انتقاد چیست؟
بیشتر روان‌شناسان رفتاری، انتقاد را به‌عنوان «مبارزة منفی» در ارتباطات برای خود یا دیگری توصیف کرده‌اند. در مقابل، دیگر روان‌شناسان وقتی از فردی درخواست می‌کنید که تغییر کند، از واژة شکایت (و نه انتقاد) استفاده می‌کنند؛ اما بگذارید از مباحث واژه‌شناسی کلمات عبور کنیم و چهار روش برای استفاده مؤثر از انتقاد را بیان نماییم.
شروع نرم
وقتی از فردی درخواست تغییر در رفتارش می‌کنید، سعی کنید با جملات نرم و ملایم شروع کنید. جان گاتمن، پژوهشگر و روان‌شناس معروف، این جملات را «جملات نرم آغازین» می‌نامد. به‌جای به کار بردن جملة «تو نباید» از فرمول به‌کارگیری جملة «دلم برای...تنگ شده است» بهره ببرید. یک روش برای استفاده از این راهکار، تمرین این روش با خودتان است. یک انتقاد را با استفاده از پیغام‌های نرم آغازین، دوباره برای خود بازگو کنید. برای نمونه بگویید: «وقتی بعضی وقت‌ها ناهار با هم هستیم، من خیلی خوشحال می‌شوم، من برای چنین مواقعی واقعاً دلم تنگ شده است».
دربارة احساساتتان صحبت کنید: وقتی از کسی می‌خواهید که تغییر کند، اغلب این احساسات ناخوشایندتان است که شما را ترغیب می‌کند دربارة این موضوع صحبت کنید. شما می‌خواهید احساسات بهتری را تجربه کنید. انتقاد می‌تواند به‌راحتی بر احساسات سخت مثل عصبانیت و انزجار متمرکز شود. در عوض بهتر است دربارة احساسات نرم‌تر خود صحبت کنید. ناراحتی، تنهایی، تعلق داشتن یا ترسیدن را از طریق واژگانتان با دیگری در میان بگذارید؛ به‌گونه‌ای که انتقاد نشان‌دهندة بخش‌های عمیق‌تر وجود شما باشد.
معانی عمیق‌تر را بـا‌دیگری مطرح کنید
اگر این‌گونه احساس می‌کنید که «ریسک انتقاد کردن از دیگری را به جان خریده‌اید» و یا «فرد مقابل هر کاری می‌خواهد انجام دهد، در هر حال تغییر بسیار خوب است»؛ لازم است بدانید داشتن این نوع احساسات می‌تواند برای شما معنی خاصی داشته باشد. این معنی که دوستان یا افرادی که عاشقشان هستید ممکن است متوجه این نشوند که چرا شما در آنچه آنها انجام می‌دهند، این‌قدر سخت می‌گیرید. به‌وسیلة صحبت‌کردن با آنها درمورد آنچه در نظر دارید، می‌توانید با آنها گفت‌وگوی صمیمانه‌تری داشته باشید. در چنین حالتی انتقاد، تنها تغییر آنچه آنها انجام می‌دادند نیست، بلکه می‌تواند چگونگی شناخت آنها از شما را نیز تغییر دهد.
پرورش عشق نه انزجار
اگر روی چیزی که شما را اذیت می‌کند متمرکز شوید، انزجار ایجاد می‌شود. دفن‌کردن آزار و اذیت‌ها می‌تواند باعث شود عشق و مراقبت از بین بروند و وقتی انزجار ایجاد شد، اغلب ما به سمت عصبانیت و بدگویی مبهمی که دیگری را خلع سلاح می‌کند، می‌رویم.
در عوض وقتی شما را ناراحت کرده‌اند، بویژه اگر احساساتتان جریحه‌دار شده است، سعی کنید دربارة آن چیز صحبت کنید. دیگران نیز از دریافت چنین بازخوردی آن هنگام که موقعیت همچنان در ذهنشان تازه است، سپاسگزار خواهند بود. همچنین سعی کنید انتقادتان مشخص باشد، به‌نحوی که دیگران بی‌ابهام و به روشنی بدانند شما از آنها چه می‌خواهید.
انتقاد از دیگران نوعی هوشمندی است. انتقاد همچون حرکت روی لبة تیز چاقوی سازندگی در مقابل انتقام است. اگر شما ملایم‌تر آغاز کنید، به احساساتتان بچسبید، لایه‌های عمیق‌تر وجودتان را با دیگران مطرح نمایید و ساکت نمانید؛ درک خواهید کرد که تعارض می‌تواند به شما برای رشد صمیمیت بین دوستان و کسانی که عاشقشان هستید کمک کند.
