آیا شما هم اضطراب اجتماعی دارید؟

اضطراب اجتماعی یک اختلال بسیار ناتوان کننده است که می­تواند بسیاری از جنبه­های زندگی فرد را مختل کند.  شخصی که به شدت دچار اضطراب اجتماعی است، تصور می­کند در هر موقعیت یا شرایط اجتماعی فرد یا افرادی به محض مواجه شدن با او رفتار و شخصیتش را مورد نقادی و ارزیابی قرار خواهند داد و یا ممکن است طوری رفتار کند که در مورد تحقیر دیگران واقع شود و در فشار و مخمصه قرار گیرد. بعضی از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی شدید ممکن است هفته ­ها از خانه خارج نشوند یا از بسیاری از موقعیت­های اجتماعی مانند موقعیت­های شغلی و تحصیلی خود صرف نظر کنند.

اضطراب اجتماعی در شرایط زیر بیشتر دیده می­شود:

• ترس از عدم تأیید یا انتقاد توسط دیگران
• ترس از قرار گرفتن در موقعیتی که می­بایست مصمم و قاطع جواب داد یا اظهار نظر نمود
• ترس از مقابله کردن با شرایط خاص اجتماعی، عصبانیت ها یا پرخاشگری
• ترس از مواجه شدن با همکلاسی جنس مخالف
• ترس از ناتوانی در برقراری و حفظ روابط بسیار صمیمی بین فردی
• ترس از بروز جدی تعارض و دوگانگی احساس در خانواده و طرد شدن توسط والدین
• ترس از طرد شدن و از دست دادن روابط بین فردی

جنبه‌های فیزیولوژیکی

واکنش­های فیزیولوژیکی همانند دیگر اختلال های اضطرابی در اضطراب اجتماعی هم دیده می‌شود. در زمان مواجهه با موقعیت­های اضطراب زا کودکان مبتلا ممکن است علائمی مثل کج خلقی، گریه، چسبیدن به والدین یا سکوت از خود نشان دهند. در بزرگسالان چشمان اشکی‌[1]، تعریق زیاد، دل آشوب، لرزش و تپش قلب دیده می‌شود که در نتیجه­ی پاسخ فیزیولوژیکی استرس‌[2] به وجود می‌آید. سرخ شدن هم معمولاً در این افراد دیده می‌شود. این واکنش­های قابل مشاهده باعث افزایش اضطراب شخص می‌شود. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که قسمتی از مغز که آمیگدالا‌[3] نامیده می‌شود و بخشی از سیستم لیمبیک‌[4] می‌باشد، در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی در زمان رویارویی با چهره‌های خشمگین یا موقعیت­های ترسناک بیش از حد طبیعی فعال است. این تحقیقات نشان می‌دهد که شدت این واکنش با شدت اضطراب اجتماعی رابطه مستقیم دارد.

علل اضطراب اجتماعی

ثابت شده ‌است که احتمال وجود اضطراب اجتماعی در بین افرادی که یکی از بستگان درجه اول شان به این اختلال مبتلاست، 2 تا 3 برابر بیشتر از دیگران است. این مسأله می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا اکتساب فرد از طریق الگو گیری، آموزش و رفتار والدین باشد. یک تجربه­ی ناموفق اجتماعی نیز می‌تواند شروعی برای اضطراب اجتماعی باشد. در حدود نصف مبتلایان وقوع یک ضربه­ی روانی یا یک واقعه­ی اجتماعی تحقیرآمیز با شروع یا بدتر شدن اضطراب اجتماعی مرتبط است. همچنین اضطراب اجتماعی می‌تواند اثرات بلند مدت طردشدن، نادیده گرفته شدن، آزار جسمی یا جنسی در دوره­ی کودکی باشد. محافظت بیش اندازه­ی والدین از کودکان و عدم اجازه­ی بروز احساسات و هیجانات نیز در بروز این اختلال در بزرگسالی مؤثر است. مشکل در کسب مهارت­های اجتماعی نیز می‌تواند عامل تقویت کننده­ی اضطراب اجتماعی باشد؛ چراکه باعث کاهش اعتماد به نفس و ناتوانی در برقرار کردن ارتباطات اجتماعی موفق و اخذ واکنش­های مثبت و پذیرش از طرف دیگران می‌شود. هرچند برخی مطالعات این موضوع را رد می‌کند، برخی دیگر از مطالعات این موضوع را تأیید می‌کند. به هر حال در این مسأله شک چندانی وجود ندارد که افراد مبتلا، مهارت­های اجتماعی خود را ضعیف و ناکافی می‌دانند. حتی اگر این مسأله نقشی در ایجاد اضطراب اجتماعی نداشته باشد، اضطراب و اجتناب از موقعیت­های اجتماعی در دراز مدت به کاهش مهارت­های اجتماعی فرد منجر می‌شود و به همین دلیل آموزش و تمرین مهارت­های اجتماعی می‌تواند برای مبتلایان مفید باشد.

[1]. teary eyes

[2]. fight or flight response

[3]. amygdala

[4]. limbic system