تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت
سرما خورده‌ای؟ به چیزی حساسیت داری؟ اینها سوالاتی هستند که وقتی کسی عطسه می‌کند، از او پرسیده می‌شود و با همین طرز فکر اشتباه از او فاصله می‌گیرند تا مبادا بیماری به آنها نیز سرایت کند. غافل از اینکه او نه سرماخورده و نه حساسیت دارد. عطسه کردن همواره با برخی تفکرات اشتباه همراه بوده و هست.
به تصور بیشتر مردم هنگام عطسه کردن اصلا نمی‌توان چشم‌ها را باز نگه داشت، علاوه بر آن در این لحظه قلب، یک ایست کوتاه می‌کند. همچنین گاهی اوقات یک نور شدید، عامل محرک عطسه است و مالیدن برآمدگی بینی، جلوی عطسه را می‌گیرد. در گذشته مردم در مورد عطسه کردن اعتقادات خرافی زیادی داشتند که البته هنوز هم بعضی افراد به این خرافات باور عمیق دارند.
به عنوان مثال برخی معتقدند هنگام عطسه کردن خداوند انسان را دعا می‌کند؛ پس عطسه به زندگی برکت می‌دهد و یا اینکه عطسه نمی‌گذارد شیطان از راه گلو وارد بدن شود.
عطسه چیست؟
از نظر پزشکی، عطسه واکنش پیچیده بدن، خصوصا عصب‌های بینی است که اغلب با تورم بینی نیز همراه می‌باشد.
محرک‌های اصلی عطسه
عواملی همچون هوای سرد، گرد و غبار، خوردن یا بوییدن فلفل به گلو، قفسه سینه و شکم پیام می‌دهند که در فاصله‌های معین منقبض شوند و محتویات درون حفره‌های بینی را پاک کنند. در این حالت ماهیچه‌های صورت، خصوصا ماهیچه‌های پلک چشم، شکل حلقه‌ای به خود می‌گیرند و چشم‌ها کمی جمع می‌شوند و در نهایت عامل تحریک‌کننده (مثلا گرد و غبار) همراه با قسمتی از محتویات بینی با فشار از آن خارج می‌شود.
محتویات درون حفره‌های فوقانی و دهان نیز در خروج این مواد همکاری می‌کنند. در بیشتر حیوانات این مواد بیشتر از راه دهان خارج می‌شود؛ به همین دلیل باید هنگام عطسه کردن اطراف دهان و بینی خود را بپوشانیم؛ زیرا درصورت سرماخوردگی، ویروس آن از هر دو طریق خارج و در محیط اطراف پخش می‌شود.
عطسه در هنگام بیماری
بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی و حساسیت معمولا با عطسه کردن همراهند. گرد و غبار، درختان و گرده افشانی آنها، موی حیوانات خانگی و قارچ گیاهان از عوامل ایجاد حساسیت هستند. ویروس‌های بیماری وقتی وارد بدن می‌شوند، حفره‌های بینی را مورد حمله قرار می‌دهند و موجب تورم بینی، افزایش مواد مخاطی گلو و بینی و در نهایت آبریزش بینی می‌شوند.
این ویروس‌ها که معمولا ویروس‌های سرماخوردگی هستند. بیش از باکتری‌ها و قارچ‌ها و سایر عوامل دیگر موجب عطسه می‌گردند. تقریبا 30 درصد از مردم دنیا با نگاه کردن به نور شدید، عطسه می‌کنند! به این نوع عطسه، عطسه نوری می‌گویند و دلیل آن هم تاکنون مشخص نشده است.
البته برخی از دانشمندان در این‌باره می‌گویند، نور شدید عصب‌ها را تحریک می‌کند و سیگنال‌های فرستاده شده به شبکیه چشم و مردمک می‌رسند. بنابراین وقتی که حالت عطسه کردن دارید ولی عطسه‌تان نمی‌آید، بهتر است به یک نور شدید نگاه کنید. سوالات بسیاری در مورد علت عطسه کردن وجود دارد که اغلب هم بی‌جواب هستند و هنوز هیچ دلیل منطقی و علمی برای آنها یافت نشده است.
عطسه کردن یک پدیده طبیعی و مشترک در میان انسان‌ها و البته بین انسان و حیوان است. احتمال دارد با عطسه کردن، بدن ما در وضعیت سالم‌تری قرار بگیرد؛ ولی هنوز نمی‌توان آن را ثابت کرد. گاهی اوقات عطسه کردن به مسأله‌ای آزاردهنده تبدیل می‌شود؛ مثلا افرادی که حساسیت دارند، با عطسه‌های مداوم، آبریزش بینی، جاری شدن اشک چشم و تب بسیار اذیت می‌شوند.
برخی پزشکان معتقدند افرادی که حساسیت دارند، استعداد بیشتری برای عطسه در مقابل نور دارند و وقتی حساسیت آنها درمان شود، میزان عطسه‌های آنها نیز در مقابل نور شدید کم می‌شود. عطسه‌های پیاپی و پشت سر هم معمولا نشانه حساسیت است؛ اما تک عطسه‌ها معمولا نشان از سرماخوردگی دارند. به علاوه، در سرماخوردگی ترشحات بینی زردرنگ است؛ در صورتی که در آلرژی بی‌رنگ و رقیق می‌باشد.
