درمان و تشخیص مالاریا ؛ بیماری شایع در کشورهای جنوب شرق آسیا

یکی از رایج ترین سوال هایی که افراد در اولین سفرشان به جنوب شرقی آسیا می پرسند، این است که: " آیا باید از داروهای ضدمالاریا استفاده کنم؟". این سوالی ساده، با پاسخی پیچیده است، بهترین جوابی که می توان داد: "بستگی دارد". در این مطلب ده نکته عنوان شده است، که ما امیدواریم در گرفتن تصمیمی آگاهانه تر برای سفر به جنوب شرقی آسیا به شما کمک کند. پس باهمگردی همراه باشید تا با سفر به کشورهای جنوب شرقی آسیا اگر با حشره مالاریا روبه رو شدید راههای درمان مالاریا و تشخیص مالاریا را بدانید.

1) با یک پزشک متخصص سفر مشورت کنید.

حشره مالاریا و مالاریا بیماری بسیار خطرناکی است که سالانه بیش از یک میلیون نفر را می کشد، و بهترین جا برای کسب اطلاعات اولیه، نزدیک پزشک متخصص سفر است. پزشک محلی یا پزشک خانوادگی شما ممکن است تخصص و تجربه کافی برای اتشخیص مالاریا و درمان مالاریا را نداشته باشد. "مراکز پزشکی مسافران" موسسات در حال پیشرفتی هستند که می توانند به شما کمک کنند.
اگر با دکتر خود صحبت کردید، بعد از اشاره به آسیا خواهید دید که به سمت کتاب پزشکی خود می پرد، بدون اینکه حتی بپرسد به کجای آسیا می خواهید بروید، بنابراین حتماً باید تصمیم آگاهانه تری بگیرید.
در مورد تصیم آگاهانه صحبت کردیم، ما با یک متخصص داروساز اهل کشورهای استوایی که از سال ها قبل می شناسیمش حرف زدیم، و این نظرات او درباره تشخیص مالاریا و درمان مالاریا بود.
"به طورکلی پزشکان متخصص سفر تلاش می کنند تا برای هر بیمار و متناسب با سفرش مشاوره ارائه کنند، بدون اینکه نسخه ای کلی با مدل ارزیابی ریسک پذیر، برای همه تجویز کنند. اساساً، عواملی که باید با فرد مراجعه کننده، در مورد حشره مالاریا، مورد بحث قرار گیرند، عبارتند از:
کشور مقصد و میزان ریسک کلی که شامل پیشنهادهای "رسمی" برخی از نهادها مانند WHO می شوند.
مناطقی که در آن کشور به آ ن ها سفر می کنید(مخصوصاً شهری و روستایی) ریسک های متفاوتی دارند. که بستگی به میزان دوری و دسترسی به مراقبت های پزشکی دارد.
مدت زمان سفر
فصل سفر، مثلاً فصل خشک یا تر
نوع سفر، براساس طیفی از rock bottom، تا 5 ستاره.
میزان سازگاری شخصی هر فرد با پشه ها
میزان ریسک پذیری هر فرد، بعضی افراد می خواهند که از هر خطری در امان باشند در صورتی که برخی دیگر حتی حاضر نیستند در مناطق پرخطر هم از قرص های پیشگیری استفاده کنند.
این توصیه ها برای درمان مالاریا و تشخیص مالاریا قابل تغییر هستند. مثلاً: توصیه های کوکورانه قبلی در مورد نیاز به داروهای پیشگیری و درمان مالاریا در همه نقاط هند، حدود یک تا دوسال پیش از بین رفت. اگرچه افزایش اخیر موارد ابتلا در گوآ نیاز به یک بازنگری را الزامی کرده است.
مدارک موثقی مبنی بر اینکه تغییرات آب وهوایی در کنیا، ابتلا به مالاریا را در ارتفاعات بلندتر (مانند نایروبی) محتمل کرده است، مناطقی که در گذشته هیچ خطری آن ها را تهدید نمی کرد.
به نظر من توصیه اصلی در مورد تشخیص مالاریا، درمان مالاریا اجرا کردن یا نکردن موارد پیشگیرانه این است که حتماً با یک متخصص در مورد موارد پیشگیرانه مشورت کنید و بعد تصمیم بگیرید".
حالا موارد دیگری را که باید در مورد این بیماری در نظر بگیرید، مرور می کنیم.

2) داروهای ضد مالاریا شما را در برابر مالاریا ایمن نمی کند

این یک سوءتفاهم رایج است. براساس نقل قولی از WHO: " هیچ نوع مراقبت ضدمالاریایی، محافظت کامل را به شما نمی دهد". داروهای ضدمالاریا شما را به صورت 100% از ابتلا به مالاریا حفظ نمی کنند، به جای آن زمان بیشتری در اختیار شما می گذارند تا به یک درمانگاه مراجعه کنید و اقدامات تشخیص مالاریا و درمان مالاریا را انجام دهید. این امر در مورد doxycycline بسیار صادق است که یکی از رایج ترین تجویزهای پیشگیرانه است.

3) پیشگیری بهتر است از درمان

به حرف مادربزرگ خود گوش کنید، پیشگیری بهتر است از درمان. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به مالاریا این است که توسط پشه ها گزیده نشوید و راه های بسیار زیادی برای این کار وجود دارد که می توانند به شکل قابل توجهی شانس گزیده شدن توسط پشه ها را کاهش دهند. این موارد شامل:
از پشه بند آغشته به permethrin  برای محافظت از حشره مالاریااستفاده کنید.
از دفع کننده پشه حاوی DEET استفاده کنید.
لباس مناسب شلوار و پیراهن آستین بلند بپوشید.
از دستگاه وِیو یا دستگاه های ضد پشه دیگر (مثل سیترونلا) به عنوان وسیله جایگزین استفاده کنید.
اگر مستعد گزیده شدن هستید، در اقامت گاه هایی استراحت کنید که هیچ درزی نداشته باشد، مجهز به دستگاه تهویه هوا باشد و هیچ پنجره باز یا تراس بازی نداشته باشد. 
مراقب اتاق هایی که حمام یا سرویس بهداشتی سطلی دارند باشید. این سطل ها ممکن است حاوی آب راکد باشد، یک اقامتگاه ساحلی، یا حمام آن.
در مرداب، برهنه نخوابید تا از گزیدگی حشره مالاریا در امان بمانید.

4) اقدامات پیشگیرانه شما را از بقیه خطرات هم حفظ می کند

یکی دیگر از بیماری های مهلکی که از طریق پشه ها منتقل می شود، تب دِنگی است. این تب باید نگرانی بزرگتری برای مسافران باشد تا مالاریا، اما چون برای پیشگیری از آن دارویی وجود ندارد، شما کمتر از آن می شنوید. با انجام دادن موارد ذکر شده در قسمت شماره 3، شما می توانید از خودتان در برابر تب دنگی هم محافظت کنید.

5) نیاز به اقدامات پیشگیرانه در برابر مالاریا بستگی به جایی دارد که می روید

مرکز کنترل بیماری آمریکا(CDC)، سازمانی که به اشتباه در احتیاط معتقد است، مناطق زیر را به عنوان مناطق با ریسک زیاد حشره مالاریا اعلام کرده است:
کامبوج: در سراسر کشور ریسک وجود دارد، شامل ریسک در مجموعه معابد Angkor Wat. در منطقه Phnom Penh و اطراف دریاچه Tonle Sapخطری وجود ندارد.
لائوس: در سراسر کشور ریسک وجود دارد، به جز شهر Vientiane.
تایلند: ریسک در مناطق روستایی که با کامبوج، لائوس و برمه مرز مشترک دارند، وجود دارد. در منطقه Ko Pha Ngan ریسک وجود دارد. خطر حشره مالاریا در شهرها و اقامت گاه های توریستی شاخص وجود ندارد. خطری در Bangkok، Chiang Mai، Pattaya، Phuket و Ko Samui وجود ندارد.
ویتنام: فقط مناطق روستایی، به جز دلتای Red River و دشت ساحلی شمال Nha Trang. در Hanoi، شهر Ho Chi Minh، Da Nang، Nha Trang، Qui Nhon، و Haiphong خطری وجود ندارد.
WHO نیز موارد زیر را درباره تشخیص مالاریا و درمان مالاریا مطرح کرده است:
کامبوج: در تمام سال و در تمام کشور به جز Phnom Penh و اطراف Tonle Sap. ریسک در منطقه توریستی Angkor Wat کم است.
لائوس: تمام سال و در تمام کشور به جز Vientiane.
تایلند: در تمام سال در مناطق روستایی، به خصوص مناطق جنگلی و تپه ای تمام کشور، مخصوصاً نقاط مرزی بین المللی. هیچ خطری در شهرها (مثلاً بانکوک، چیانگ می، پاتایا)، جزایر ساموئی و اقامت گاه های توریستی پوکت وجود ندارد. اگرچه مقداری ریسک در بعضی مناطق و جزایر دیگر وجود دارد.
ویتنام: ریسک مالاریا در تمام کشور وجود دارد، به جز مراکز شهری، دلتای Red River، و دشت ساحلی مرکزی ویتنام. مناطق پرخطر و پر از حشره مالاریا، نواحی مرتفع، با ارتفاع زیر 1500 متر، جنوب 18?N،
مخصوصاً 4 استان مرتفع Dak Lak، Dak Nong، Gia Lai و Kon Tum، استان Binh Phuoc، و مناطق غربی استان های ساحلی، Quang Nam، Ninh Thuan و Khanh Hoa.

6) داروهای پیشگیری از مالاریا می توانند عوارض جانبی هم داشته باشند

4 داروی پیشگیری عمده وجود دارد که برای سفر به آسیا توصیه می شوند. که عبارتند از: atovaquone/proguanil(نام کمپانی: Malarone)، doxycycline، mefloquine(نام کمپانی: Larium) و primaquine. اگرچه بیشتر مسافران بدون هیچ مشکلی این داروها را مصرف می کنند، اما هرکدام از آن ها می توانند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند، که شامل موارد زیر می شوند:
Atovaquone/proguanil
شکم درد، حالت تهوع، استفراغ، و سردرد.
Doxycycline
حساسیت به نور خورشید، حالت تهوع، شکم درد و عفونت ترشح واژنی. نکته بدتر از آفتاب سوختگی این است که doxycycline می تواند اثر قرص های ضدحاملگی را از بین ببرد. اگر doxycycline مصرف می کنید و برنامه ای برای بچه دار شدن در هنگام سفر ندارید، باید حتماً از سایر اقدامات پیشگیرانه استفاده کنید.
Mefloquine
رایج ترین عوارض جانبی عبارتند از: سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، بی خوابی، هیجان، رویاهای واقعی و اختلالات بینایی. در موارد نادرتری، عوارض جدی تری نیز وجود دارند: تشنج، افسردگی، و روان پریشی. ما شخضاً افرادی را دیده ایم که به این عوارض جانبی دچار شده اند و از آن لطمه بزرگی خورده اند و به این خاطر استفاده از این داروی پیشگیری را برای سفر به آسیا پیشنهاد نمی کنند.
Primaquine
گرفتگی عضلات شکم، حالت تهوع، و استفراغ. Primaquine همچنین می تواند در افرادی که کمبود G6PD دارند سلو ل های قرمز را از بین ببرد، که می تواند کشنده باشد.
تمام این ها بسیار ترسناک هستند، اما در ادامه عوارض ابتلا به مالاریا را خواهید دید و می توانید این ها را باهم مقایسه کنید:
لرزش، سردرد، درد عضلانی، خستگی مفرط، حالت تهوع، استفراغ و اسهال. همچنین ممکن است باعث ابتلا به کم خونی و زردی نیز شود. عفونت حاصل از نوعی مالاریا، Plasmodium falaciparum، اگر بلافاصله درمان نشود، می تواند موجب از کار افتادن کلیه، تشنج، آشفتگی ذهنی، کما، و مرگ شود.

7) بسیاری از پشه ها در برابر داروهای ضدمالاریا مقاوم هستند

حشره مالاریا یک بیماری تطبیق پذیر است و مناطق قابل توجهی در برابر برخی داروها مقاوم هستند. باز هم از CDC نقل قول می کنیم:
کامبوج: استان های Preah Vihear،Siemreap، Oddar Meanchey، Banteat Meanchey، Battambang، Pailin، Koh Kong، و مرز Pursat با تایلند در برابر mefloquine مقاوم هستند، فقط از atovaquone/proguanil یا doxycycline استفاده کنید.
در تمامی مناطق دیگر شما می توانید از atovaquone/proguanil، doxycycline، meflaquine یا primaquine استفاده کنید. در Phnom Penh و Tonle Sap هیچ خطری وجود ندارد.
لائوس: استان های Bokeo، Luang Nam Tha، Salavan و Champassak در طول مرزشان با تایلند و برمه همگی در برابر mefloquine مقاوم هستند، فقط از atovaquone/proguanil یا doxycycline استفاده کنید. در سایر مناطق می توانید از atovaquone/proguanil، doxycycline، mefloquine یا primaquine استفاده کنید. خطری در Vientiane وجود ندارد.
تایلند: تمام تایلند در برابر mefloquine مقاوم است، فقط از atovaquone/proguanil یا doxycycline استفاده کنید. در شهرها و اقامت گاه های توریستی شاخص خطری وجود ندارد. در Bangkok، Chiang Mai، Chiang Rai، Pattaya، Phuket و Ko Samui نیز خطری وجود ندارد.
ویتنام: نواحی جنوبی و مرکزی ویتنام، شامل مناطق روستایی استان های Tay Ninh، Song Be، Lam Dong، Ninh Thuan، Khanh Hoa، Dak Lak، Gia Lai، و Kon Tum همگی در برابر mefloquine مقاوم هستند، فقط از atovaquone/proguanil یا doxycycline استفاده کنید.
در بقیه مناطق می توانید از atovaquone/proguanil، doxycycline، mefloquine، یا primaquine استفاده کنید.
هیج خطری در Hanoi، Ho Chi Minh، Da Nang، Nha Trang، Qui Nhon و Haiphong وجود ندارد.
به طور خلاصه، اگر می خواهید از داروهای پیشگیری از مالاریا استفاده کنید، از mefloquine استفاده نکنید، چراکه در هیچ کدام از موارد بالا، تمام کشور را پوشش نمی دهد.

8) داروهای پیشگیری از مالاریا گران هستند

در غرب، داروهای پیشگیری از حشره مالاریا می توانند بسیار گران باشند. بااینکه ما نمی گوییم که هیچ سودآوری در کار نیست (از ذهن خود پاک کنید)، اما یک انگیزه مالی برای صنعت داروسازی وجود دارد که شما را قانع کند تا بدون یک قرص پیشگیری خانه را ترک نکنید. اگر با استفاده از درمان عمومی مشکلی ندارید، داروهای پیشگیری از مالاریا در آسیا بسیار ارزان تر از غرب هستند، پس پول خود را برای خرج کردن در آسیا نگه دارید و صرف تشخیص مالاریا و درمان مالاریا نکنید.

9) شانس شما خوب است

احتمال اینکه شما با یک موتور تصادف کنید، کیف شما دزدیده شود یا با تب دنگی روبه رو شوید بسیار بیشتر از این است که به گزیدگی حشره مالاریا مبتلا شوید. بااینکه افراد محلی درجه ای از مقاومت ذاتی در برابر بیماری را دارند، اما هزاران خارجی هستند که در آسیا زندگی می کنند و همچین مقاومتی ندارند. تعداد بسیار بسیار اندکی از این خارجی هایی که سال ها در آسیا زندگی می کنند، به مالاریا دچار شده اند که تشخیص مالاریا و درمان مالاریا برای آن ها کار آسانی نیست.

10) تجربه شخصی ما

برای آنچه که ارزشش را دارد، در طول ده سالی که ما در تمام این منطقه زندگی و سفر کردیم:
سه بار با متورسیکلت تصادف کردیم
حداقل سه بار چمدان هایمان را دزدیدند
حداقل نیمی از ده نفری که تب دنگی داشنتد را می شناختیم
حتی با یک نفر که به گزیدگی حشره مالاریا دچار شده باشد برخورد نکردیم
دو نفر را (شامل یکی از کارمندان Travellfish) که به عوارض جانبی mefloquine دچار شده بودند، دیدیم.

نتیجه گیری

اگر برنامه تان به شکلی است که فقط در نقاط توریستی توقف دارید، از یک دفع کننده پشه و یک پشه بند استفاده کنید تا بعدها به دنبال تشخیص مالاریا و درمان مالاریا نباشید، لباس مناسب بپوشید و هرگز برهنه در مرداب دراز نکشید، به این ترتیب شانس این را که مجبور به استفاده از داروهای پیشگیری از تشخیص مالاریا نشوید، را دارید. از طرفی دیگر، اگر برنامه دارید تا وقت زیادی را به پیاده روی در نقاط دوردست و وقت گذرانی در نقاط مرزی، بگذرانید، از پشه بند و دفع کننده پشه استفاده نکنید و حتماً با لباس مهمانی تان یک یا دوبار در مرداب بخوابید، اما بعد از آن حتماً یک دوره کامل داروهای پیشگیری از مالاریا را مصرف کنید.
آخرین نکته، اگر تصمیم دارید که از داروهای پیشگیری از مالاریا استفاده کنید، حتماً یک دوره کامل را مصرف کنید. اگر بعد از مدت کوتاهی آن را قطع کنید هم در روند مقاومت در برابر دارو مشارکت کرده اید و هم خودتان را به خطر انداخته اید. امیدواریم در این مطلب شما را با تشخیص مالاریا و درمان مالاریا آشنا کرده باشیم.