بهناز عباسی مقدم؛ کارشناس ارشد تغذیه
داشتن سلامتی یکی از ضروریات بشر است که از زمان خلقت همیشه دغدغه او بوده است. اما امروزه دید علم نسبت به آن کاملا متفاوت شده است؛ چرا که سلامتی را فقط از یک بعد بررسی نمی‌کند. دانشمندان معتقدند انسان ابعاد متفاوتی دارد و سلامتی در تمام این ابعاد لازم است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در تقسیم‌بندی خود پنج بعد فیزیکی، هیجانی، هوش، اجتماعی و روانی را در نظر می‌گیرد که برای داشتن زندگی سالم‌تر و شاداب‌تر باید آنها را کاملا شناخت و برای ارتقای سلامتی خود، توصیه‌های مربوط به هر کدام را که در ذیل ارائه شده است در نظر گرفت:
سلامت فیزیکی
سلامت فیزیکی در واقع همان وضعیت بدن، اجزای آن، رشد و عملکرد و حفظ تعادل بدن است. جسم ما دائم در حال رساندن پیام در ارتباط با تمام اعمال و فعالیت‌های خود می‌باشد که به طور عمومی «نشانه» خوانده می‌شوند. اگر این پیام ها به موقع و درست معین شوند، می‌توان تعادل مناسب را حفظ نمود.
رعایت نکات زیر در این ارتباط مفید به نظر می‌رسد:
غذاهای مقوی و مغذی بخورید تا جسم خود را پرانرژی نگهدارید. اهمیت دادن به وعده اصلی غذایی و در ضمن پرهیز از پرخوری نوشیدن مرتب آب برای پاکسازی بدن
حفظ تناسب اندام از طریق ورزش، تحمل بدن و سطح ایمنی را افزایش می‌دهد.
چکاپ منظم پزشکی که باعث می‌شود در صورت وجود بیماری، در مراحل اولیه تشخیص داده و با آن مقابله شود. هفت ساعت خواب بدون وقفه در شبانه‌روز
اجتناب از مصرف مواد اعتیادآور
سلامت هوش و ذهن
این بعد مربوط به توانایی ارثی است که آگاهی و مهارت‌های افراد را برای ارتقای کیفیت زندگی افزایش می‌دهد.
ظرفیت هوشی، موجب تحریک خلاقیت و دید فرد برای تصمیم‌گیری در زندگی می‌شود. در این ارتباط همیشه باید نکات زیر را در نظر داشته باشیم:
تعیین اهداف واقعی در برنامه‌ریزی، نیاز به زمانی طولانی دارد؛ از این‌رو صبر و حوصله و تداوم سعی و تلاش برای رسیدن به موفقیت ضروری است.
هر فرصت و موقعیتی را با فکر باز و با حوصله کشف و بررسی کنید. در مورد انتظارات و توقعاتی که از شما می‌رود، آگاه باشید. همیشه دید مثبت داشته باشید؛ به خصوص هنگامی که با ناملایمات روبه‌رو می‌شوید.
سلامت هیجانی
توانایی پذیرش و کنترل احساسات خود و دیگران، هیجان نامیده می‌شود. هیجانات تقریبا در تمام ابعاد زندگی بشر (زمان، تنظیم محدوده عمل و اختیارات) وجود و تاثیر دارند. نشانه‌های عدم توانایی در بروز احساسات و هیجانات به صورت ناامیدی، افسردگی، عصبانیت همیشه به وضوح قابل تشخیص نیستند اما ممکن است عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد.
در این ارتباط رعایت نکات زیر مفید به نظر می‌رسد:
آگاهی و پذیرش توانایی‌ها و ناتوانایی‌های خود برای ایجاد تعادل هیجانی ما بسیار مهم است تقویت توانایی کنترل استرس و در صورت نیاز، کمک خواستن از دیگران برقراری ارتباط دوستانه قوی و محکم بین فامیل، دوستان و اطرافیان خود.
سلامت اجتماعی
ایجاد و نگهداری ارتباطات مطمئن و دلخواه از میان تمام موجودات تنها به ما انسان‌ها اعطا شده است؛ چون در واقع تنها ما مخلوقات اجتماعی هستیم. پذیرش اجتماعی بودن ارتباط تنگاتنگی با هیجانات و احساسات ما دارد. در این ارتباط، رعایت نکات زیر مفید است:
تقویت توانایی خود برای واکنش متقابل و ارتباط با مردم و عقاید آنها، شناخت و پذیرش باورهای عقیدتی و فرهنگی متضاد و گوناگون، ایجاد پل ارتباطی بین مردم مختلف، ایجاد تصویر مثبت از خود در ذهن، بهبود مهارت‌های ارتباطی خود.
سلامت روحی‌روانی
رسیدن به سلامتی کامل بدون داشتن روح و روان سالم غیرممکن است. برای جستجو و فهم معنی و هدف زندگی باید روحانی فکر کرد. ابعاد سلامتی روح به عقاید فردی و میزان آن برمی‌گردد. هیچ نسخه‌ای برای دستیابی به این بعد وجود ندارد. این جنبه بیشتر به میزان فهم ما به علت و نحوه وجود و خلقت ما بستگی دارد.
همانگونه که می‌دانید زندگی مانند پازل است. ابعاد سلامتی تکه‌های جداگانه آن هستند که برای درک مفهوم پازل زندگی، هر یک باید در جای خود به طور منظم قرار گیرند. اگرچه ما همیشه در فکر ایجاد هارمونی و تعادل بین فکر و جسم و روح خود هستیم تا به معنای زندگی پی ببریم، متاسفانه در بسیاری موارد، در این کار ناموفق هستیم.
احساس ضعف خود ما و عدم پذیرش حوادث زندگی منجر به تخریب بیشتر زندگی روزانه ما خواهد شد. اندکی آگاهی از نقشی که این ابعاد در زندگی ما بازی می‌کنند، شاید ما را به آنچه در جستجوی آن هستیم، یعنی سلامتی و خوشبختی، بهتر و بیشتر رهنمون سازد.
