخانان مغول بیشترین گسترش را داشته است . اما بر طبق اکثر شواهد٬ ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه عباس اول باز می گردد و طبق اسناد میراث فرهنگی ایران طراح باغ٬ غیاث الدین جمشید کاشانی بوده است. در حالی که منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی می کنند. ساخت و توسعه عمرانی باغ در دوره شاه صفی و شاه عباس دوم نیز ادامه یافت و به اوج رسید. بناهای سردر ورودی، کوشک صفوی و یکی از حمام ها در این دوره احداث شدند. همچنین شاه سلیمان صفوی یک صفه در اطراف چشمه فین بنا نمود که باعث شد نام چشمه فین به چشمه سلیمانیه تغییر پیدا کند. از اواخر دوره صفویه تا دوره زندیه و همزمان با حمله افغان و لشکرکشی های نادر شاه، توجهی به باغ نشده است. بعد ها و در دوره کریمخان زند و در اثر وقوع چند زلزله متوالی و خساراتی که باغ پارد شد، باغ و ابنیه موجود در آن مورد مرمت قرار گرفت و بنای خلوت کریمخانی به این مجموعه اضافه شد. امروزه شهرت باغ فین٬ به سبب این است که این باغ٬ محل به قتل رسیدن امیر کبیر٬ صدر اعظم ناصر الدین شاه٬ در سال 1852 میلادی و توسط خود شاه بوده است.
در قسمت جنوبی باغ فین دو حمام قرار دارد که به حمام کوچک و بزرگ معروف اند. حمام کوچک از آثار تاریخی دوره صفویه بوده و همزمان با بنای اولیه باغ فین ساخته شده است. حمام کوچک و سر در عمارت٬ از آثار شاخص معماری دوره صفوی هستند. این حمام٬ محل قتل میرزا تقی خان امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار در 20 دی 1230 هجری خورشیدی بوده است. حمام بزرگ نیز در دوران قاجاریه و توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. حمام بزرگ٬ مخصوص امرا و حمام کوچک به استفاده خدمه اختصاص داشته است. هر یک از حمام ها شامل ورودی، گرمخانه، آبنما، خزینه، محل نظافت و سربینه (رختکن) می باشند. دیوار حمام ها توسط مخلوطی از ماسه، آهک یا ساروج٬ در برابر رطوبت عایق بندی شده است. همچنین کانال هایی به منظور تعویض آب خزینه ها و حوضچه ها در کف حمام ها وجود دارد. حمام بزرگ٬ دارای دالان ها و راهروهای زیادی است و معماری آن٬ گویای اوج هنر معماران قاجاری می باشد.
دسترسی
دسترسی یه باغ فین کاشان از خیابان امیرکبیر امکان پذیر است. همچنین وسایل نقلیه عمومی از جمله مینی بوس و تاکسی از مرکز شهر کاشان شما را به این مجموعه تاریخی خواهند رساند.
