معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه جزئیات پرونده قاتل ستایش قریشی و همچنین پرونده شخصیت وی را تشریح کرد.
محمدباقر الفت، دیروز و در حاشیه کارگاه هم‌اندیشی قضات برتر دادگاه‌های اطفال و نوجوانان منتخب از20 استان کشور، با اشاره به پرونده قتل ستایش قریشی به تشریح جزئیات حاصل از مطالعه و بررسی این پرونده از سوی متخصصان اداره کل پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی و تعدادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی پرداخت. وی گفت: ستایش قریشی دختربچه شش ساله‌ای بود که فروردین سال 95 در اطراف ورامین توسط یک پسر نوجوان به قتل رسید.
در این پرونده که قاتل و مقتول هر دو طفل محسوب می‌شدند، می‌بینیم که یک نوجوان، ابتدا در محیط خانه موردغفلت قرار گرفته است. او طفل ناخواسته بوده است. پدرش کارمند بوده که هر روز صبح از جنوب شهر تهران نزدیک شهرستان ورامین به محل کار خود در شمال شهر می‌رفته و شب‌هنگام به منزل می‌رسیده است. این نوجوان در بین چند دختر در خانواده خود بوده و زندگی کاملاً مستقل و جدا از خانواده را در پیش گرفته بود؛ به نحوی که در طبقه دوم خانه در اتاقی مجزا زندگی می‌کرد و فقط از حمایت‌های مالی و پشتیبانی خانواده برای برآورده کردن نیازهایش برخوردار بوده است.
امیرحسین، خود را درآن اتاق محبوس کرده و زندگی در فضای مجازی را پیش گرفته بود. با همسالان خود نیز ارتباطی نداشته و اهل حضور در مسجد، حسینیه، کتابخانه و پارک هم نبوده است. در این سن و سال به طورمعمول دیده می‌شود که نوجوانان به خانواده خود در حد خرید مایحتاج کمک می‌کنند اما او کارش این بوده که فقط در فضای مجازی روزی دو تا سه فیلم پورنو و... را دانلود و تماشا کند.
او به اصرار پدر و مادرش وبه دلیل افت و ضعف تحصیلی در یک مدرسه غیرانتفاعی نیز ثبت‌نام شده بود. الفت با اشاره به تجربه امیرحسین در برقراری رابطه جنسی کامل با یک زن به مراتب بزرگ‌تر از خود در سن 14 سالگی، خاطرنشان کرد: حال این سؤال مطرح است که چرا یک بچه 17 ساله چنین قتلی به این فجیعی را باید مرتکب شود؟ وقتی به دستور رئیس قوه قضائیه، آسیب‌شناسی پرونده قتل ستایش را برعهده گرفتیم ابتدا پرونده شخصیت متهم را بررسی کردیم تا ببینیم به طوردقیق داریم چه کسی را محاکمه می‌کنیم.
پسر نوجوان، ارتباط فوق‌العاده و ویژه‌ای با بعضی از شبکه‌های مجازی که خیلی خطرناک و فاجعه‌بار هستند، داشت و تمام آسیب‌هایی که طی سالیان متمادی به او وارد شده، در یک بعدازظهر با دیدن یک دختربچه ظاهرمی‌شود و مانند یک هیولا با ستایش رفتار کرده است. حال باید دید که آیا او به‌عنوان قاتل، حالت کمال عقل را داشته است؟
وی تأکید کرد: وقتی می‌خواهیم یک کودک یا نوجوان را محاکمه کنیم باید شرایط او را به دقت مورد توجه قرار دهیم. در این پرونده باید به این جمع‌بندی برسیم که آیا شرایط ماده 91 قانون مجازات اسلامی وجود دارد یا می‌توانیم به خاطر مسلوب‌الاختیار بودن او(که ناشی از مصرف همزمان حشیش والکل بوده است.) حکم را مطابق ماده 154 همین قانون، تخفیف دهیم یا خیر؟ در این زمینه، نوع برداشت قاضی بسیار اهمیت دارد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه با بیان اینکه امیرحسین سیاه‌مست بوده زیرا الکل زیاد به همراه حشیش مصرف کرده، اظهار کرد: به نظر قضات متخصص، در چنین پرونده‌ای چگونه حکم باید صادر کرد؟ بی‌تردید اگر از روانشناس و مشاور مشورت بگیریم، حکم بهتری صادر می‌شود زیرا علم قاضی محدود به قوانین است. قاضی باید مشورت کند و سطح آگاهی خود را در این زمینه بالا ببرد زیرا گاهی حساسیت موضوعات بسیار بالاست.
الفت با بیان اینکه ساماندهی امر مشاوره در محاکم اطفال تاکنون متولی خاصی نداشته است، تصریح کرد: هدف ما این است که قضات محاکم اطفال یک رویه واحد داشته باشند و قسمتی از فضای دادگاه را به مشاور اختصاص دهند و حتماً نقطه‌نظر کارشناسی را از مشاور دریافت کنند. ما در واقع می‌خواهیم ارتباط قاضی با مشاور دادگاه اطفال و مددکاران را نظام‌مند کنیم.
وی با تأکید بر ضرورت برقراری ارتباط منطقی بین قضات و مشاوران دادگاه اطفال، گفت: فرآیند گزینش مشاوران، تعرفه حق‌الزحمه آنها و محتوای مشاوره‌ها نیازمند تدوین یک راهنمای فنی و اجرایی است که پیش‌نویس این راهنما به همت استادان دانشگاه وهمکاران بنده درحوزه پیشگیری‌های فرهنگی واجتماعی تهیه شده و به محض نهایی‌شدن، در قالب یک کتاب به استان‌ها ابلاغ می‌شود.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه همچنین به قضات محاکم اطفال توصیه کرد که با اشراف به ترمینولوژی بین‌المللی، احکامی صادر کنند که برای مجامع بین‌المللی قابل فهم باشد.الفت همچنین با اشاره به حدیث «العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر»، بر ضرورت ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای به کودکان و نوجوانان تأکید کرد و افزود: محاکم اطفال ملزم به رعایت حقوق اطفال هستند تا احکام عادلانه صادر شود. احکام برای کودکان باید خیلی متفاوت‌تر از احکامی باشد که برای بزرگسالان صادر می‌شود.
وی گفت: ما باید از کودکان و نوجوانان به‌عنوان کسانی که نمی‌توانند فکر و اندیشه خود را توجیه و از خود دفاع کنند، حمایت‌های قانونی داشته باشیم و احکام اطفال را با حساسیت و دقت بیشتری صادر کنیم.
