به گزارش خبرنگار مهر، این کتاب همانطور که از نامش برمیآید، به مفهوم «آزادی» که حدود یکصد و اندی سال از ورود آن به دامنه مفاهیم سیاسی و فلسفی کشورمان میگذرد، میپردازد. چنان که از مقدمه اثر برمیآید، مولفین به طور کلی در پی پاسخ به این پرسشها هستند: چه معنایی از «آزادی» بر مطبوعات عصر مشروطه و انقلاب اسلامی مسلط است؟ و چرا چنین معنایی در این دورهها از مفهوم «آزادی» مستفاد میشده است؟ چرا این مفهوم همچنان نتوانسته پس از یکصد و اندی سال از زمان پیش از مشروطیت تاکنون در ساحت اندیشه و عمل ایرانیان نطفه بندد؟
کتاب «گفتمان آزادی در مطبوعات عصر مشروطه و انقلاب اسلامی» به دنبال بررسی تحول «آزادی مطبوعات» در کشور نیست بلکه چنان که به نظر میآید، این پژوهش عمدتاً به دنبال فهم فلسفی و اندیشگی معنای «آزادی» نزد روشنفکران و نخبگان سیاسی و اجتماعی دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران است.
این کتابِ تحلیلی در شش گفتار گردآوری و تدوین شده که به اختصار در گفتار اول به بررسی کلی مفهوم آزادی و گفتمانهایی که در دو دوره انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی، گفتمان عمده و مسلط بودهاند، اشاره شده است. در گفتار دوم، ابتدا تحلیل فلسفی و اندیشگی مفهوم آزادی در اندیشه غرب در سه دوره باستان، قرون وسطی و دوره مدرن بررسی شده و سپس به اختصار به بررسی این مفهوم در تاریخ معاصر ایران بویژه از زمان پیدایش آن در ساحت اندیشه نظری روشنفکران موثر ایرانی پرداخته شده است.
در بخش سوم، به بررسی چارچوبهای نظری و تئوریکی که میتوانند به تبیین موضوع کمک بیشتری کنند، پرداخته شده که از جمله آنها میتوان به نظریات تحلیل گفتمان، نظریات انقلاب و نظریه «آزادی مثبت» و «آزادی منفی» آیزایا برلین اشاره کرد. در بخش چهارم، به بررسی روش پژوهشی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و روش اسنادی که به نوعی مکمل روش تحلیل گفتمان انتقادی در این بخش است، اشاره شده شده است.
در بخش پنجم نیز به بررسی یافتههای نظری از بررسی مقالات و یادداشتهای موجود در رسانههای مکتوب آن زمان، بویژه در دو سال اول انقلابها که به نوعی آزادی بیان و پس از آن برای کلیه روشنفکران و فعالان سیاسی وجود داشته، پرداخته شده است و در نهایت نیز در گفتار ششم مولفان سعی کردهاند با در کنار هم قرار دادن نتایج حاصل از تحلیل گفتمانی مفهوم آزادی، به علل و پیامدهای برداشتی خاص از مفهوم آزادی در جامعه ایرانی بپردازند.
مولفان این کتاب آنطور که در مقدمه آن نیز عنوان کردهاند، مدعی ارائه پاسخی جامع و مانع به علل نطفه نبستن مفهوم آزادی در جامعه ایرانی نیستند؛ «بررسی کنونی، مدعی ارائه پاسخی جامع به این سوالات و ریشه شناسی دقیق و کامل علت عدم دست یازی جامعه ایرانی به آزادی نیست بلکه، این، تنها کوششی برای بازگرداندن این مبحث- آزادی- به ساحت اندیشه و کردار ایرانی است.»
کتاب «گفتمان آزادی در مطبوعات عصر مشروطه و انقلاب اسلامی» در 205 صفحه، شمارگان 1000 نسخه، به قیمت 22 هزار تومان از سوی نشر «علم آفرین» منتشر و روانه کتابفروشیها شده است.