پس از نوشتن از اهمیت گیاهان آپارتمانی، نوبت این بود که وارد مسائل فنی‌تر شویم و راهکارهایی ملموس برای ساده‌تر‌شدن فرایند نگهداری از این گیاهان ارائه کنیم. پیش‌از‌این در نوشتاری جداگانه، نوشتیم که رویت چه نشانه‌هایی خبر از فرارسیدن زمان تعویض گلدان گیاه دارد. همچنین، از زمان مناسب برای انجام این کار نوشتیم. در این بخش، از مراحل تعویض گلدان گیاه می‌نویسیم.
مراحل تعویض گلدان گیاه
قبل از آنکه مراحل تعویض گلدان گیاه را آغاز کنید، بهتر است یک زیرانداز مناسب یا تکه روزنامه‌هایی برای انجام این کار تدارک ببینید. لحظه‌ای غفلت کافی‌ست که ذرات خاک به گوشه‌و‌کنار پرتاب شوند و حلاوت تعویض گلدان را به کامتان تلخ کنند. تجهیزات لازم مثل بیلچه و خاک و کود کافی نیز کناردستتان باشد تا در میانه کار همه وسایل مدنظر را در اختیار داشته باشید.
لازم است که مجدداً اشاره کنیم که گلدان جدید باید یک سایز از گلدان قدیم بزرگ‌تر باشد. الزامی نیست که هر دو گلدان هم‌شکل باشند (گرچه چنین باشد بهتر است)، ولی نباید در گلدان جدید قسمت‌هایی از ریشه گیاه تحت فشار قرار بگیرند. اگر گلدان دارای چنین شرایطی‌ست، پس می‌توانید با خیال راحت وارد مرحله بعدی بشوید.
اگر گلدانی که تهیه کرده‌اید، گلدانی مستعمل و قدیمی‌ست، بهتر است آن را حسابی تمیز کنید. بسیاری از بیماری‌های گلدان، در بقایای خاک و بر جداره درونی گلدان می‌چسبند و به گلدان جدید منتقل می‌شوند. اگر گلدانی نو تدارک دیده‌اید آن را پاکیزه کنید.
در مرحله بعدی، سوراخ‌های کف گلدان را مهیا کنید. فراموش نکنید که این سوراخ‌ها نباید بسیار ریز باشند و نه بسیار درشت. همچنین بسته به نوع گیاهی که کاشت می‌شود، ریز یا درشت بودن سوراخ‌ها تغییر می‌کند. گیاهانی با نیاز آبی فراوان (در صورت داشتن ریشه‌هایی مقاوم به پوسیدگی)، می‌توانند سوراخ‌هایی کوچک‌تر داشته باشند تا آب بیشتری در گلدان نگاه دارند.
پس از سوراخ‌کردن گلدان، تکه‌هایی از سنگ یا سفال را بر بالای این سوراخ در درون گلدان قرار دهید؛ به‌طوری‌که از فاصله فضای بین این قطعات و انتهای گلدان، شانس عبور آب وجود داشته باشد. این سوراخ‌ها امکان عبور آب را فراهم می‌کنند و از ریزش خاک به زیر‌گلدانی جلوگیری می‌کنند. روی این قسمت‌ها، ترکیب خاک و کودی که مهیا کرده‌اید را قرار دهید (درمورد نسبت خاک و کود بعد‌ها خواهیم نوشت).
حال به گیاهی بازگردید که قصد عوض‌کردن گلدانش را دارید. به این گیاه آب بدهید و اطمینان حاصل کنید که آب از سوراخ انتهایی‌اش خارج می‌شود. این امر از آن روست که با نفوذ آب به حد فاصل خاک و جداره درونی گلدان، امکان راحت‌تر جدا‌شدن خاک و ریشه‌های گیاه فراهم شود.
سپس، گلدان را به‌آهستگی برعکس کنید و تکانش دهید تا گل با و خاک‌های اطرافش از گلدان پیشین جدا شود. بسیار مراقب ریشه‌ها باشید. آسیب‌دیدن ریشه‌ها همان و از‌نفس‌افتادن گیاه هم همان! صبور باشید و این کار را با حوصله و سروقت انجام دهید. بهتر است قسمت‌هایی از ریشه را که پوسیده است از سایر قسمت‌ها جدا کنید.
پس از اینکه توانستید گیاه و خاک و ریشه‌ای را به‌صورت یک‌تکه از گلدان پیشین خارج کنید، آن را درست در میانه گلدان جدید و روی لایه‌های نازکی از خاک (که در مراحل پیشین مهیا کردید) قرار دهید. در راست و درست استوار شدن گیاه دقیق شوید و مراقب باشید که گیاه از محور قائم کج نشود (مگر آنکه طرحی زیبا‌یی‌شناسانه مدنظر دارد)؛ کج‌شدن گیاه در این مرحله، مخصوصاً در گیاهان ساقه‌چوبی، بدفرم‌شدن آن‌ها را به دنبال دارد.
حال اطراف گیاه را از مخلوط خاک و کودی که آماده کرده‌اید – و برای گیاه‌های مختلف متفاوت است – پر کنید. مخلوطی را که اضافه می‌کنید چند بار فشرده کنید تا مخلوط جدید با خاک خود گیاه هم‌سطح شود. بهتر است سطح مخلوط جدید بالاتر باشد تا اینکه در سطحی پایین‌تر قرار بگیرد.
در مرحله آخر نیز گلدان را با آب (ترجیحاً آب کتری خنک‌شده) آبیاری کنید تا حسابی سیراب شود. آبیاری تا حدی باشد که آب از سوراخ‌های انتهایی گلدان سرازیر شود.
با طی این مراحل تعویض گلدان گیاه احتمال بی‌حال‌شدن گیاهتان کم است. در هر صورت چه گیاه نشانه‌ای از ضعف نشان بدهد یا ندهد، بهتر است که به مدت یک‌هفته روی برگ‌هایش آب اسپری شود تا گیاه طراوت خود را از نو به دست آورد.
آنچه پس از این مراحل برای خود و گیاهتان به ارمغان می‌آورید، خانه‌ای نو است تا امکان رشدی تازه و مرحله‌ای جدید در زیبا‌تر‌شدن آن را به دنبال دارد.
