۲۰ فیلم برتر قرن ۲۱ با پایانی غیرقابل‌پیش‌بینی ـ قسمت دوم

10 -Arrival-2016فیلم مهیج و جذاب دنی ویلنوو Denis Villeneueve فقط در مورد ورود بیگانگان نیست. «ورود» که بر اساس داستان کوتاهی از تد چیانگ Ted Chiang به نام “داستان زندگی تو ” Story of Your Life ساخته‌شده است، بازه‌های زمانی مختلفی را باهم تلفیق کرده و درنتیجه آن فیلمی پر از فلش‌بک‌ از آب درآمده است، فلش‌بک‌هایی که بیشتر آن‌ها مربوط به پرفسور زبان‌شناسی لویز بنکز Louise Banks (ایمی آدامز Amy Adams) و دختر کوچکش هانا است، هانایی که متوجه می‌شویم به خاطر بیماری وحشتناکی در کودکی درگذشته است. لویزی که ما با او آشنا می‌شویم -و در بازه‌های زمانی متفاوتی او را می‌بینیم- به درگیر چیزی است، اما «ورود» تماشاگرانش را گول‌زده و به آن‌ها می‌قبولاند که درد لویز ناشی از مرگ دخترش است؛ و بعدازآن شاهد ورود بیگانگان به دنیا می‌شویم، به دنبال این ورود از لویز درخواست می‌شود با بیگانگان ملاقات کند و با صحبت با آن‌ها و فهم زبانشان دلیل آمدن آن‌ها را بفهمد.
پیچش داستانی این فیلم از دو جهت است: زبان بیگانگان در حقیقت روشی برای فکر کردن است، روشی که درگیر مسائل زمینی مثل گذر زمان نشده است و زندگی و مرگ دختر لویز در حقیقت بعد از اتفاقات فیلم اتفاق افتاده است نه قبل از آن، پیچشی احساسی و زیبا که حال و هوا و داستان‌گویی فیلم را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و درعین‌حال پیامی ناراحت‌کننده را در مورد ذات زندگی و عشق به مخاطب می‌رساند. نسخه کوتاه آن این است: به سیر زمانی فیلم اعتماد نکنید. نسخه بلند آن‌هم این است: چراکه اصلاً اهمیتی ندارد!
9- High Tension-2003فیلم نهایت گرایی نوین فرانسوی New French Extremity (لقبی که به تعدادی از فیلم‌های هنجارشکنانه قرن بیست‌ویک فرانسوی داده‌شده است) الکساندر آژا Alexander Aja شروعی آرام دارد، ماری Marie و الکسیا Alexia دو دوست صمیمی و هم‌دانشگاهی به اطراف شهر می‌روند تا برای امتحانات پایان ترمشان درس بخوانند؛ اما در آنجا سروکارشان با قاتلی زنجیره‌ای می‌افتد و در نیمه‌های شب الکسیا توسط مردی که به طرز وحشتناکی تمام خانواده‌اش را به قتل رسانده است، گروگان گرفته می‌شود. ماری موفق می‌شود قاتل را دور بزند ـ هم در خانه و هم درصحنه‌ی تعقیب و گریزی دستشویی پمپ‌بنزین- و باهدف نجات دادن دوستش به دنبال او می‌افتد. در طول فیلم ماری به قهرمانی فوق‌العاده تبدیل می‌شود… تا اینکه معلوم می‌شود در تمام مدت قاتل خود او بوده است. علاقه ماری به الکسیا شخصیت او را به دو قسمت تقسیم کرده است: یک شخصیت دیوانه و قاتلی بی‌‌رحم و دیگری ماری قهرمان که درصدد نجات الکسیا است. البته که این پیچش داستانی با صحنه‌های قبلی فیلم کمی تناقض دارد اما بازهم پیچش داستانی ناگهانی و زیبایی است که با گذشت سال‌ها هنوز تماشاگران را درگیر خود کرده است.
8- Mulholland Drive-2001درست همانند سبک همیشگی لینچ Lynch، فیلم‌نامه (و درنهایت پیچش داستانی) «جاده مالهالند» Mulholland Drive با گذشت 16 سال هنوز هم گیج‌کننده و موردبحث است. وقتی بازیگر باانگیزه بتی Betty به لس‌آنجلس Los Angeles می‌آید، زنی به نام ریتا Rita را در آپارتمان عمه‌اش پیدا می‌کند. ریتا حافظه‌اش دچار مشکل شده و خودش و اینکه چطور به آنجا آمده است را به یاد نمی‌آورد، با وجود فراموشی ریتا این دو زن باهم دوست می‌شوند. همه چیز در دنیای بتی پر زرق‌وبرق است، از عمه‌ی مشهورش گرفته تا مصاحبه‌ی کاری فوق‌العاده‌اش، به نظر می‌رسد بتی در آستانه شهرتی است که همیشه آرزوی آن را داشته است. به‌جز اینکه همه‌ی این‌های دروغی است که بتی با آن خود را گول‌زده است.
در اواسط فیلم، دیوید لینچ به عقب برمی‌گردد و به ما نشان می‌دهد که تمام چیزهایی که تا الآن دیده‌‌ایم، حتی ورود از همه‌جا بی‌خبر نائومی واتس Naomi Watts(بتی) به آپارتمان، همگی دروغ بوده است. ریتا در اصل کامیلا‌ی خدمتکار Camilla و بتی در اصل دایان‌ Diane بازیگری ناموفق که با حسادت به عشق سابقش کامیلا که حالا تبدیل به ستاره‌ای نوظهور شده است به سر می‌برد. ناگهان بزرگ‌ترین راز فیلم آشکار می‌شود. کلید آبی‌رنگ کامیلا چیزی به‌جز کلید خانه‌ی کثیف دایان نیست؛ و جنازه‌ی متعفنی که در آن خانه پیدا می‌کنند؟ سرنوشت نهایی دایان است.
7- Gone Girl-2014جیلیان فلین Gillian Flynn از روی رمان پلیسی پرفروشش فیلم‌‌نامه‌ای اقتباسی نوشت، فیلم‌نامه‌ای که به تهیه‌کنندگی ریس ویترسپون Reese Witherspoon و کارگردانی دیوید فینچر David Fincher بر روی پرده رفت. داستان فیلم در مورد نیک (بن افلک Ben Affleck) و امی (رزمند پایک Rosamund Pike) حامله است که تازه به میزوری Missouri آمده‌اند. هنگامی‌که رسانه ملی خبر از گم‌شدن امی در پنجمین سالگرد ازدواجشان می‌دهد، به‌سرعت نیک به مظنون اصلی تبدیل می‌شود. اتهامی که در پی خونسرد بودن زیادی او و خیانتش شکل می‌گیرد –همانند سرنوشت قاتل محکوم‌شده اسکات پیترسون Scott Peterson در زندگی واقعی- این اتهام وقتی‌که لکه‌های خون در خانه‌شان پیدا می‌شود قوت می‌گیرد؛ اما در حقیقت این امی است که به‌دقت برای او پاپوش دوخته است تا او را قاتل جلوه دهد. او حتی از همسایه‌ی حامله‌اش ادرار می‌دزدد تا در تست حاملگی به‌جای ادرار خودش از آن‌ استفاده کند (این حیله‌گری پایک برای او نامزدی بهترین بازیگر زن را به ارمغان آورد). او با ادعای جعلی تجاوز و سورپرایز دیگری به خانه برمی‌گردد: او واقعاً حامله است. وقتی فیلم تمام می‌شود تصویری از این زوج به‌ظاهر خوشبخت نشان می‌دهد.
6- Kill List-2012وقتی کلمات The Hunchback را روی صفحه تلویزیون می‌بینید، احتمالاً خیلی به آن فکر نمی‌کنید؛ و خب اصلاً چطور می‌توانید به آن فکر کنید؟ همه‌چیز‌هایی که «فهرست کشتار» Kill List اتفاق می‌افتد واضح و آزار‌دهنده‌ است، از روش‌های خشن دو آدمکش استخدام شده‌ی بن ویتلی Ben Wheatley برای خلاص شدن از افراد توی لیستشان و نتیجه‌‌‌ی پیشروی آن‌ها در کارشان گرفته تا از دست رفتن زمان از دستشان برای فکر کردن به مرحله بعدی. چیزی که بعدازآن اتفاق می‌افتد شما را شوکه می‌کند، پیچشی کمتر معمول و پرده برداشتن از افتضاحی که کل فیلم، در حال رسیدن به آن بودیم. «فهرست کشتار» با نبردی مرگ و زندگی بین یک مرد و رقیبش که ماسکی بر صورت دارد تمام می‌شود، کسی که هویتش وقتی فاش می‌شود که دیگر خیلی دیر شده است: فقط همین‌قدر بگوییم که در این نبرد برنده‌ای وجود ندارد، فقط بازمانده‌ها باقی می‌مانند.
5- Orphan-2009ازنظر مفهوم «یتیم» Orphan فیلم عجیبی است: ویرا فارمیگا Vera Farmiga و پیتر سارسگارد Peter Sarsgaard برای بازی در نقش والدین کودکی که به نام استر Esther که به فرزندخواندگی گرفته‌شده است، در این فیلم ژاومه کویت-سرا Jaume Collet-Serra فوق‌العاده‌ ظاهر می‌شوند. این کارگردان به ساخت فیلم‌های کم بودجه فوق‌العاده شهرت دارد («آب‌های کم‌عمق» The Shallows، «بدون توقف» Non-Stop و …). «یتیم» همان‌قدر که درام خانوادگی خوش‌ساختی است به همان اندازه داستان ترسناکی هم هست. بعدازاین هنر صحنه‌ی سوم third act است که مشخص می‌شود استر درواقع آدم کوچکی است که سعی دارد به پیتر سارسگارد نزدیک شود، وقتی پیتر مانع می‌شود استر او را می‌کشد و تلاش می‌کند بقیه خانواده را هم بکشد. درحالی‌که ایده فیلم ممکن است واکنش‌های مختلفی مثل ترس، ناراحتی و یا خنده را در پی داشته باشد، صحنه‌ای که در آن استر از گریم خود بیرون می‌آید و آماده می‌شود که همه چیز را به هم بریزد قطعاً ترسناک است.
4- Memento-2000«ممنتو» Memento فیلمی که کریستوفر نولان Christopher Nolan را به‌عنوان یکی از خلاق‌ترین فیلم‌سازان حال حاضر به شهرت رساند، فیلمی مبهم و درعین‌حال به‌شدت باورپذیر است. ایده فیلم -مردی که حافظه کوتاه‌مدتش را ازدست‌داده، تلاش می‌کند انتقام مرگ همسرش را بگیرد- به‌سرعت شما را به سمت داستان‌گویی ظریف نولان می‌کشاند. تماشاگر همراه لئونارد Leonard(گای پیرس Guy Pearce) می‌شود، کسی که به کمک سیستم پیچیده‌ای از عکس‌های پولاروید polaroids و تتو‌ها سعی می‌کند ا اطلاعات مهم را در خاطر نگه دارد. وقتی دو سیر زمانی فیلم، یکی رنگی و یکی سیاه‌وسفید، درنهایت روی‌هم می‌افتند، لئونارد باید با حقیقت تلخ رازی که آن را سرکوب کرده است، مواجه شود. پایانی تکان‌دهنده که با سورپرایز‌های پیچیده‌ای همراه است. فیلم‌های مهیج جنایی پیچیده بعدازاین ساخته نولان هیچ‌کدام حرفی برای گفتن نداشتند.
3- Oldboy-2003«اولد بوی» Oldboy احساسی و زیبای پارک چان-ووک Park Chan-wook یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های خارجی قرن بیست و یکم است و این محبوبیت را مدیون پیچش داستانی حیرت‌آور خود است (البته بخشی از این محبوبیت را هم مدیون صحنه‌ی چهاردقیقه‌ای دعوا درون راهرو است که با یک برداشت فیلم‌برداری شده است). در اکثر صحنه‌های داستان انتقام چان-ووک، شجاعت پدرانه به چشم می‌خورد. به‌هرحال هر پدری که بعد از 15 سال زندگی غرق در مواد و تنهایی، به دنبال دختر گمشده‌اش برود لیاقت لقب “پدر قهرمان سال ” دارد، چه موفق بشود چه نشود. بعدازآن صحنه‌ی حیرت‌آور فیلم می‌رسد، پیچش داستانی که آن‌چنان شگفت‌آور است که فیلم را تبدیل به فیلمی ماندگار می‌کند. معلوم می‌شود زنی که تمام این مدت به این پدر کمک می‌کرده است تا دخترش را پیدا کند درواقع همان دختر گمشده داستان بوده است و این در حالی است که این دو تا اینجای کار عاشق هم شده‌اند. این پیچش داستانی به یکی از تعجب‌برانگیزترین پیچش‌های داستانی در تاریخ سینما تبدیل‌شده است.
2- The Prestige-2006یک شعبده‌باز هیچ‌گاه رازش را فاش نمی‌کند، به‌خصوص رازی که به مهمی پیچش داستانی «پرستیژ» The Prestige باشد. کریستوفر نولان به رقابت بین دو شعبده‌باز می‌پردازد، آلفرد بوردن Alfred Borden (کریستین بیل Christian Bale) و رابرت انجیر Robert Angier (هیو جکمن Hugh Jackman) که در لندن قرن 19 سعی می‌کنند با حقه‌هایشان‌ همدیگر را شکست دهند. داستان با بازی فوق‌العاده دیوید بویی David Bowie در نقش نیکولا تسلا Nikola Tesla پیش می‌رود، کسی که موفق به ساخت ماشینی می‌شود که به انجیر اجازه می‌دهد در هر اجرای حقه‌ی “ مرد جابه‌جاشده‌ی واقعی “The Real Transported Man,” از خودش یک نمونه دیگر بسازد، حقه‌ای که در آن انجیر در یک محوطه الکتریکی ناپدید می‌شود و در تراس تئاتر ظاهر می‌شود.
در آخر فیلم مشخص می‌شود هنگامی‌که انجیر از خودش دو نسخه درست می‌کرده است، یک نسخه از خودش را در پشت‌صحنه غرق می‌کرده است و نسخه‌ی دیگرش در تراس ظاهر می‌شده است. این موضع بسیار پراهمیت است چراکه مرگ انجیر، بوردن را به زندان می‌اندازد، جایی که درنهایت به خاطر جرمش اعدام می‌شود. انجیر جلوی این کار را نمی‌گیرد تا انتقام مرگ همسرش جولیا Julia را از این رقیبش قدیمی‌اش بگیرد، همسری که در حین اجرای ناموفق یکی از حقه‌هایش از دنیا رفت؛ اما در آخر بوردن برنده‌ی این ماجراست چراکه مشخص می‌شود در اصل او به همراه برادرش، دوقلوهای همسانی که خود را به‌جای یک نفر جا زده بودند این حقه‌‌ها را اجرا می‌کردند. این کلک در آخر بوردن را به موفقیت بر روی صحنه رساند اما زندگی شخصی‌اش را از بین برد (بوردن عاشق زنش بود اما برادر دوقلویش این‌طور نبود و درنهایت همسرش خود را به دار آویخت). در آخر با افشا شدن راز بوردن، او به انجیر شلیک می‌کند، انتقامی که دیگر او را خوشحال نمی‌کند.
1- The Others-2001پیچش داستان در آخر فیلم «حس ششم» The Sixth Sense خوب است اما پیچش فیلم «دیگران» The Others از آن‌هم بهتر است. در ظاهر دو فیلم شبیه هم هستند: در شاهکار ام. نایت شیامالان M. Night Shyamalan مشخص می‌شود که بروس ویلیس Bruce Willis تمام این مدت مرده بوده است؛ در داستان با حال و هوای ارواح الخاندرو آمنابار Alejandro Amenábar مشخص می‌شود که عمارت انگلیسی پر از مه نیکول کیدمن Nicole Kidman تسخیرشده است، اما خود او و بچه‌های حساس به نورش عمارت را تسخیر کرده‌اند. خود این پیچش عالی و به‌موقع صورت می‌گیرد به‌طوری‌که به مخاطب اجازه می‌دهد خودش همه چیز را بفهمد؛ اما این پیچش به خاطر اتفاقاتی که در ادامه فیلم به دنبال آن رخ می‌دهد، بسیار فکر شده و زیبا است. به‌عنوان فیلم ترسناک پر از ارواح «دیگران» حرف ندارد و همچنین به‌عنوان بهترین فیلم در قبولاندن شخصیت‌های فیلم به مخاطب قبل از شوکه کردن آن‌ها نیز در رتبه اول قرار می‌گیرد.

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.