دریای مرده؛ دریایی مملو از تاریخ و فرهنگ

دریای مرده پایین‌ترین نقطه زمین است که حدود 421 متر پایین‌تر از سطح دریاست. این دریا تاریخی غنی را در دل خود نفهته است. به هزاران سال قبل بازمی‌کردیم؛ زمانی که مردم به دلایل مختلفی به کنار این دریا می‌آمدند. نام دریای مرده در کتاب تورات، کتاب مقدس حضرت موسی (ع)، هم آمده است.

جغرافیا

دریای مرده دریاچه بزرگی است که از سمت مشرق به اردن و از سمت مغرب به اسرائیل می‌رسد. از آنجا که این منطقه بسیار پایین است، آب بسیاری از رودخانه‌ها به این دریاچه می‌ریزد که رود اردن از آن جمله است.

آب دریای مرده 6 برابر شورتر از آب دریاهای دیگر است و بنابراین حیات اندکی در آن یافت می‌شود. برخی انواع خاص باکتری، جلبک و حتی گونه‌هایی از ماهی که در شرایط سخت این دریا می‌توانند زنده بمانند از گونه‌های زنده این دریا هستند. دریای مرده غارهای بسیار زیادی نیز دارد.

پیدایش دریای مرده

میلیون‌ها سال پیش، صفحات زیر سطح زمین حرکت کرده و جابه‌جا شدند و منجر به ایجاد دره بزرگ ریفت شدند. این دره از سوریه تا موزامبیک در آفریقا کشیده می‌شود و دریای مرده در شمال این دره واقع شده است. دریای مرده به این دلیل شکل گرفت که زمین اطراف دریا خیلی از هم جدا شد و منجر به فرو رفتن آن شد. در واقع، زمین اطراف دریای مرده امروزه هنوز هم در حال نشست کردن و فرو رفتن است.

ریشه‌شناسی لغت و علت نام‌گذاری

در زبان عبری، دریای مرده به “یَم هَمِلاک” به معنای دریای نمک نام گرفته است. وقتی راهبه‌های مسیحی چشمشان به این دریا افتاد، متوجه شدند که هیچ شکلی از زندگی در اطراف آن وجود ندارد. به همین علت نام آن را “دریای مرده” گذاشتند.

تاریخچه فرهنگ

شهرهای باستانی بسیاری در اطراف دریای مرده واقع شده‌اند. گمان می‌رود جریکو و سدوم و عموره قبل از اینکه به ویرانه تبدیل شوند در اطراف دریاچه مرده قرار داشتند.

بیش از 2 هزار سال است که مردم در مناطق اطراف این دریاچه زندگی می‌کنند. قُمران یکی از مکان‌های تاریخی و خالی از سکنه در ساحل غربی دریای مرده است که کتبه‌ها و طومارهای مشهور دریای مرده متعلق به 150 سال قبل از میلاد مسیح در آنجا کشف شده است. گفته می‌شود بسیاری از فرقه‌های یهودی در اطراف این دریاچه زندگی می‌کردند.

کتیبه‌ها و طومارهای دریای مرده

کتیبه و طومارهایی در سال 1947 از غارهای قُمران در حاشیه دریای مرده کشف شد. آنها متون باستانی بودند که بر روی پاپیروس و کاغذ پوست حیوانات نوشته شده بودند. بسیاری از این طومارها قبل از ظهور مسیح تهیه شدند. طومارهای کشف‌شده که شمار آنها به 900 برگ می‌رسد به زبان‌های عبری، آرامی و یونانی نوشته شده‌اند. این نوشته‌ها بر تفاوت‌های اعتقادی بین فرقه‌های مختلف یهودیت در آن زمان تکیه داشت و برخی نیز حاوی بخش‌هایی از تورات بود که برخی از آنها در تورات مدرن یا انجیل عبری آورده نشده است. این طومارها مدت زمان زیادی محفوظ مانده و خراب نشده‌اند زیرا محیط اطراف دریای مرده بی‌نهایت خشک است.